Ο ανοχύρωτος συνδικαλισμός και οι ορέξεις της τρόικας

19:11 17/2/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Των ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΖΙΑΜΠΑΚΑ και ΝΙΚΟΛ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ

Ανοχύρωτο και απογυμνωμένο εμφανίζεται το συνδικαλιστικό κίνημα μπροστά στην επαπειλούμενη διάλυσή του. Με την απόφαση της κυβέρνησης να εφαρμόσει αλλαγές στο πλαίσιο του συνδικαλιστικού νόμου και το πλαίσιο κήρυξης των απεργιών, ανοίγοντας τον δρόμο στα εργοδοτικά λοκ άουτ, ο «συνδικαλισμός της καταγγελίας» και οι «άκαπνοι» συνδικαλιστές εμφανίζονται απροετοίμαστοι στη μελλοντική μάχη για την επιβίωση του συνδικαλισμού.
Αναμφίβολα,

οι μέχρι σήμερα κατακόρυφες μειώσεις μισθών των εργαζομένων και η κατάλυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας έδωσαν ένα θανάσιμο πλήγμα στο συνδικαλιστικό κίνημα, αναδεικνύοντας την αδυναμία του να ανατρέψει τις σε βάρος των εργαζομένων αλλαγές.
Πλέον, με την προώθηση του «επιχειρησιακού συνδικαλισμού», επιχειρείται και τυπικά η διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος, όπως το γνωρίζαμε έως σήμερα. Ενός κινήματος κατακερματισμένου, γερασμένου, άμεσα εξαρτημένου από τα πολιτικά κόμματα και αρνούμενου να αποχρωματιστεί πολιτικά προς όφελος των εργαζομένων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται 3.710 συνδικαλιστικές οργανώσεις όλων των βαθμίδων. Σε συνάρτηση με τον αριθμό των μισθωτών, ο οποίος ανέρχεται –σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ– στους 2.784.761, αντιλαμβανόμαστε ότι αντιστοιχεί ένα συνδικάτο για κάθε 750 μισθωτούς, ενδεικτικό στοιχείο της πολυδιάσπασης που χαρακτηρίζεται ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη λειτουργικότητα και στην αποτελεσματικότητα του συνδικαλισμού.
Με τις «συνδικαλιστικές φωνές», λοιπόν, να είναι πολλές, οι προθέσεις οχύρωσης απέναντι στο μέτωπο που επιχειρεί να ανοίξει η κυβέρνηση είναι λίγες. Το «Π» επικοινώνησε με εκπροσώπους των εργαζομένων από όλες τις πολιτικές παρατάξεις, θέτοντάς τους μια απλή, αλλά κρίσιμη, ερώτηση: «Απέναντι στην επιχειρούμενη διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος, πώς προτίθεστε να οχυρωθείτε;». Σε γενικές γραμμές, οι απαντήσεις ήταν ως εξής: περιγραφή του προβλήματος, προσφυγές και καταγγελίες έναντι των προθέσεων της τρόικας, καθώς και κινητοποιήσεις, κινητοποιήσεις, κινητοποιήσεις… Ούτε λόγος για «κοινή συνδικαλιστική δράση», παρά μόνο για «εργασιακή συστράτευση». Το βάρος της ανατροπής εναποτίθεται και πάλι στους ίδιους τους εργαζόμενους.

