Ο μύθος του Ταρζάν

06:42 27/8/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Μυθιστορηματικός ήρωας, που γεννήθηκε από τη πέννα του αμερικανού συγγραφέα Έντγκαρ Λι Μπάροους (1875 – 1950). Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1912 στο τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού All Story, αλλά έγινε παγκοσμίως γνωστός από τον κινηματογράφο και τον ολυμπιονίκη της κολύμβησης Τζόνι Βαϊσμίλερ, που τον ενσάρκωσε στη μεγάλη οθόνη.

Σύμφωνα με τον Μπάροους, ο Ταρζάν ήταν γιος του βρετανού λόρδου και της λαίδης Γκρέιστοκ, που αιχμαλωτίστηκαν από πειρατές σ’ ένα ταξίδι τους στη Δυτική Αφρική. Οι γονείς του πέθαναν όταν ήταν μωρό και την ανατροφή του ανέλαβαν οι Μανγκάνι, μια φυλή

γοριλλών. Του έδωσαν το όνομα Ταρζάν, που στη γλώσσα τους σημαίνει λευκός άνθρωπος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Τζον Κλέιτον, λόρδος του Γκρέιστοκ.

Ως νεαρός, ο Ταρζάν γνώρισε την Τζέιν Πόρτερ και την οικογένειά της, που είχαν μια ανάλογη περιπέτεια με αυτή των γονιών του. Η καρδιά του σκίρτησε για τη νεαρή αμερικανίδα και όταν αυτή επέστρεψε στην πατρίδα της, ο Ταρζάν άφησε τη ζούγκλα για να αναζητήσει την πρώτη και μοναδική του αγάπη. Παντρεύτηκαν και έζησαν για ένα διάστημα στην Αγγλία, όπου γεννήθηκε και ο μοναχογιός τους Κόρακ. Ο Ταρζάν, απογοητευμένος από την υποκρισία του πολιτισμένου κόσμου, αναζήτησε το νόημα της ζωής, επιστρέφοντας με την οικογένειά του στη ζούγκλα.

Ο πρώτος κινηματογραφικός Ταρζάν, Έλμο Λίνκολν
Ο Μπάροους προίκισε τον ήρωά του με ασυνήθιστες ικανότητες για έναν κανονικό άνθρωπο. Ο Ταρζάν μπορούσε να σκαρφαλώνει και να στέκεται στα δέντρα, όπως ένας πίθηκος. Με αισθήσεις εξαιρετικές, μπορούσε να μυρίσει τις τροφές από απόσταση ενός μιλίου και να ακούσει και τον παραμικρότερο ήχο από τα δύο μίλια. Η δύναμή του, η ταχύτητά του, τα αντανακλαστικά του και οι κολυμβητικές του ικανότητες ξεπερνούσαν κατά πολύ αυτές του μέσου ανθρώπου.

Αντιμετώπιζε με επιτυχία γορίλες, ρινόκερους, κροκόδειλους, δεινόσαυρους και άλλα μεγάλα ζώα, ενώ λύγιζε με επιτυχία σίδερα και σήκωνε μεγάλα φορτία με το ένα χέρι. Γνώριζε πολύ καλά τη γλώσσα του σώματος και η συνεννόηση με τα ζώα ήταν παχνιδάκι γι’ αυτόν. Μπορούσε να γιάνει μόνος τις πληγές του, που άλλους ανθρώπους θα τους είχαν στείλει στον τάφο. Τελικά, έγινε αθάνατος, χάρη στο ματζούνι που του έδωσε ένας μάγος.

Ο Μπάροους έπλασε ένα σχεδόν αψεγάδιαστο ήρωα. Ο Ταρζάν εμφανισιακά ήταν αθλητικός, ψηλός, όμορφος, ηλιοκαμμένος, με γκρι μάτια. Συναισθηματικά ήταν θαρραλέος, σταθερός και πιστός στη σύντροφό του. Διακρινόταν για την εξυπνάδα και το ηθικό του υπόβαθρο, ενώ σε κάθε περίσταση ήταν προστάτης των αδυνάτων. Η φιλοσοφία του μονοδιάστατη: επιστροφή στη φύση. Φορούσε ένα απλό ρούχο από δέρμα πεθαμένου ζώου, που κάλυπτε μόνο τα γεννητικά του όργανα και ήταν ζωσμένος μ’ ένα μαχαίρι. Του αρκούσε ένα κλαδί δένδρου για να κοιμηθεί, ενώ έτρωγε ωμό κρέας από ζώα που σκότωνε ο ίδιος. Αν και ήταν ικανός να ζήσει σε μία πολιτισμένη κοινωνία, αυτός προτιμούσε να «αφαιρεί το ισχνό επίχρισμα του πολιτισμού», όπως έγραφε ο Μπάροους.
Ο Τζόνι Βαϊσμίλερ ως Ταρζάν
Ο Ταρζάν, όλα αυτά τα χρόνια, είναι ένας από τους δημοφιλέστερους λογοτεχνικούς ήρωες. Εκτός από τις δεκάδες ιστορίες που έγραψε ο Μπάροους και μετά τον θάνατό του άλλοι συγγραφείς με την άδεια του ιδρύματος Μπάροους, ο Ταρζάν έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο, το θέατρο, την τηλεόραση, τα κόμικς, ενώ έχει παρουσιαστεί σε βιντεοπαιγνίδια και βιου-μάστερ.

Η κριτική αποδοχή δεν συμβάδισε με τη μεγάλη του επιτυχία. Οι κριτικοί δεν συγχώρησαν στον Ταρζάν ότι προερχόταν από τον χώρο της «φτηνής λογοτεχνίας» (pulp fiction), της λεγόμενης και παραλογοτεχνίας. Επιπλέον, ο συγγραφέας του κατηγορήθηκε ότι αναπαρήγαγε στα πρώτα του βιβλία σεξιστικά και ρατσιστικά στερεότυπα για τις γυναίκες και τους μαύρους. Μόνο όταν ο Μπάροους μετακινήθηκε στο Χόλιγουντ έγινε πιο φιλελεύθερος και στα τελευταία βιβλία του Ταρζάν σατίρισε τον σεξισμό και τον ρατσισμό.

Στον κινηματογράφο, ο Ταρζάν έκανε την εμφάνισή του στις 27 Ιανουαρίου 1918, όταν ο σκηνοθέτης Σκοτ Σίντνεϊ μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το πρώτο βιβλίο του Μπάροους «Ο Ταρζάν των πιθήκων» (εκδόσεις «Λιβάνη»), με πρωταγωνιστή τον Έλμο Λίνκολν. Μέχρι σήμερα έχουν γυριστεί άλλες 87 ταινίες με ήρωα τον Ταρζάν, που δόξασε και σχεδόν ταυτίστηκε μαζί του ο αμερικανός ολυμπιονίκης της κολύμβησης Τζόνι Βαϊσμίλερ τη δεκαετία του ’30.