Η ενέργεια ξεκολλά την Ελλάδα από τον βάλτο

15:05 7/7/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Του Κώστα Αναγνωστόπουλου

Το μυστήριο του «κρυμμένου θησαυρού» της ενέργειας έλυσαν οι μετρήσεις της νορβηγικής εταιρείας PGS, που παραδόθηκαν στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Πρόκειται για υδρογονάνθρακες που μπορούν τα επόμενα χρόνια να αλλάξουν ουσιαστικά την Ελλάδα και να την αναδείξουν σε παράγοντα, πλέον, του παγκόσμιου ενεργειακού χάρτη.
Μέχρι προχθές, τα πάντα ήταν θολά και κανείς δεν μπορούσε με σοβαρότητα να μιλήσει

για τον αν πράγματι υπάρχει πετρέλαιο στις ελληνικές θάλασσες. Οι υποψίες πολλές, εδώ και δεκαετίες, τα συνωμοσιολογικά σενάρια άφθονα, τα γεγονότα όμως ανύπαρκτα. Οι πρώτες έρευνες από την εξειδικευμένη νορβηγική εταιρεία Petroleum Geo Services έδειξαν πως πράγματι υπάρχει ανεκμετάλλευτος ενεργειακός θησαυρός σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές στο Ιόνιο και στη νότια Κρήτη.
Τα στοιχεία, που συνελέγησαν μετά από 15 χρόνια αδράνειας, φέρνουν στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος τη Μεσόγειο. Τόσο για εκμετάλλευση της ενέργειας, όσο και για ανάπτυξη της χώρας.
Οι μελέτες έγιναν, μάλιστα, με έναν εξελιγμένο τρόπο και μια καινοτόμο τεχνολογία της PGS, η οποία ελαχιστοποιεί θορύβους στα δεδομένα και διευκολύνει την πιο ευκρινή και σε βάθος αναζήτηση.

Το ενδιαφέρον
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, τέσσερις περιοχές συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον, καθώς σε αυτές διαπιστώθηκαν «μεγάλες δυνατότητες και σημαντική δυναμική» σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου και πετρελαίου).
Η πρώτη περιοχή ξεκινά από τα βορειοδυτικά της Κέρκυρας, στα όρια με την Αλβανία, και εκτείνεται προς τα κάτω, στους Παξούς και στους Αντίπαξους, μέχρι και τη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου απέναντι από τον Αμβρακικό Κόλπο. Η δεύτερη περιοχή είναι δυτικά της Κεφαλονιάς και φτάνει μέχρι την τρίτη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Κατάκολου.
Κοιτάσματα, που ακόμη δεν έχουν εκτιμηθεί απόλυτα, εντοπίστηκαν και στην περιοχή νότια της Κρήτης. Οπως ανακοίνωσε και το ΥΠΕΚΑ, η πλήρης επεξεργασία των δεδομένων που προέκυψαν από τις σεισμικές έρευνες θα ολοκληρωθεί μεταξύ Δεκεμβρίου 2013 και Ιανουαρίου 2014. Στόχος των ερευνών, επισημαίνει παράλληλα η PGS, είναι η κατανόηση των δομών και ο εντοπισμός πετρελαϊκών συστημάτων, ενόψει της προκήρυξης διαγωνισμού από το ελληνικό Δημόσιο για την παραχώρηση περιοχών για έρευνα που αναμένεται ξεκινήσουν στα μέσα του 2014.

Οι σεισμικές γραμμές
Η νορβηγική εταιρεία έκανε στην Ελλάδα 12.500 χιλιόμετρα σεισμικών γραμμών, ενώ άλλα 6.000 χιλιόμετρα είναι διαθέσιμα από παλαιότερες έρευνες. Η εταιρεία διαθέτει συνδυαστικά προς πώληση στους ενδιαφερόμενους δεδομένα από 40.000 χλμ. σεισμικών ερευνών σε Κύπρο, Λίβανο και Σικελία.
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας των δεδομένων το 2014, θα ξεκινήσει ο γύρος παραχωρήσεων και βούληση του ΥΠΕΚΑ είναι ανάλογα με το ενδιαφέρον να προχωρήσουν άμεσα οι αναθέσεις. Ωστόσο, τα ερευνητικά γεωτρύπανα δεν μπορούν να έρθουν νωρίτερα από το 2016 και η έναρξη της εκμετάλλευσης, εάν και εφόσον όλα εξελιχθούν με το ευνοϊκό σενάριο, δεν μπορεί να γίνει νωρίτερα από το 2020.
Σημειώνεται ότι οι σεισμικές έρευνες έγιναν χωρίς δαπάνη του Δημοσίου, με το κράτος αντίθετα να εισπράττει ποσοστό από τα έσοδα της PGS που προκύπτουν από την πώληση των δεδομένων σε πετρελαϊκές εταιρείες, το οποίο κυμαίνεται από 10% έως 50% και εξαρτάται από τον όγκο των δεδομένων που θα πουληθούν.

Το χρονοδιάγραμμα για την εκμετάλλευση

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το χρονοδιάγραμμα για να καταστεί δυνατή η εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων έχει ως εξής:
- Το πρώτο στάδιο προβλέπεται από χειμώνα 2013 – άνοιξη 2014 με την ολοκλήρωση της ανάλυσης των γραμμών συνολικού μήκους 12.519 χιλιομέτρων που «τραβήχτηκαν» από το πλοίο της PGS και πώληση πακέτων σε εταιρείες.
- 2014: Χαράσσονται οικόπεδα και προκηρύσσεται γύρος παραχωρήσεων. Στην Ε.Ε. επιτρέπεται η δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμών για υδρογονάνθρακες δύο φορές τον χρόνο, τον Ιανουάριο και τον Ιούλιο.
- 2014-2015: Εφόσον έχει δημιουργηθεί ο φορέας της ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων), τότε εκτιμάται ότι είναι εφικτό να μην επαναληφθούν οι καθυστερήσεις του διαγωνισμού open door και να κατακυρωθούν οι περιοχές σε κοινοπραξίες σε διάστημα λίγων μηνών. Οι εταιρείες που θα αναλάβουν τις περιοχές θα υποβάλουν δεσμευτικό πρόγραμμα με συγκεκριμένο αριθμό γεωτρήσεων.
- 2016-2017: Θα ξεκινήσουν οι ερευνητικές γεωτρήσεις αρχικά και θα ακολουθήσουν οι εκτιμητικές γεωτρήσεις. Στην Κύπρο π.χ. οι εκτιμητικές γεωτρήσεις ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 2011, ενώ η εκτιμητική (appraisal) γεώτρηση ξεκινά φέτος και θα ολοκληρωθεί στις αρχές του 2015. Βάσει του ισχύοντος νόμου η κάθε εταιρεία έχει δικαίωμα να ερευνήσει μια περιοχή για επτά χρόνια εφόσον είναι χερσαία και για οκτώ χρόνια εφόσον είναι θαλάσσια.
- 2020-2022: Αναμένεται να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των υποδομών (ανάπτυξη πλατφορμών, εξοπλισμός κ.λπ.), προκειμένου να ξεκινήσει στη συνέχεια η παραγωγή.
- Υπενθυμίζεται ότι στο μοναδικό εν λειτουργία κοίτασμα της χώρας, στον Πρίνο, οι γεωτρήσεις ολοκληρώθηκαν το 1974, η ανάπτυξη των υποδομών κράτησε μέχρι το 1980, ενώ η έναρξη της παραγωγής έγινε το 1981.