Χριστίνα Παπακωνσταντίνου (ΤτΕ): Η μείωση των επιτοκίων ευνοεί τους δανειολήπτες και φέρνει αύξηση των χορηγήσεων

17:27 17/1/2025 - Πηγή: BankWars

Η μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ωφελήσει τους δανειολήπτες αλλά θα έχει επίπτωση στα έσοδα των τραπεζών από τόκους, επισήμανε η υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος κυρία Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα και στην εκπομπή «Καθαροί Λογαριασμοί».

Η κυρία Παπακωνσταντίνου εκτίμησε ότι οι τράπεζες

θα αναπληρώσουν τα όποια έσοδα χάσουν από τόκους λόγω μείωσης των επιτοκίων, από άλλες πηγές και κυρίως από την ενίσχυση των χορηγήσεων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις η οποία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.

Η υποδιοικήτρια της ΤτΕ ανέφερε επίσης ότι η ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τραπεζικό κλάδο, από την συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια, θα ευνοήσει τους δανειολήπτες και τους καταθέτες καθώς όλος ο κλάδος θα κληθεί να παράσχει πιο ανταγωνιστικές υπηρεσίες και προϊόντα και θα λειτουργήσει υπέρ της ελληνικής οικονομίας.

Ανέφερε επίσης ότι τα κόκκινα δάνεια έχουν φύγει από τους τραπεζικούς ισολογισμούς χάρη στις κρατικές εγγυήσεις του σχήματος «Ηρακλή» και ότι η εισαγωγή της Attica Bank και της Παγκρήτιας στο σχήμα αυτό, επιταχύνει την εξυγίανση του κλάδου. Ωστόσο, τα κόκκινα δάνεια παραμένουν στο σύστημα, σε ποσό άνω των 80 δισ. ευρώ και θα πρέπει οι servicers να επιταχύνουν τις διαδικασίες ρυθμίσεων για την μείωσή τους.

Σχετικά με το θέμα της ευρωπαϊκές τραπεζικής ενοποίησης, η κυρία Παπακωνσταντίνου ανέφερε ότι δεν σημειώνεται πρόοδος.

Ολόκληρη η συνέντευξη της Υποδιοικήτριας της Τράπεζας της Ελλάδος Χριστίνας Παπακωνσταντίνου στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, στην εκπομπή «ΚΑΘΑΡΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ» και στους δημοσιογράφους Γιώργο Παπαγεωργίου και Δημήτρη Κοντογιάννη

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχουμε μαζί μας την κυρία Χριστίνα Παπακωνσταντίνου Υποδιοικήτρια στην Τράπεζα της Ελλάδος και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την οποία καλωσορίζουμε.

Καλό μεσημέρι και καλή χρονιά κυρία Παπακωνσταντίνου.

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Καλημέρα και καλή χρόνια. Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να είμαι μαζί σας σήμερα το μεσημέρι.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλή χρονιά. Εμείς ευχαριστούμε για την ανταπόκριση. Να ξεκινήσω με την πρώτη ερώτηση εγώ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων και η αγορά προσδοκά ότι θα προχωρήσει και σε άλλες το 2025. Αυτό είναι καλό για τους δανειολήπτες με κυμαινόμενο επιτόκιο, αλλά οι ελληνικές τράπεζες ειδικότερα θα χάσουν κάποια επιτοκιακά έσοδα και ποντάρουν στη χορήγηση περισσότερων δανείων για να αντισταθμίσουν αυτές τις απώλειες. Εκτιμάτε ότι η πιστωτική επέκταση φέτος θα είναι αρκετά ισχυρή ώστε να τα καταφέρουν;

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Είναι αλήθεια, είναι σωστό αυτό που είπατε, ότι η αύξηση των επιτοκίων της νομισματικής πολιτικής είχε πολύ σημαντικές ευεργετικές επιδράσεις στην κερδοφορία των τραπεζών, στην ευρωζώνη γενικότερα και οι ελληνικές τράπεζες ευνοήθηκαν ακόμα πιο πολύ διότι ένα μεγάλο μέρος από τα δάνεια που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους έχει κυμαινόμενο επιτόκιο, άρα η αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους ήταν ένα πολύ συγκεκριμένο ευεργετικό αποτέλεσμα για αυτές.

Συγχρόνως θα πρέπει να πούμε ότι έτσι όπως το παρακολουθούμε ήταν πολύ περιορισμένη και η αθέτηση δανειακών υποχρεώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, παρ’ όλο που η ζήτηση για νέα δάνεια είχε μειωθεί.

