Προμηθέας Δεσμώτης: Από το αισχύλειο δρω στο μοντέρνο πάσχω

08:42 22/5/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Κριτική της Φωτεινής Παπαδάκη

Για τον Αισχύλο ο Προμηθέας υπήρξε η επιτομή του δραματικού ήρωα, που εναντιώθηκε στη θεϊκή βούληση για το ύψιστο καλό. Για τον Νίτσε είναι η απόλυτη διονυσιακή φιγούρα, που καταστρέφει τη θεϊκή ταυτότητά του και λόγω της υπερβολικής του αγάπης απέναντι στον άνθρωπο υπομένει τα μεγαλύτερα δεινά.

Όποια ερμηνεία και να αποδώσει κανείς στον τραγικό ήρωα του Αισχύλου, είναι γεγονός πως «ο Προμηθέας Δεσμώτης» αποτελεί υπόδειγμα θάρρους, δικαιοσύνης και θυσίας στον αιώνα τον άπαντα.

Είναι ομολογουμένως δύσκολο να αναμετρηθεί κανείς με αυτό το αριστούργημα,

για το οποίο λίγα γνωρίζουμε-ως προς το χρόνο δημιουργίας, τις συνθήκες, αλλά και την τριλογία στην οποία ανήκει. Όμως, οι έξι ηθοποιοί και οι λοιποί συντελεστές της παράστασης που παίζεται στο Θέατρο Δια Δύο καταφέρνουν να αποδώσουν το αισχύλειο δράμα στη μοντέρνα εκδοχή του.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η προσέγγιση του σκηνοθέτη, Νίκου Μίχα, ο οποίος επέλεξε να μην περιοριστεί στην κλασσική απόδοση του έργου, αλλά να τη μεταφέρει στο σήμερα κρατώντας βέβαια ανέπαφα τα σημεία που αφορούν τους διαλόγους και το τραγικό ιδεώδες του αρχαίου δραματικού ποιητή.

Χορός, video art, σύγχρονα ρούχα και μοντέρνο τραγούδι συνδιαλέγονται στην παράσταση και συνοδεύουν άρτια το μήνυμα της αυτοθυσίας του κεντρικού ήρωα.

Ο Τιτάνας Προμηθέας κλέβει τη φωτιά από τους θεούς με κάποιο τέχνασμα και την προσφέρει ανιδιοτελώς στους ανθρώπους. Η φωτιά φυσικά πέρα από σύμβολο γνώσης, είναι το μέσον για τη γέννηση των μεγάλων τεχνολογικών και πνευματικών εφευρέσεων. Αυτό το ανεκτίμητο δώρο έδωσε στον άνθρωπο ο Προμηθέας αψηφώντας τις εντολές του Δία και ματαιώνοντας το σχέδιό του να καταστρέψει τον άνθρωπο. Με την απόφασή του αυτή, επισύρει την οργή του θεού και ακολούθως με πλήρη συνείδηση οδηγείται σε μια ταπεινωτική και βάρβαρη τιμωρία, να παραδοθεί στο αδυσώπητο στόμα των γυπών.

Από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές του έργου είναι η εναρκτήρια, στην οποία ο Ήφαιστος υπό της άγριες προτροπές Κράτους και Βίας αλυσοδένει τον Προμηθέα σε ένα ψηλό βράχο στον Καύκασο για να βασανίζεται μέχρις ότου διδαχθεί από το λάθος του να… εναντιωθεί στον ανώτερο άρχοντα, το Δία.

Οι αξιόλογοι ηθοποιοί στηρίζουν και υπογραμμίζουν τα μηνύματα του αισχύλειου αριστουργήματος και της δημιουργικής μεταφοράς αυτού στο σήμερα. Ιδιαίτερα όμως ξεχωρίζουν τρία πρόσωπα:

Ο Βαγγέλης Παπαδάκης ως σύγχρονος Προμηθέας καταφέρνει να αποδώσει αυτή την τραγικότητα της ακινησίας και του λόγου, αφού στο μεγαλύτερο μέρος του έργου παραμένει ακίνητος, με τα χέρια δεμένα και τις παλάμες στραμμένες στο κοινό, χωρίς να λαμβάνει ιδιαίτερο ρόλο στην ενεργό δράση. Θα λέγαμε ότι η δράση κρύβεται στη σκέψη του ήρωα, ο οποίος παρουσιάζεται να σκέφτεται δυνατά.

Κορυφαία στιγμή είναι η σκηνή που ο Προμηθέας εκφράζει το παράπονό του. Εκεί ο λόγος του ηθοποιού υψώνεται και γίνεται κραυγή στο θεατή, εντέλει στον άνθρωπο του 21ου αιώνα.

Η Μυριέλλα Κουρεντή, ως Ιώ, διανθίζει με τη φωνή της το αρχαίο και σύγχρονο-όπως μεταφέρεται στη σκηνή του Δια Δύο-δράμα συμβάλλοντας στη μετατροπή του σε ένα μουσικό ζωτικό κύτταρο.

Ο Ορέστης Τρίκας καταφέρνει να υποδυθεί περισσότερους από έναν ρόλους εξίσου άρτια. Οι κινήσεις και οι εκφράσεις του επί σκηνής αποδεικνύουν την υποκριτική του ευστροφία και τον καθιστούν σε έναν από τους «στυλοβάτες» του σκηνοθετικού πνεύματος.

Ιδιαίτερη είναι η συμβολή της σκηνογράφου Μαντώς Ψυχουντάκη. Λειτουργικό και συνάμα εντυπωσιακό είναι ένα υδάτινο σκηνικό, που τοποθετείται μπροστά από τη σκηνή και στο οποίο παρουσιάζονται τα πρόσωπα και κυρίως η Ιώ να «βουλιάζουν».

Ο σκηνοθέτης έχοντας ένα ισχυρό επιτελείο ηθοποιών καταφέρνει να αποδώσει αξιοπρεπώς ένα έργο με τεράστια σύμβολα και να δραματοποιήσει την κρίση στις σχέσεις ανθρώπου και κράτους, μια κρίση διαχρονική, που «κατατρώει» σαν σαράκι την ψυχή και τη ζωή του ανθρώπινου όντος.

Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Νικόλας Μίχας
Παίζουν (αλφαβητικά): Μυριέλλα Κουρεντή, Χρυσοβαλάντης Κωστόπουλος, Βαγγέλης Παπαδάκης, Κατερίνα Σπυροπούλου, Ορέστης Τρίκας, Πάνος Τρουμπουνέλης.
Μουσική: Δημήτρης Μαραμής
Κίνηση: Κατερίνα Σπυροπούλου
Σκηνικά: Μαντώ Ψυχουντάκη
Κοστούμια: Χρυσούλα Παπασταμούλη
Φωτισμοί: Γεώργιος Κ. Τάντος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Μαρία Γαλάτη, Ζένια Αγκιστριώτη
Βοηθός σκηνογράφου: Γιώτα Κουρνούτη
Βοηθός ενδυματολόγου: Χρύσα Μενύχτα
Προσαρμογή κειμένου: Σωκράτης Λούπας
Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης
Υπεύθυνοι επικοινωνίας: Αρτίνα Γκέτση, Νεκτάριος Κωνσταντινίδης, Μαρίνα Θεοδωροπούλου
Παραγωγή: The Terra Incognita Art Company

Θέατρο Δία Δύο