Ευρωπαίοι, κουνηθείτε!

17:10 16/9/2012 - Πηγή: Παρασκηνιο

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΝΤΑΣΚΑ

Παρά τη διαφωνία του προέδρου της, η Federal Reserve (Fed) αποφάσισε να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 40 δισ., με σκοπό την ενίσχυση της απασχόλησης. Τη στιγμή ακριβώς που επισημαίνεται το ασταθές διεθνές οικονομικό περιβάλλον λόγω της κρίσης δημοσίου χρέους …στην ευρωζώνη, αλλά και της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στην Κίνα, οι Αμερικανοί αποφασίζουν κατ’ ουσίαν να δημιουργήσουν και να διαχύσουν στην αγορά νέο χρήμα, προκειμένου να ανατρέψουν την υφεσιακή πορεία της χώρας.
Σε τέτοιου

είδους γρήγορες και πολιτειακά ενοποιητικές αποφάσεις οφείλουν οι ΗΠΑ το γεγονός ότι προπορεύονται σταθερά της Ευρώπης σε ευελιξία και προσαρμοστικότητα, ενώ η οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου παραμένει εκτεθειμένη στις κερδοσκοπικές πιέσεις. Τούτο, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι το «νέο χρήμα» είναι πανάκεια. Αντιθέτως, άμεση συνέπεια αυτής της σχετικής υποτίμησης του δολαρίου είναι ο πληθωρισμός, που ουσιαστικά επενεργεί ως οριζόντιος φόρος, επομένως πλήττει κατ’ εξοχήν και δυσανάλογα τα πιο αδύναμα στρώματα. Η λύση της αναδιανομής του πλούτου από τους πλουσιότερους προς τους πιο αδύναμους, η οποία θα απεγκλώβιζε κεφάλαια από τα θησαυροφυλάκια των οικονομικών κολοσσών σε παραγωγικές δραστηριότητες είναι υπερβολικά ριζοσπαστική για τη συντηρητική Αμερική. Ωστόσο, αυτή η πρωτοβουλία της Fed δίνει το έναυσμα για την αντιμετώπιση, βραχυπρόθεσμη ίσως, κάποιων συμπτωμάτων της στασιμότητας.
Η σύγκριση με τις ευρωπαϊκές επιλογές εξηγεί το γιατί η Ευρώπη αδυνατεί να ξεφύγει από τη μέγγενη των αγορών εδώ και δύο έτη. Μία προς μία, οι αρχικές αντιρρήσεις των ευρωπαϊκών οργάνων, προβεβλημένες υπό την καθοριστική επιρροή των βορείων χωρών, ιδίως της Γερμανίας, κάμπτονται, με την ΕΚΤ να αποκτά σταδιακά τον ρόλο μιας αληθούς κεντρικής τράπεζας της Ευρώπης, πλην όμως με ρυθμούς πολύ πιο αργούς από όσους χρειάζονται για να καταστεί αποτελεσματική. Τα πράγματα αποδεικνύουν ότι τα μέτρα που λαμβάνονται με καθυστέρηση έχουν ήδη πλήρως ξεπεραστεί κατά τον χρόνο της λήψης τους. Η Ευρώπη επέλεξε να αυτοακρωτηριαστεί οικονομικά, καταβυθίζοντας πρωτίστως την Ελλάδα και δευτερευόντως τις υπόλοιπες χώρες του Νότου, χωρίς όμως να έχει λάβει την οριστική απόφαση αποπομπής χώρας-μέλους από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ή το κοινό νόμισμα.
Συνεπεία αυτών είναι να δημιουργούνται πολλές διαφορετικές ταχύτητες ευρωπαϊκών κρατών, ώστε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα να πλησιάζει εκ των πραγμάτων αλλά και θεσμικά προς το περίπλοκο σύστημα της μεσαιωνικής δυτικής φεουδαρχίας. Κάποιες χώρες υπάγονται στην εξουσία άλλων χωρών, που με τη σειρά τους υποκύπτουν σε τρίτες, σε ένα σύστημα καθετοποιημένης διοίκησης, ριζικά διαφορετικό από τη διακηρυγμένη ισοτιμία των κρατών-μελών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόφαση του διοικητή της ΕΚΤ σε σχέση με την πολυαναμενόμενη εξαγγελία λήψης μέτρων θωράκισης των υπερχρεωμένων χωρών από τους κινδύνους χρεοκοπίας. Με την ουσιαστική εξαίρεση της Ελλάδας, αφού το πρόγραμμα απευθύνεται σε εκτός μνημονίων κράτη, αμφισβητείται ευθ