AΘΗΝΑ: ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ;

15:12 21/7/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Της Νικολέτας Παπάζογλου

Aθήνα, η πόλη της Ευρώπης, όπως την αποκαλούν. Η πόλη που γέννησε και φιλοξένησε τις περισσότερες από τις τέχνες στην αρχαιότητα. Η πόλη της οποίας τα φώτα «υιοθέτησαν» η Ευρώπη και ο κόσμος όλος για να χτίσουν τους δικούς τους πολιτισμούς. Την Αθήνα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη διαδέχθηκε η νεότερη με τους γεμάτο φώτα δρόμους, μια Αθήνα μοντέρνα, έτοιμη να υποδεχθεί και αυτή με τη σειρά της ό,τι καινούργιο είχαν να της προσφέρουν.
Σήμερα,

η πόλη, που άλλοτε ζήλευαν, βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην εγκατάλειψη. Η νέα αρχή που όλοι περίμεναν για τη νέα Αθήνα, μια Αθήνα πιο καθαρή, οργανωμένη με ευρωπαϊκές προδιαγραφές, που ξεκίνησε με την επιστροφή των Ολυμπιακών Αγώνων στη γενέτειρά τους, μάλλον ήταν μια φούσκα που έσκασε.
Η εγκατάλειψη δημόσιων κτηρίων, πλατειών, πάρκων ακόμα και ολυμπιακών εγκαταστάσεων είναι εμφανής. Η Αθήνα του 2004, της οργάνωσης, της καθαριότητας, με λίγα λόγια τις ευρωπαϊκής που όλοι επιθυμούσαν, δεν θυμίζει σε τίποτα την Αθήνα του 2013.
Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, το κράτος δαπάνησε 34 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει μηχανήματα καθαρισμού και εξοπλισμό. Χρόνια μετά από εκείνα, τα «χρυσά» χρόνια, το ιστορικό κέντρο της Αθήνας παρουσιάζει εικόνες εξαθλίωσης. Ακαθαρσίες και κάθε είδους απόβλητα «κοσμούν» τους δρόμους της Αθήνας.
Πόλη σε εγκατάλειψη, βρόμικη, παραμελημένη που κρύβει παγίδες για πεζούς και οδηγούς. Δρόμοι χωρίς διαγραμμίσεις, διαβάσεις ανύπαρκτες, εγκαταλειμμένα κτήρια που αποτελούν εστίες μόλυνσης σε όλη την πόλη και σκουπίδια σε όλους τους δρόμους, συνθέτουν την εικόνα της πόλης. Μια εικόνα για την οποία οι υπεύθυνοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όταν δεν μεταθέτουν ο ένας στον άλλον τις ευθύνες, τις μεταθέτουν στους πολίτες.

Επικίνδυνοι δρόμοι
Το ερώτημα είναι κατά πόσο σε μια χώρα, που βασική πηγή εσόδων είναι ο τουρισμός, είναι αποδεκτό να βλέπουμε εικόνες που κάθε άλλο παρά κολακευτικές είναι για τη χώρα μας. Το κόστος για να μπορούμε να παρουσιάσουμε μια πόλη υψηλών προδιαγραφών, η οποία θα «απαιτεί» να την επισκεφθείς, είναι χαμηλό. Η διαγράμμιση των δρόμων, στους οποίους τα αυτοκίνητα κινούνται σαν συγκρουόμενα σε λούνα παρκ, δεν μπορεί να κοστίσει παραπάνω από μερικές χιλιάδες ευρώ. Οι καθαροί δρόμοι και τα πεζοδρόμια είναι ο καθρέπτης της πόλης. Ο κάθε δήμος και πόσω μάλλον ο Δήμος Αθηναίων διαθέτουν αρκετό προσωπικό, ώστε να καθαρίζονται και να παραμένουν καθαροί όλοι οι δρόμοι της Αθήνας. Σε μια ευρωπαϊκή χώρα, όπως θέλει να λογίζεται η Ελλάδα, είναι αδιανόητο οι διαβάσεις να… αναφαίνονται ή και να μην υπάρχουν καν, αφού έχουν σβηστεί από το πέρασμα του χρόνου. Αυτό είναι ένα φαινόμενο τόσο σύνηθες που πλέον περνά απαρατήρητο… από εμάς, στους τουρίστες όμως που η διάβαση είναι βασικός κανόνας στους δρόμους μάλλον θα μοιάζει τριτοκοσμικό. Ο οδηγός, βέβαια, δεν σέβεται τη διάβαση, αφού δεν τη βλέπει καν και ο πεζός περνάει από όπου μπορεί, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες για τον καθαρισμό και τη διατήρηση της καλής εικόνας της πόλης πρέπει να αναλογιστούν πιο κόστος είναι μεγαλύτερο: αυτό της εικόνας μιας πόλης παρατημένης στο έλεος ή της επένδυσης στην αψεγάδιαστη εικόνα της; Πόσο μεγάλο μπορεί να είναι το κόστος για το κράτος να επιμεληθεί των διαγραμμίσεων και της καθαριότητας; Τι κάνουν οι αρμόδιοι φορείς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση; Πού είναι οι ευαισθητοποιημένοι και συνεπείς τοπικοί άρχοντες; Γιατί προσποιούνται ότι δεν βλέπουν την άθλια κατάσταση της πόλης; Γιατί αδιαφορούν για τις συνθήκες ζωής του πολίτη που ζητά απλά να μη ζει σε μια πόλη φάντασμα; Να μην τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του;

