Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος

12:43 17/6/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Ο καρκίνος του δέρματος είναι από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως και αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική νοσολογική οντότητα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της συχνότητάς του στις Δυτικές χώρες. Οι πιο συχνοί τύποι καρκίνου του δέρματος είναι τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα, τα ακανθοκυταρικά και το μελάνωμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών κατέχουν τα βασικοκυτταρικά ενώ τα ακανθοκυταρικά καρκινώματα αποτελούν τους δεύτερους κατά σειρά συχνότητας κακοήθεις όγκους του δέρματος και τους πρώτους

σε συχνότητα του βλεννογόνου. Το μελάνωμα αποτελεί τον κακοηθέστερο τύπο με εντόπιση στο δέρμα, στους βλεννογόνους και στις μελαγχρωματικές περιοχές του αμφιβληστροειδούς και εφόσον διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμο. Η καθυστερήση στη διάγνωση και στη θεραπεία του συνδέεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.

Η παθογένεια της εμφάνισης του καρκίνου του δέρματος είναι πολυπαραγοντική και σε αυτή συμβάλλουν περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αποτελεί τον κύριο φωτοκαρκινογενετικό παράγοντα και προκαλεί κυτταρική βλάβη και γονιδιακές μεταλλάξεις που σχετίζονται με τη φωτογήρανση και την αύξηση κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται οι ανοιχτόχρωμοι τύποι δέρματος, τα κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, τα μπλε ή πράσινα μάτια, η αδυναμία εύκολου μαυρίσματος, το ιστορικό πολλαπλών ή σοβαρών εγκαυμάτων κυρίως στην παιδική ηλικία, το θετικό οικογενειακό ιστορικό, ο αυξημένος αριθμός δυσπλαστικών σπίλων και το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να διαγνωστεί σε πρώιμα στάδια και η σχέση μεταξύ του ασθενούς και του γιατρού είναι πολύ σημαντική στην εντόπιση και στην αντιμετώπιση της νόσου. Η αυτοεξέταση του ασθενούς είναι αναγκαία και πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις περιοχές του σώματος χωρίς να παραληφθούν η περιοχή της πλάτης, το τριχωτό της κεφαλής, η γεννητική περιοχή, τα πέλματα, οι παλάμες και οι βλεννογόνοι. Σε κάθε περιπτώση που δε δύναται να γίνει εκτίμηση από τον ίδιο τον ασθενή επιβάλλεται ο έλεγχος από πλαστικό χειρουργό ή δερματολόγο. Τα σημεία και τα συμπτώματα που πρέπει να παρακινήσουν τον ασθενή να επισκεφτεί τον ιατρό είναι τα εξής:

Κάθε δερματική βλάβη, έλκος ή πληγή που δεν επουλώνεται μετά το πέρας 4 εβδομάδων

Εμφάνιση έντονου κνησμού, ευαισθησίας, αιμορραγίας ή εξέλκωσης μιας δερματικής βλάβης

Κάθε σπίλος (ελιά) που υφίσταται οποιαδήποτε αλλαγή όσον αφορά το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα της.

Επιπλέον χρησιμοποιείται ο μνημονικός κανόνας ABCED(F) για την εκτίμηση και αναγνώριση ενός ύποπτου σπίλου που αυτός μπορεί να χαρακτηρίζεται από:

A (Asymmetry) Ασυμμετρία

B (Βorder irregularity) / Ακανόνιστα Όρια

C (Color) / Ανομοιογένεια στο Χρώμα

D (Diameter) / Διάμετρος >6 mm

E (Elevation) / Ανύψωση

Τα τελευταία χρόνια λαμβάνεται σοβαρά το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό

F (Family History) / Οικογενειακό ή ατομικό Ιστορικό κακοήθους δερματικής βλάβης

Η στρατηγική πρόληψης του καρκίνου του δέρματος περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 10 πμ. και 4 μμ.

Χρήση αντηλιακών ευρέως φάσματος, τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται τουλάχιστον 20 λεπτά πριν από την έκθεση και να επαναλαμβάνεται επάλειψη ανά δύο ώρες ή μετά από σκούπισμα ή το μπάνιο

Προστασία ματιών με γυαλιά ηλίου που απορροφούν την UV ακτινοβολία και χρήση καπέλου

Χρήση ανοιχτόχρωμου ρουχισμού

Αποφυγή χρήσης άλλων τεχνητών πηγών υπεριώδους ακτινοβολίας

Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση μπορούν να επιφέρουν την πλήρη ίαση στο μεγαλύτερο ποσοστό των καρκινωμάτων του δέρματος αυξάνοντας τη συνολική επιβίωση.

Dr. Ιωάννης Βαρναλίδης, MD, PhD, Dipl EBOPRAS

Πλαστικός Χειρουργός

Διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ.

Διπλωματούχος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πλαστικής, Επανορθωτικής & Αισθητικής Χειρουργικής (EBOPRAS)

www.bodysculpture.gr