Tara: 1,5 εκατ. διαφορετικές κατηγορίες πλαγκτόν

19:05 13/7/2012 - Πηγή: Παρασκηνιο

Τουλάχιστον 1,5 εκατομμύρια διαφορετικές κατηγορίες (taxa) πλαγκτού «ψάρεψε» η επιστημονική αποστολή του γαλλικού σκάφους «Tara» στις θάλασσες του πλανήτη μας, συμπεριλαμβανομένης και των ελληνικών θαλασσών από τις οποίες πέρασε το 2009, στο πλαίσιο μιας φιλόδοξης διεπιστημονικής περιπέτειας που επιβεβαίωσε την τεράστια βιοποικιλότητα των ωκεανών.

Αν και θα χρειαστούν χρόνια για να μελετηθούν εξονυχιστικά τα στοιχεία που συνέλεξε η μακρόχρονη αποστολή «Tara Oceans» (το σκάφος επέστρεψε στη Γαλλία τον Μάρτιο), ο συν-διευθυντής

της αποστολής Γάλλος μοριακός βιολόγος Ερίκ Καρσεντί παρουσίασε μία πρόγευση των ευρημάτων. Όπως ανέφερε στο φόρουμ Euroscience στο Δουβλίνο, σύμφωνα με το «Science», η προκαταρκτική ανάλυση των θαλάσσιων δειγμάτων έχει εντοπίσει γύρω στα 1,5 εκατ. διαφορετικές κατηγορίες πλαγκτού, το οποίο βρίσκεται στη βάση της τροφικής αλυσίδας των θαλάσσιων οργανισμών και από το οποίο συνεπώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ισορροπία της βιόσφαιρας των ωκεανών.

Ως πλαγκτόν, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μπορούσε να θεωρηθεί οτιδήποτε μικροσκοπικό πλέει στις θάλασσες, συμπεριλαμβάνοντας τις προνύμφες των ψαριών, ιούς, βακτήρια, πρωτόζωα, μετάζωα κ.α. Όπως είπε ο Καρσεντί, αν και το πλαγκτόν αποτελεί τον κύριο όγκο της ωκεάνιας βιομάζας, η βιογεωγραφία και η δομή των οικοσυστημάτων του αποτελεί ακόμα ένα «σχεδόν παρθένο πεδίο».

Η αποστολή Tara, που περιέλαβε ωκεανογράφους, θαλάσσιους και μοριακούς βιολόγους, τεχνικούς απεικόνισης, ειδικούς της πληροφορικής κ.α., συνέλεξε δείγματα από 153 διαφορετικά σημεία του πλανήτη, από τη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα έως τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Ανταρκτική.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία που αναλύθηκαν, αφορούν 27.000 δείγματα προερχόμενα από 35 σημεία των θαλασσών και από διάφορα βάθη (από την επιφάνεια έως βάθος σχεδόν ενός χιλιομέτρου). Σε πρώτη φάση, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ειδικά φίλτρα για να ξεχωρίσουν μορφολογικά τα ευρήματά τους, διακρίνοντας τους οργανισμούς ανάλογα με το μέγεθος τους, από μικροσκοπικούς ιούς έως το ζωοπλαγκτόν. Με τον τρόπο αυτό, προέκυψε μία πρώτη εκτίμηση για περίπου 1,5 εκατ. διαφορετικές κατηγορίες (taxa). Τα taxa είναι ευρύτερες ταξινομικές βαθμίδες ή ομάδες που περιλαμβάνουν οργανισμούς με κοινά χαρακτηριστικά, ενώ τα είδη (species) είναι υποκατηγορία.

Οι ερευνητές έκαναν και μία πρώτη συλλογική γενετική ανάλυση όλων των θαλάσσιων οργανισμών των δειγμάτων τους και διαπίστωσαν ότι η μεγάλη πλειονότητα των γονιδίων του πλαγκτού κωδικοποιεί πρωτεΐνες που ποτέ πριν δεν είχαν εντοπιστεί.

Όπως επεσήμανε ο Καρσεντί, μια βασική διαπίστωση είναι ότι όσο πιο μικροί είναι οι θαλάσσιοι οργανισμοί, τόσο πιο πολυπληθείς είναι τόσο σε αριθμό κατηγοριών (taxa), όσο και πληθυσμού ατόμων. Ακόμα, τόνισε ότι στους ωκεανούς ζει ένα τεράστιο και σχεδόν άγνωστο πλήθος ιών.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η θαλάσσια βιοποικιλότητα είναι πολύ διαφορετική από μέρος σε μέρος. Διάφοροι τοπικοί παράγοντες, όπως τα ωκεάνια ρεύματα, η θερμοκρασία, το βάθος