Η τρόικα από πίσω…
Αρχικά επικοινωνήσαμε με τον Ηλία Ηλιόπουλο, γενικό γραμματέα της ΓΣΕΕ και πρόεδρο της ΔΑΚΕ Δημοσίου Τομέα. Ο κ. Ηλιόπουλος μας περιέγραψε πλήρως τις διαστάσεις της διαφθοράς στη χώρα μας, από το σκάνδαλο Siemens, έως και τις «σκανδαλώδεις» επιστρατεύσεις. Ξανά το ερώτημα: «Απέναντι στην επιχειρούμενη διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος, πώς προτίθεστε να οχυρωθείτε;» Η απάντηση: «Έχουμε ανοίξει έναν πόλεμο απέναντι σε όλες αυτές τις εξελίξεις που συνδέονται με τη μνημονιακή πολιτική, όπως τις απολύσεις και την επιχειρούμενη διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος. Δεν θα φτάσουν όμως ποτέ εκεί που θέλουν, γιατί θα αντισταθούμε και θα αντιδράσει το κίνημα. Έχουμε δύο επιλογές και δύο δρόμους: το ένα είναι οι κινητοποιήσεις, απεργίες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, με ανάδειξη των προβλημάτων, και το δεύτερο είναι στα δικαστήρια, τα οποία έχουν αρχίσει και λειτουργούν προστατεύοντας τους πολίτες». Ωραία! Εν ολίγοις, οι εργαζόμενοι ας ευχηθούν να υπάρξει λαϊκός ξεσηκωμός. Δηλαδή, το μοναδικό «όπλο» στον «εργασιακό πόλεμο», σύμφωνα με την απάντηση του κ. Ηλιόπουλου, στις «αντισυνταγματικές αποφάσεις της κυβέρνησης».
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και πρόεδρος της ΔΑΚΕ ιδιωτικού τομέα, Νίκος Κιουτσούκης, θέλησε να τονίσει ότι «κάποιοι εντός Ελλάδος, κυρίως επιχειρηματικοί κύκλοι, επιθυμούν να διαλύσουν το συνδικαλιστικό κίνημα και αυτό προσπαθούν να το περάσουν μέσω τρόικας, καθώς ό,τι λέει μετά από λίγο γίνεται νόμος». Στην ερώτηση του «Π», απάντησε: «Κάνουμε ό,τι μπορούμε, νόμιμα, ώστε να κινηθούμε εναντίον αυτών των δηλώσεων και, φυσικά, τα ζητήματα αυτά θα αντιμετωπιστούν από το σύνολο των συνδικάτων. Κινούμενοι και με απεργιακές κινητοποιήσεις, όπως και με την προσφυγή μας στο Συμβούλιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την προσφυγή μας στο ILO, σε διεθνείς οργανισμούς και σε φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο. Στο συνέδριο της ΓΣΕΕ μεταξύ 21-24 Μαρτίου θα υπάρξει κουβέντα για πολλά από τα θέματα. Θα πρέπει να καταλάβουν οι εργαζόμενοι πως ο συνδικαλισμός ανήκει σε όλους». Εμπρός, λαέ, μη σκύβεις το κεφάλι, λοιπόν.

Το δίκαιο του εργάτη…
Κάλεσμα συμμετοχής στις κινητοποιήσεις και στον ατέρμονο αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό απηύθυνε μέσω του «Π» ο Τασιούλας Ιωάννης, μέλος διοίκησης της ΓΣΕΕ, μέλος Κ.Ε. ΚΚΕ και πρόεδρος του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας. Εφόσον συμφωνήσαμε ότι «διαμορφώνεται η εξής πραγματικότητα: νέες εργασιακές συνθήκες φθηνότερου εργατικού δυναμικού από μεγαλοεργοδότες και κεφάλαιο», ο ίδιος πρότεινε «πάλη σε εργασιακούς χώρους και γειτονιές», καθώς «τώρα χρειάζονται περισσότεροι αγώνες και πολιτικοποίηση του αγώνα» και σημείωσε πως πρέπει «να πείσουμε τους εργαζόμενους ότι μπορούν να ανατρέψουν την προωθούμενη πολιτική». Ως εκ τούτου, ξαναρωτήσαμε πώς θα γίνει η ανατροπή από πλευράς συνδικάτων και μας απάντησε ως εξής: «Τι εννοείτε από πλευράς συνδικάτων; Αυτό το πλαίσιο πάλης δεν είναι κοινό. Δεν εξηγεί το δικό μας πλαίσιο πάλης, αυτό της ΓΣΕΕ. Δεν συμφωνούμε στην επιχειρηματολογία. Ναι μεν η μέχρι τώρα κακοδιαχείριση κ.λπ. μας έχει ωθήσει έως εδώ, αλλά εμείς λέμε ότι οι αιτίες της κρίσης βρίσκονται μέσα στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα». Κι εδώ η πρόταση, λοιπόν, είναι «το δίκαιο, ο ιδρώτας, ο κόπος της εργατικής τάξης να κριθεί στους δρόμους, με μία εφ’ όλης της ύλης σύγκρουση με τις αντιεργατικές πολιτικές».