Χαμηλό κόστος
Τo κόστος για τη διαγράμμιση των δρόμων της Αθήνας δεν είναι τόσο μεγάλο, ώστε να μην μπορούν τα ταμεία του ΥΠΕΧΩΔΕ ή ακόμη και Δήμου Αθηναίων να τα αντέξουν. «Ζωντανό» παράδειγμα μιας γειτονιάς που μετά από πρωτοκόλληση στην αντίστοιχη αρχή με την οποία ζητούσαν να βάψουν τις διαβάσεις της περιοχής. Απάντηση, όμως, δεν έλαβαν και έτσι πήραν τις βούρτσες και τις μπογιές ανά χείρας και έκαναν τη μάλλον πανάκριβη δουλειά του αρμόδιου φορέα. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αποδεικνύει πως τελικά το κόστος δεν είναι τόσο μεγάλο… Μεγάλη είναι η αδιαφορία των αρμοδίων.
Τα περισσότερα εγκαταλειμμένα αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, καθώς πολλά χρησιμοποιούνται ως σκουπιδότοποι (!), αποτελώντας εστίες μόλυνσης. Εξάλλου, δεν είναι λίγες και οι καταλήψεις στέγης από μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου, με πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες.
Σε μια εποχή που η οικονομική κρίση τσακίζει τη χώρα και η μόνη ελπίδα εναπόκειται στον τουρισμό, η πιο τουριστική πόλη της Ελλάδας μοιάζει βγαλμένη από εφιάλτη. Η προσέλκυση τουριστών δεν είναι εύκολη υπόθεση, το να γίνει όμως η πόλη μας δελεαστική είναι εύκολο. Ο καθαρισμός των δρόμων, η αναστήλωση των διατηρητέων κτηρίων και η χρήση (με κάποιον τρόπο) των δημόσιων κτηρίων είναι λύσεις που δεν θα επιβαρύνουν την ήδη καταβεβλημένη οικονομία και το όφελος θα είναι πολλαπλάσιο.

ΘΕΑΤΡΟ REX: Οι αναμνήσεις παραμένουν ζωντανές
Η Αθήνα της δεκαετίας του ’30 διχαζόταν κοινωνικά, όμως, όταν η νύχτα έπεφτε, οι διαφορές έμεναν στην άκρη και μια άλλη διαφορετική Αθήνα «ζωντάνευε» μέσα στις κινηματογραφικές αίθουσες. Το 77 χρονών σήμερα κτήριο του Rex ήταν το πρώτο κέντρο θεαμάτων της Αθήνας. Στο υπόγειο κτήριο του Σινεάκ, η αίθουσα του κινηματογράφου Rex διέθετε πλατεία 803 θέσεων, εξώστη 321 θέσεων, 9 θεωρεία και υπερώο για άλλα 448 άτομα.
Η πυρκαγιά του 1982 στο θέατρο Κοτοπούλη ήταν μεγάλο χτύπημα για τη νυχτερινή Αθήνα. Η πυρκαγιά, όμως, στάθηκε η αφορμή να κηρυχθεί το κτήριο διατηρητέο και να περιέλθει στα «χέρια» του υπουργείου Πολιτισμού και στη συνέχεια να ανακαινιστεί. Σήμερα, όλο το κτήριο ανήκει στο Εθνικό Θέατρο και ο κάτω χώρος του έγινε κέντρο ψυχαγωγίας. Η ανακαίνιση τελείωσε τον Οκτώβριο του 2012, αφού αποκαταστάθηκαν όλες οι φθορές που προκλήθηκαν από το πέρασμα των χρόνων και εξαιτίας της πυρκαγιάς.

