Στο Διάστημα ο ανταγωνισμός

16:13 22/4/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Επιμέλεια: Παναγιώτης Αλιμήσης

Στη γεωπολιτική σκακιέρα δεν είναι μόνο η ενέργεια που θα παίζει από εδώ και στο εξής τον πρωταρχικό ρόλο. Οι μεγάλες δυνάμεις, που οδηγούν τον κόσμο σε μια τριπολική διαίρεση (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα), τα τελευταία χρόνια έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους προς το Διάστημα.
Μπορεί μέχρι τώρα το αχανές σύμπαν να προσφερόταν μόνο για επιστημονικές ανακαλύψεις –από βακτήρια μέχρι «πράσινα ανθρωπάκια»–, ωστόσο, οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις δίνουν το κίνητρο για κάτι παραπάνω. Ηδη,

από τον πόλεμο των άστρων που οραματίστηκε ο Ρέιγκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέχρι σήμερα, οι διαστημικές δυνάμεις επιθυμούν να ανοίξουν τα φτερά τους, ή καλύτερα τους… προωθητήρες τους, για κυριαρχία στο άγνωστο του Διαστήματος.
Πριν από λίγες ημέρες, η ρωσική κυβέρνηση, διά στόματος Πούτιν, ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2020 θα έχουν δαπανηθεί πάνω από 1,6 τρισεκατομμύρια ρούβλια (50 δισεκατομμύρια δολάρια) για κατασκευή νέου κοσμοδρομίου και τεχνολογιών για δορυφόρους κάθε είδους. Το ίδιο και οι Κινέζοι, που φιλοδοξούν να κάνουν πραγματικότητα το δικό τους συμπαντικό οπλοστάσιο, κατασκευάζοντας πυραύλους που θα χτυπούν εχθρικούς δορυφόρους και όχι μόνο. Οι Αμερικανοί, από την πλευρά τους, έχουν αφήσει πολλά προγράμματα στην άκρη λόγω χρέους, αν και ουδόλως τα έχουν εγκαταλείψει.
Στις κατά καιρούς συνεργασίες που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και άλλων διαστημικών δυνάμεων, κυρίως για τηλεπικοινωνιακούς σκοπούς, σε καμία περίπτωση δεν εμπλεκόταν –τουλάχιστον φανερά– ο στρατιωτικός παράγοντας. Το Διάστημα θεωρείται, εδώ και πολύ καιρό, το νέο πεδίο αντιπαράθεσης, μακριά όμως από υπερβολικά σενάρια που αγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας.
Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η ανατροπή της ισορροπίας, οι νέες γεωστρατηγικές φιλοδοξίες και η άνοδος των ασύμμετρων απειλών έθεσαν νέους προβληματισμούς στις ηγεσίες των «μεγάλων» που φιλοδοξούν να ενοποιήσουν την επίγεια άμυνα με διαστημικές τεχνολογίες.

Αίτημα ασφάλειας
Η νέα τάξη πραγμάτων, τα τελευταία 23 χρόνια, απαιτεί πλέον από τις μεγάλες δυνάμεις να βρουν τον τρόπο να ορίσουν το δικό τους πεδίο κυριαρχίας, που στόχο θα έχει εκτός από την πολιτική και οικονομική επιρροή να προσδίδει και το αίσθημα ασφάλειας στον χώρο εποπτείας τους.
Στη νέα «διαστημική πρόκληση» πολλά θα εξαρτηθούν από τη βούληση των πολιτικών ελίτ. Η Κίνα με τις ΗΠΑ και με τη Μόσχα να ακολουθεί από κοντά είναι αυτές που λογικά θα χαρακτηρίσουν τον μελλοντικό διαστημικό ανταγωνισμό με στρατιωτικούς όρους, όχι απαραίτητα με θετικά αποτελέσματα. Ηδη, από το 2003, αναλυτές όπως ο William C Martel, είχαν προβλέψει ότι τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ, αλλά και η Ρωσία θα πρέπει να αποφύγουν να συναγωνιστούν στο Διάστημα, γιατί αυτό θα επηρεάσει δραματικά τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται και οι ίδιοι, αλλά και τα μικρότερα –ανασφαλή– κράτη για τη διεθνή ασφάλεια.
Ετσι, για παράδειγμα, όταν οι Κινέζοι βλέπουν ανήμποροι ότι το αμερικανικό Ναυτικό βασίζεται εξ ολοκλήρου σε δορυφόρους για καθοδήγηση βομβών και παρακολούθηση στόχων, αυτομάτως δημιουργούνται τα αντανακλαστικά για άμεση πιο δυναμική απάντηση που θα αποκαθιστά το γόητρο. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, το πρόσφατο ρωσικό φιλόδοξο πρόγραμμα να αποτελέσει την αρχή για νέα στρατιωτική κούρσα που θα βοηθήσει τους δύο κύριους ανταγωνιστές των ΗΠΑ να αναπτύξουν ανάλογες στρατηγικές δυνατότητες, δημιουργώντας ένα αυτόνομο σύστημα άμυνας που θα είναι ισάξιο του αμερικανικού στρατού.

«Διαστρική» ισορροπία του τρόμου

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι αν οδεύει η ανθρωπότητα προς μια νέα «διαστρική» ισορροπία του τρόμου. Ολα δείχνουν πως η επικρατούσα άποψη που θέλει τον Ψυχρό Πόλεμο να αποτελεί παρελθόν είναι λάθος. Απλά άλλαξε μορφή και τείνει να περάσει… πάνω από τη στρατόσφαιρα.
Ο διεθνολόγος Ντάριλ Μορίνι του πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ πιστεύει ότι παρόλο που και οι Κινέζοι και οι Αμερικανοί, έστω και σε διπλωματικό επίπεδο, υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα να σταματήσει η σκέψη για στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος, δεν κάνουν τίποτα για να το αποτρέψουν, διότι ρεαλιστικά κάτι τέτοιο «δεν γίνεται».
Οπως και να έχει, η τάση για διαστημική κυριαρχία –«space superiority» βγαίνει ολοένα και πιο πολύ από τα χείλη των ειδικών– είναι δύσκολο να αποτραπεί, καθότι είναι η αναπόφευκτη συνέχεια της τεχνολογικής προόδου, δηλαδή των μέχρι τώρα κατακτήσεων του Διαστήματος (το «curiosity» στον Αρη κ.λπ.). Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό Κίνας – ΗΠΑ, πολλοί πιστεύουν ότι τα νέα πεδία σύγκρουσης των τριών γιγάντων στην Απω Ανατολή, αλλά και της Ρωσίας στον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή, θα αναδείξουν την αναγκαιότητα για εφαρμογή στρατιωτικών τεχνολογιών από το Διάστημα, που στόχο θα έχουν την τύφλωση και την καθήλωση του εχθρού σε γρήγορο χρόνο και αυτό μόνο σε πρώτη φάση.
Ολα δείχνουν ότι η νέα ισορροπία του τρόμου θα επικεντρωθεί στις στρατιωτικές – διαστημικές τεχνολογίες, αλλάζοντας άρδην τη φιλοσοφία περί διεθνών σχέσεων, γεωπολιτικής και κυρίως της ασφάλειας, η οποία είναι διαχρονικά το «αγαπημένο παιδί» της «υψηλής» διπλωματίας.