Η σταδιακή αποκλιμάκωση των βασικών επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που έχει αρχίσει ήδη και σημειώνεται, ναι, θα επηρεάσει αρνητικά την οργανική κερδοφορία των τραπεζών, εφόσον στην ουσία μειώνει και  τα έσοδα από τόκους.

Άρα, επειδή ακριβώς είναι πολύ σημαντικό και για τις τράπεζες να υπάρχει μια διατήρηση των δεικτών αποδοτικότητας στο υφιστάμενο επίπεδο, ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα να παραμένουν προσηλωμένα στην επίτευξη των στόχων που έχουν βάλει για πιστωτική επέκταση. Κατ’ επέκταση, να διαφοροποιούν τις πηγές των διαφόρων οργανικών εσόδων που έχουν και βεβαίως να προσπαθούν να διατηρήσουν, τόσο το λειτουργικό, όσο και το κόστος του πιστωτικού κινδύνου, στα σημερινά χαμηλά επίπεδα.

Και από πλευράς μας, από πλευράς Τραπέζης της Ελλάδος, θεωρούμε ότι η καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας και η μείωση του κόστους δανεισμού θα τονώσουν τη ζήτηση για δάνεια από νοικοκυριά και επιχειρήσεις και θα περιορίσουν και τον πιστωτικό κίνδυνο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ένα θέμα που συζητιέται πολύ συχνά σε σχέση με τις τράπεζες στην Ελλάδα είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων χορηγήσεων. Έχουμε πολύ χαμηλά επιτόκια καταθέσεων, πολύ κοντά στο μηδέν. Το μέσο επιτόκιο είναι γύρω στο 0,5%, 0,6%. Το επισημαίνει και η Τράπεζα της Ελλάδος συστηματικά ενώ τα επιτόκια δανεισμού είναι υψηλά και από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, ανάμεσα στα τρία υψηλότερα στις χώρες της Ευρωζώνης. Τώρα, αυτή η ανάγκη των τραπεζών να αυξήσουν τις χορηγήσεις, γιατί όπως είπατε, τα έσοδα από τους τόκους θα μειωθούν, άρα θα πρέπει να δίνουν περισσότερα δάνεια για να καλύψουν τα έσοδα που θα χάσουν από την άλλη πλευρά, αυτό θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό; Θα προκαλέσει μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων;

Και επίσης, στο ίδιο θέμα των επιτοκίων χορηγήσεων, επειδή συχνά η Τράπεζα της Ελλάδος και ο Διοικητής ο κ. Γιάννης Στουρνάρας αναφέρεται στον ρόλο του πέμπτου πόλου, αυτό πώς θα επηρεάσει την κατάσταση με τα επιτόκια χορηγήσεων;

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Είναι αλήθεια ότι η διαφορά επιτοκίου, δανείου και καταθέσεων τόσο για τα υφιστάμενα, όσο και για τα νέα δάνεια, εμφανίζεται υψηλή στην Ελλάδα σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ.

Αυτό θα πρέπει να πούμε βέβαια ότι σχετίζεται και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει ο ελληνικός τραπεζικός τομέας. Θέλω να πω, η διάρθρωση των καταθέσεων και των δανείων είναι διαφορετική και υπήρχε ένα διαχρονικά υψηλότερο κόστος πιστωτικού κινδύνου. Αναφέραμε και πριν ότι μπαίνουμε σε περίοδο αποκλιμάκωσης των επιτοκίων, άρα και από εκεί θα δούμε τις συνέπειες.

Η αύξηση του ανταγωνισμού, και είναι αυτό που επισημαίνεται, το επισημαίνει ο Διοικητής, το επισημαίνουμε και στις εκθέσεις μας, αναγκαστικά θα οδηγήσει σε περισσότερους παίκτες στην αγορά, θα δημιουργήσει και περισσότερες συνθήκες ώστε αυτοί οι παίκτες μεταξύ τους να κάνουν το καλύτερο δυνατό για να προσελκύουν με τους καλύτερους δυνατούς όρους πελατεία και να αυξάνουν και το μερίδιό τους στην αγορά.