«Να ενοποιήσουμε τα συνδικάτα»
Ερωτήσεων συνέχεια στην πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Αθηνών και μέλος της Διοίκησης της ΓΣΕΕ με την ΠΑΣΚΕ, Στάβη Σαλουφάκου. «Ο μόνος δρόμος οχύρωσής μας είναι η αποτελεσματική δράση μας. Διότι, όσους νόμους και να περάσουν δεν θα μπορέσουν να την καταργήσουν, γιατί οι εργαζόμενοι έχουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ανάγκη έκφρασης αλληλεγγύης και συλλογικότητας» ήταν η απάντηση της κ. Σαλουφάκου στο ερώτημά μας, συμπληρώνοντας πως «πρέπει να δυναμώσουμε τους αγώνες μας και να ενοποιήσουμε τα συνδικάτα. Δεν έχουμε άλλο δρόμο».
Μοναδική άμεση και πλήρη απάντηση έδωσε στο ερώτημά μας ο Γιώργος Γαβρίλης, επίσης μέλος της Διοίκησης της ΓΣΕΕ και γενικός γραμματέας της «Αυτόνομης Παρέμβασης», προκαλώντας ωστόσο περαιτέρω ερωτήματα γύρω από τη μέχρι τώρα πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος. Ο κ. Γαβρίλης επεσήμανε πως «τα ίδια τα συνδικάτα θα πρέπει στο εσωτερικό τους να αποκτήσουν μια νέα κινητικότητα με στόχο την επαναθεμελίωση του συνδικαλιστικού κινήματος και της ανασυγκρότησής του, που θα περνάει μέσα από την ενοποίηση της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ», προτείνοντας παράλληλα και τη δημιουργία νέων συνδικάτων, ως χώρους υποδοχής εργαζομένων που μέχρι τώρα δεν ήταν ενταγμένοι. «Αυτό που είναι προφανές είναι πως παραμένουν τα συνδικάτα και οι ηγεσίες τους θεατές σε δράσεις που οδηγούν στην απόλυτη καταστροφή» υπογράμμισε ο κ. Γαβρίλης.

Θεατές στη διαφθορά
Δεν είναι λίγες οι φορές που οι εργαζόμενοι διερωτώνται «ποιος είναι ο ρόλος των συνδικαλιστών», αλλά και «από ποιους εκλέγονται». Το ερώτημα αυτό επανέρχεται, χωρίς ωστόσο να απαντάται από τον κ. Γαβρίλη, ο οποίος σημειώνει στο «Π», αναφερόμενος στο επικείμενο συνέδριο της ΓΣΕΕ, πως «οι σύνεδροι που θα εκλέξουν τη νέα διοίκηση έχουν εκλεγεί εδώ και τρία με τέσσερα χρόνια. Κατά την άποψή μας, το συνέδριο αυτό πρέπει να είναι προσωρινού ή μεταβατικού χαρακτήρα, για παράδειγμα, για έναν χρόνο. Στη συνέχεια, θα πρέπει τα συνδικάτα να πάνε σε νέες εκλογές. Το δεύτερο που χρειάζεται είναι εκδημοκρατισμός, καθώς υπάρχει εκτεταμένο το φαινόμενο της νοθείας στο εσωτερικό των συνδικάτων και το τρίτο είναι μαζί με το συνέδριο αυτό να γίνει μέσα σε ένα χρόνο και οργανωτικό συνέδριο» υπογραμμίζει ο κ. Γαβρίλης, «δείχνοντας» προς την κατεύθυνση ενοποίησης ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, καταλήγοντας σε μία αποκάλυψη: «Κατά την άποψή μου, το Συνέδριο που θα γίνει τον Μάρτη δεν αποτυπώνει την πραγματική βούληση των εργαζομένων εξαιτίας της γενικευμένης νοθείας, η οποία πλέον έχει πάρει χαρακτήρα νοσηρού φαινομένου, στην προσπάθεια να διαμορφώνονται οι συσχετισμοί…»!

