«Η Τέχνη είναι διέξοδος στην παρακμή»

12:52 5/1/2014 - Πηγή: Παρασκηνιο

Συνέντευξη στον Γιάννη Βασιλακόπουλο

Ο Γιάννης Μόρτζος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ηθοποιούς του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου. Αποτελεί, δε, ένα κλασικό παράδειγμα διανοητή-ηθοποιού που ξιφουλκεί, με όπλο την ουσία και την ποιότητα της θεατρικής τέχνης κόντρα στις πρόσκαιρα «εμπορικές» επιλογές της παρακμής. Σήμερα, στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχωρεί στο «Π», αρθρώνει μια φωνή από αυτές που γεννούν ελπίδα στα σημερινά μονοπάτια της παρακμής.

Κύριε Μόρτζο, σε μια εποχή δύσκολη για το θέατρο

και για όλη την κοινωνία, εσείς επιμένετε σε έργα δύσκολα, όπως η «Σαμία», η «Απολογία του Σωκράτη», ο «Γιαννάκης Χαλεπάς». Πώς αντέχετε μέσα σε όλη αυτή την κρίση, καλλιτεχνικά, αλλά και επιχειρηματικά;

Κύριε Βασιλακόπουλε, αντέχουμε εγώ και οι συνεργάτες μου και απαντώ στην κρίση με τέτοια έργα, που δεν πιστεύω ότι είναι δύσκολα για τον θεατή, αλλά περιέχουν απαντήσεις και επίκαιρα μηνύματα. Και, ύστερα, εγώ έτσι έμαθα από τα πρώτα μου βήματα στον Κουν. Ο ηθοποιός έχει και παιδευτικό ρόλο στην κοινωνία. Πολλές φορές πρέπει να δημιουργεί συνθήκες και όχι να προσαρμόζεται σε αυτές, αν είναι προβληματικές. Σε μια συγκυρία σαν και τη σημερινή που είναι συγκυρία παρακμής, για παράδειγμα, η «Απολογία του Σωκράτη, σε κείμενα Πλάτωνα και Κώστα Βάρναλη, που ανεβάζουμε στο θέατρο «4 εποχές», νομίζω πως παράγει μηνύματα επίκαιρα που μπορεί να είναι και απαντήσεις στην παρακμή που βιώνουμε. Το ίδιο συμβαίνει και με το έργο που σχεδιάζουμε να ανεβάσουμε. Για πρώτη φορά δραματοποιούμε τον «Επιτάφιο» του Περικλή. Είναι ένα κείμενο επίσης διαχρονικά επίκαιρο, γραμμένο θαρρείς για να ζήσει στους αιώνες.

Αυτού του είδους οι επιλογές σε «δύσκολα έργα» σας ακολουθεί από την εποχή που στην ΕΡΤ κάνατε το «Χατζημανουήλ» του Καστανάκη. Δεν φοβηθήκατε ποτέ τέτοιες επιλογές;

Βάδισα σε αυτά τα χνάρια και στην τηλεόραση. Ο «Χατζημανουήλ», νομίζω, ήταν ένα τόλμημα για την τηλεόραση εκείνη την εποχή. Μόλις διάβασα το βιβλίο του Καστανάκη είπα «αυτό αξίζει να γίνει» και με δικαίωση. Είχα κι άλλες προτάσεις από την τηλεόραση και τις είχα αρνηθεί. Τελικά, ο «Χατζημανουήλ» ήταν η πρώτη δουλειά του Γιάννη του Σμαραγδή που απέσπασε επαίνους.