Θα πρέπει βέβαια να πούμε, και αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε, γιατί ξέρετε κοιτάμε το από εδώ και πέρα, θέλω να πω συνολικά εκτιμούμε ότι η κατάσταση σήμερα είναι σαφέστατα βελτιωμένη, είναι καλή, έχει αντιμετωπίσει βασικές παραμέτρους και βασικούς κινδύνους, αλλά πρώτον, οι προκλήσεις εξακολουθούν και ισχύουν και δεύτερον, δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε όλη την προηγούμενη διαδρομή που έχει διανυθεί.

Άρα, αυτό είναι ένα κριτήριο που και οι ίδιες οι τράπεζες οφείλουν να ενσωματώνουν στην πιστοδοτική τους πολιτική. Δηλαδή τα κριτήρια χορήγησης δανείων σαφέστατα θα πρέπει να πληρούν εκείνες τις απαιτήσεις οι οποίες θα λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ξαναϋπάρξουν προβλήματα που αντιμετώπισαν τα πιστωτικά ιδρύματα στο παρελθόν, γιατί νομίζω ότι η κρίση είναι κάτι το οποίο το αισθάνθηκαν και οι τράπεζες σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κυρία Παπακωνσταντίνου, τα κόκκινα δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών έχουν μειωθεί σημαντικά, αλλά παραμένουν στο σύστημα, όπως λένε.

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Ναι.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι μπορεί να γίνει ώστε οι servicers και οι άλλοι να κινηθούν ταχύτερα και να μειωθούν συνολικά στο ευρύτερο χρηματοοικονομικό σύστημα αυτά;

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να πούμε και να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι είχαμε τόσο δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και έχουμε σήμερα ένα λόγο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο των δανείων που έχει διαμορφωθεί στο περίπου 4,6%, τόσο ήταν αν δεν κάνω λάθος τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε. Είναι εξαιρετικά σημαντικό επίτευγμα. Να σκεφτείτε ότι είναι και το χαμηλότερο επίπεδο του δείκτη από την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη.

Η δραστική αποκλιμάκωση φαίνεται τώρα, είναι ακόμα μεγαλύτερη τώρα, γιατί πρόσφατα και το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων της ATTICA BANK και της Παγκρήτιας εντάχθηκαν στο πρόγραμμα των κρατικών εγγυήσεων.

Άρα, συνολικά η οριστική εκκαθάριση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν απομείνει, είναι τεράστια πρόκληση για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα.

Όπως πολύ σωστά αναφέρατε, αυτά τα δάνεια δεν εξαφανίστηκαν. Δηλαδή μεταφέρθηκαν εκτός τραπεζικού τομέα. Δεν σημαίνει αυτό ότι οριστικά εξαλείφθηκε το ιδιωτικό χρέος. Παραμένει στην οικονομία. Οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, έτσι όπως τους λέμε τους servicers, έχουν αναλάβει όλο αυτό το μεγάλο χαρτοφυλάκιο. Νομίζω είναι γύρω στα 86 δις.

Αυτό το οποίο αναμένεται να γίνει διαφορετικό όπως ξέρετε υπάρχει ένα νέο πλαίσιο με το οποίο αδειοδοτήθηκαν εκ νέου αυτές οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, πολύ πιο αυστηρό, με πολύ πιο αυστηρά κριτήρια, τα οποία έχουν να κάνουν όχι μόνο με παράγοντες που αφορούν στην καταλληλότητα των μετόχων και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, αλλά έχει να κάνει με το ίδιο το επιχειρηματικό σχέδιο το οποίο καλούνται να εφαρμόσουν και τις πολιτικές, όπως πολιτικές που σχετίζονται με τη συμμόρφωση και τους κανόνες για την προστασία των δανειοληπτών.

Και εμείς από πλευράς μας ως επόπτες, γιατί η Τράπεζα της Ελλάδος εποπτεύει αυτές τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, έχουμε φροντίσει να ενισχύσουμε τους κανόνες εποπτείας της λειτουργίας των εταιρειών αυτών. Άρα σωρευτικά θα μπορούσε κανείς να έλεγε ότι η εμπειρία της διαχείρισης αυτών των δανείων από τους servicers τα τελευταία έτη έχει οδηγήσει, τόσο από πλευράς νομοθετικών αλλαγών, όσο και από πρακτικές, σε νέα εργαλεία που θα επιτρέψουν την καλύτερη δυνατή διαχείριση αυτών των δανείων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μια κριτική που γίνεται στο θέμα αυτό από τις ενώσεις καταναλωτών, είναι ότι όλο αυτό το πλαίσιο στο οποίο αναφερθήκατε δεν είναι υποχρεωτικό. Δηλαδή η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί μια εποπτεία η οποία αφορά την ευρωστία ας το πούμε έτσι αυτών των εταιρειών.