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους…
«Όπου λαλούν πολλοί κοκκόροι, αργεί να ξημερώσει» είναι η φράση που αρέσκεται να χρησιμοποιεί ένας καλός μας συνάδελφος, ο οποίος έχει δαπανήσει τόνους μελάνης σε σχετικά ρεπορτάζ, αναφερόμενος στο συνδικαλιστικό κίνημα.
Ας εστιάσουμε, λοιπόν, στα ποσοτικά χαρακτηριστικά τού αναμφίβολα κατακερματισμένου συνδικαλιστικού κινήματος: Ο κατακερματισμός των συνδικάτων μορφοποιείται στον ιδιωτικό τομέα και μόνο σε περισσότερες των 70 ομοσπονδιών, πέραν της ΓΣΕΕ, με 5.500 μέλη κατά μέσο όρο, άνω των 80 Εργατικών Κέντρων, καθώς και περίπου 2.200 σωματεία, 150 μέλη κατά μέσο όρο έκαστο. Αντίστοιχα, οι 289.469 δημόσιοι υπάλληλοι, μέλη της AΔEΔY, αντιπροσωπεύονται από 46 ομοσπονδίες και 1.260 πρωτοβάθμιους συλλόγους. Το ποσοστό των μισθωτών που μετέχει ενεργά και δεν συμμετέχει απλώς σε εκλογικές διαδικασίες είναι μικρότερο του 28% και οι εργαζόμενοι που έχουν μια σχετικά πιο ενεργή σχέση με τα σωματεία δεν ξεπερνούν τους 500.000. Αυτό που παρατηρείται την τελευταία δεκαετία είναι η δραματική μείωση της συνδικαλιστικής πυκνότητας μισθωτών με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου, οι οποίες τείνουν να καταργηθούν οριστικά με σειρά νόμων. Ενδεικτικά, από το 43,3% το 1986 έπεσε δέκα μονάδες κάτω το 1998, δηλαδή στο 23,4% και πήρε την κάτω βόλτα το 2007 με το ποσοστό του 15%. Σε πλήρη αντίθεση με τη συμμετοχή των εργαζομένων του Δημοσίου, που ξεκινά με 26,9% το 1983 και φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο το 1992 με 52% και στο 42% το 2007.

Στις μικρομεσαίες

Το σημαντικότερο πρόβλημα, ωστόσο, εντοπίζεται αλλού: Το 97% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες που απασχολούν στο σύνολό τους μέχρι 20 εργαζόμενους. Όμως, το προσωπικό των επιχειρήσεων αυτών δεν έχει τη δυνατότητα να συστήσει σωματείο, βάσει της νομικής μορφής του σωματείου που διέπεται από τις διατάξεις του αστικού κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες για τη δημιουργία σωματείου απαιτούνται 21 μέλη. Με αυτόν τον περιορισμό οι απασχολούμενοι που στηρίζουν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας αποκλείονται από τη δυνατότητα άμεσης εκπροσώπησης. Απορίας άξιον είναι, επίσης, το γεγονός ότι το συνδικαλιστικό κίνημα εξακολουθεί να αρνείται την είσοδο στους κόλπους του μιας μεγάλης μερίδας μισθωτών που ακούει στο όνομα «μετανάστες», οι οποίοι αποτελούν ένα τεράστιο κομμάτι του εργατικού δυναμικού της χώρας.