Αργότερα, προσπαθήσατε να υπηρετήσετε το ίδιο ύφος και στην ιδιωτική τηλεόραση, με σειρές που έβγαζαν και γέλιο, όπως «Το σόι μας». Ποια ήταν η διαφορά, η αντίστιξη όπως τη ζήσατε, ανάμεσα σε ιδιωτική και δημόσια τηλεόραση;

Το θέμα με την ιδιωτική τηλεόραση είναι πως αυτοί που ασχολούνται με την ψυχαγωγία δεν τη γνωρίζουν. Στη σημερινή ιδιωτική τηλεόραση, όσοι δεν σκέπτονται μόνον το «πόσοι θα με δουν», αλλά ρίχνουν βάρος, κυρίως, στο τι θα δουν όσοι το δουν δεν έχουν πρόσβαση. Εμένα μ’ ενδιαφέρει, όταν τελειώνει ένα έργο, οι θεατές να φεύγουν σκεπτόμενοι. Να τους έχει δώσει κάτι αυτό που είδαν.

Σε μια εποχή τόσο μεγάλης κρίσης, όπως η σημερινή, θεωρείτε πως ο καλλιτέχνης έχει χρέος να παρεμβαίνει;

Φυσικά. Και τούτο γιατί αυτή η κρίση που βιώνουμε σήμερα, πέρα από οικονομική και πολιτική, είναι κυρίως πολιτιστική. Το θέμα είναι πως ο Ελληνας έχασε τη συνείδησή του. Εθιστήκαμε πολύ τα τελευταία πενήντα χρόνια στον καταναλωτισμό και αισθάνομαι πως αφήσαμε κάπου την ψυχή μας. Ετσι μας εκπαίδευσαν. Κι αυτό είναι το πρόβλημα. Ο δημιουργός, λοιπόν, ο καλλιτέχνης, έχει χρέος και ρόλο να παρέμβει, αν κάνουμε την παραδοχή ότι ο ρόλος της τέχνης, ειδικότερα σε καιρούς δύσκολους, είναι και πολιτικός ευρύτερα και άμεσα παιδευτικός. Υπάρχει, όμως, διέξοδος και ελπίδα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ελληνικό έθνος ζει με αυτή την αβεβαιότητα εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Και έχει επιβιώσει…

Είστε και βαθιά πολιτικοποιημένος… Αυτό το δείξατε και με την υποψηφιότητά σας στις τελευταίες εκλογές με το ΠΑΣΟΚ. Τώρα, μετά κι από αυτήν την εμπειρία, πώς κρίνετε τα πράγματα;

Εγώ υπηρέτησα κάποια δικά μου ιδεώδη, πιστεύοντας σε αυτήν τη μικρή ελπίδα που ίσως υπήρχε. Τώρα νιώθω μετέωρος. Παραμένω πιστός στις αρχές της τρίτης του Σεπτέμβρη, αλλά πια το ΠΑΣΟΚ δεν είναι ένα κόμμα της Κεντροαριστεράς. Είναι ένα κόμμα κεντροδεξιό. Εγώ -κι αυτό είναι μήνυμα προς τον φίλο μου τον Βαγγέλη το Βενιζέλο- δεν πρόκειται να μετάσχω σ αυτές τις διεργασίες. Θα σας πω ότι, αν γίνονταν εκλογές αύριο, θα ψήφιζα λευκό…

Κύριε Μόρτζο, είσαστε από τους ανθρώπους που ζήσατε την ΕΡΤ. Πώς νιώσατε με το «μαύρο» της 11ης Ιουνίου του έτους που έφυγε;

Πληγώθηκα, αλλά κράτησα την πίκρα μου, ελπίζοντας ότι θα έρθει κάτι καλύτερο. Θα περιμένω και θα το κρίνω αυστηρά. Γιατί ο ελληνικός λαός έχει μείνει για μήνες απαίδευτος. Κι αυτό είναι κακό… Η ΕΡΤ, ναι, είχε προβλήματα, ήθελε ανανέωση, αλλά προσέφερε ποιότητα. Οι αρμόδιοι πρέπει να προσέξουν τρία πράγματα: τη σωστή ενημέρωση, την ποιοτική ψυχαγωγία και τη σωστή επιμόρφωση. Και σας διαβεβαιώνω ότι θα είμαι ιδιαίτερα αυστηρός στην κρίση μου. Διότι, την ΕΡΤ την ξέρω και την αγάπησα.

The post «Η Τέχνη είναι διέξοδος στην παρακμή» appeared first on Paraskhnio.gr.