Οταν τα φώτα του 2004 έσβησαν…
Εικόνες εγκατάλειψης και παρακμής «αναδύονται» από τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις της Αθήνας. Σε ορισμένες από αυτές πλέον συχνάζουν μόνο βάτραχοι και ζιζάνια. Το μοναδικό δείγμα ζωής σε αυτές τις εγκαταστάσεις, οι βάτραχοι, δείχνουν να είναι ευτυχισμένοι ανάμεσα στα συντρίμμια που επιπλέουν στα θολά νερά της μισοάδειας ολυμπιακής πισίνας.
Οκτώ χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, πολλές από τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις, οι οποίες χτίστηκαν με μεγάλες δαπάνες και που ακόμα βαραίνουν την «πλάτη» του Ελληνα φορολογούμενου, στέκονται ανεκμετάλλευτες ή στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιούνται σπάνια. Το Ολυμπιακό Χωριό είναι ίσως το μόνο που είχε λίγο καλύτερη τύχη, μετατρεπόμενο σε εργατικές κατοικίες.
Καθώς η χώρα διανύει το πέμπτο έτος της ύφεσης και το τρίτο τις κρίσης χρέους, η εγκατάλειψη είναι το επίκεντρο μεγάλης δημόσιας οργής. Στις εγκαταστάσεις του σόφτμπολ στη Νότια Αθήνα τα ζιζάνια έχουν γίνει ο μόνιμος κάτοικος των εγκαταστάσεων. Το μπιτς βόλεϊ έχει χρησιμοποιηθεί ελάχιστα κατά τα τελευταία οκτώ χρόνια, μετά δηλαδή το τέλος της γιορτής των Ολυμπιακών Αγώνων.
Υπάρχουν βέβαια και εγκαταστάσεις που έχουν αξιοποιηθεί περισσότερο. Ο χώρος του χόκεϊ φιλοξένησε του Special Olympics τον περασμένο χρόνο, ο παλιός χώρος του μπέιζμπολ έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από την τοπική λέσχη ποδοσφαίρου. Τα γήπεδα ταε κβον ντο και του χάντμπολ χρησιμοποιούνται περιστασιακά, αλλά για μη αθλητικά γεγονότα.
Η αίσθηση του ότι η Ελλάδα αδιαφορεί για τα ολυμπιακά έργα αποτυπώνεται γλαφυρά, με τους πεσμένους πυλώνες, τα σκουπίδια, τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα, τα παρατημένα, γυμνά καλώδια, τις διαλυμένες τουαλέτες, τις πεσμένες πινακίδες, τα ξεραμένα δέντρα, τα χαλασμένα ποτιστήρια, αλλά κυρίως με το θλιβερό κοντράστ του τότε και του τώρα.

Το κόστος
Στα 8,4 δισ. ευρώ υπολογίζεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Εως την ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, την 13η Ιουλίου 2004 δηλαδή, η χώρα χρειάστηκε να κατασκευάσει συνολικά 57 βασικά έργα – στο μέτρημα δεν μπαίνουν μικρότερα έργα.
Αναλυτικά, χρειάστηκε να κατασκευαστούν: 24 ολυμπιακά αθλητικά έργα, 2 ολυμπιακά έργα επικοινωνιών, 14 ολυμπιακά οδικά έργα, 3 μεγάλα έργα μεταφορών, το Ολυμπιακό Χωριό, 7 χωριά Τύπου και 5 έργα της ΔΕΗ. Οι τότε προβλέψεις για 445.000 νέες θέσεις εργασίας στην τουριστική βιομηχανία, λόγω της εκμετάλλευσης των Ολυμπιακών Αγώνων, της διαφήμισης και των υποδομών που άφηναν πίσω τους, κατέληξε σε «ναυάγιο», με τον κλάδο σήμερα να «χτυπά» κόκκινο στην ανεργία. Το πολυσυζητημένο -τότε- και αποδυναμωνόμενο σήμερα Ολυμπιακό Χωριό τελικά δεν ήταν τόσο πρότυπος οικισμός. Τα παιδιά σήμερα κάνουν μαθήματα σε κοντέινερ, αφού τα σχολεία κρίθηκαν ακατάλληλα.
Στο μεταξύ, την παρέμβαση του εισαγγελέα προκάλεσαν διάφορα δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για λεφτά κάτω από το τραπέζι, για υπερκοστολογήσεις των ολυμπιακών έργων, για χρυσοπληρωμένες δημόσιες σχέσεις και για υψηλές αμοιβές σε χιλιάδες υπαλλήλους. Με εντολή του εκτελούντος χρέη προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών Ανδρέα Καραφλού, ανατέθηκε στον εισαγγελέα Σωτήρη Μπουγιούκο η διενέργεια της σχετικής προκαταρκτικής εξέτασης.