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Την τήρηση των εποπτικών κανόνων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το εάν έχουν τα απαραίτητα κεφάλαια, να μην πέσουν έξω να το πούμε απλά να το καταλάβει ο κόσμος. Αλλά, ως προς το θέμα της προστασίας των δανειοληπτών, ως προς τις υποχρεώσεις τους να κάνουν ρυθμίσεις και να μην κάνουν πλειστηριασμούς, δεν υπάρχει ένα δεσμευτικό πλαίσιο. Υπάρχει η λεγόμενη δεοντολογία, οι κανόνες δεοντολογίας, οι οποίοι όμως είναι κατευθυντήριες γραμμές. Δεν είναι υποχρεωτικές.

Δεν μπορεί δηλαδή να πάει κάποιος στην Τράπεζα της Ελλάδος και να πει, ξέρετε δεν μου κάνουν ρύθμιση, κάντε του κάτι. Εκεί πέρα υπάρχει ένα κενό. Αυτό πώς το σχολιάζετε εσείς; Πώς το αντιμετωπίζετε;

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Κανόνες για την προστασία με αυτήν την έννοια των δανειοληπτών ως καταναλωτών, ως πολιτών οι οποίοι χρειάζονται την προστασία, αυτό είναι κάτι που έχει να κάνει και με το market contact. Δεν είναι δική μας αρμοδιότητα, γιατί όπως πολύ σωστά αναφέρατε, εμείς ως εποπτική αρχή ελέγχουμε τους κανόνες τήρησης από πλευράς αυτών των εταιρειών προς τις υποχρεώσεις του εποπτικού πλαισίου.

Θέματα συμμόρφωσης των εταιρειών αυτών με τους κανόνες για την προστασία των δανειοληπτών, τους παρακολουθεί και τους εφαρμόζει νομίζω το Υπουργείο Ανάπτυξης. Πρέπει όμως να έχουμε και ένα δεδομένο στο νου μας. Οι υποχρεώσεις αυτές υπάρχουν. Τα δάνεια δεν έχουν εξαφανιστεί. Θέλω να πω η υποχρέωση εξακολουθεί και βαρύνει τον κάθε δανειολήπτη.

Το ζητούμενο είναι μέσα στα περιθώρια του υφιστάμενου πλαισίου και από εποπτικής και από κανονιστικής πλευράς, να δίδονται κάθε φορά οι βέλτιστες λύσεις οι οποίες απαντούν και στο προφίλ του κάθε δανειολήπτη.

Δηλαδή και η εξέταση της ρύθμισης, η εξέταση της ενδεχόμενης διαγραφής, πάντα θα πρέπει να είναι απόλυτα συμβατή με τοι προφίλ του δανειολήπτη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα η περιβόητη ενιαία ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά και ιδιαίτερα το σχήμα των κοινών ευρωπαϊκών εγγυήσεων σε όλους τους καταθέτες των χωρών της ευρωζώνης;

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Είμαστε πολύ μακριά ακόμα δυστυχώς. Είναι κάτι που επισημαίνεται απόλυτα ως ανάγκη, η ολοκλήρωση τόσο της τραπεζικής ένωσης, όσο και της ένωσης των κεφαλαιαγορών. Αλλά δυστυχώς και σε νομοθετικό, αλλά και σε ουσιαστικό πεδίο είμαστε πολύ μακριά ακόμα. Και επειδή σας άκουσα πριν που μιλάγατε για την αδυναμία της Ευρώπης είναι ένα σημείο το οποίο και εδώ χρειάζεται μια πολύ σταθερή γραμμή. Θα πρέπει να πούμε ότι κατανοούμε πολύ συχνά ότι η Ευρώπη μέσα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι εξακολουθεί και είναι αδύναμη, ή καθώς τα πράγματα εξελίσσονται γίνεται και πιο αδύναμη, αλλά τελικά έχει να κάνει και με εμάς τους ίδιους. Δηλαδή οι χώρες, τα κράτη μέλη της Ευρώπης πόσο δυνατή τη θέλουν πραγματικά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ που ήσασταν μαζί μας.

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Και εγώ σας ευχαριστώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλό μεσημέρι.

ΧΡ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Καλό μεσημέρι και καλή χρονιά και πάλι.