Η οικονομική βιωσιμότητα του East Med – Οι τρείς παράμετροι

10:21 27/7/2022 - Πηγή: BankWars

Η υλοποίηση κατασκευής του East Med είναι συνυφασμένη με τρεις παραμέτρους:

α. Περιβαλλοντική, β. Γεωπολιτική, γ. Οικονομική / Εμπορική

Γράφει ο Χρήστος Κανελλόπουλος
             Οικονομολόγος

Περιβαλλοντική Διάσταση Αγωγού

Ξεκινώντας από τη περιβαλλοντική διάσταση του αγωγού θα πρέπει να αναφερθούμε στις δηλώσεις της Υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμοδίας για Ευρωπαϊκές και Ευρωασιατικές Υποθέσεις, κας

Έρικα Όλσον, η οποία κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνόδου «Mediterranean Business Summit» που διοργάνωσε ο Economist στην Νέα Υόρκη, την 31η Μαΐου 2022, δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας και ενδιαφέρονται για την αναβάθμιση της ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι ΗΠΑ εργάζονται από κοινού με την ΕΕ για την ενεργειακή της διαφοροποίηση και έχουν δεσμευτεί για επιπλέον προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου, που θα αγγίξουν τα 15 δισ. κυβικά μέτρα μέχρι το τέλος του 2022».

Σε ερώτηση για την προοπτική κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου East Med, δήλωσε ότι «αν οι εμπλεκόμενοι και οι ιδιωτικός τομέας στην περιοχή αισθανθούν ότι το έργο θα ήταν εμπορικά και περιβαλλοντικά βιώσιμο, τότε αυτή είναι μια συζήτηση που θα κάνουν οι ίδιοι. Εμάς μας ενδιαφέρει απλώς η αναβάθμιση της ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα στην Ευρώπη».

Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι τόσο οι επιχειρηματικοί όμιλοι όσο και οι δημόσιοι φορείς που εμπλέκονται στην υλοποίηση του έργου είναι αυτοί που θα αποφασίσουν για την πραγματοποίηση του. Σε κάθε περίπτωση η περιβαλλοντική βιωσιμότητα του East Med θα αξιολογηθεί βάσει των αποτελεσμάτων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η Ελλάδα αναζητά φυσικό αέριο και όχι πετρέλαιο, κάτι που εξαλείφει το ενδεχόμενο δυσάρεστων καταστάσεων όπως του ατυχήματος στον Κόλπο του Μεξικού, και ελαχιστοποιεί τους περιβαλλοντικούς κινδύνους.

Συνεπώς η πολιτική απόφαση που θα παρθεί από την Ελληνική Κυβέρνηση θα συνεκτιμήσει τον κίνδυνο από την κατασκευή & λειτουργία του αγωγού και τις ενδεχόμενες συνέπειες που αυτός δυνητικά μπορεί να επιφέρει στην μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό, όπως επίσης και στην βιοποικιλότητα των θαλάσσιων πόρων της χώρας μας.

Η εναλλακτική του East Med δηλαδή η μεταφορά του ισραηλινού αερίου σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και υγροποίησης φυσικού αερίου στην Αίγυπτο σύμφωνα με τον συντάκτης της Haaretz, Israel Fisher, «θα παρουσιάσει περιβαλλοντικά προβλήματα και ως εκ τούτου, μελλοντικά, ίσως να αναζητηθούν λύσεις που ενδεχομένως να παρακάμπτουν αυτή τη μέθοδο υγροποίησης».

Αντί λοιπόν να αναζητηθούν λύσεις στο μέλλον μήπως, να δοθεί μία λύση τώρα με την κατασκευή του East Med;

Γεωπολιτική Διάσταση Αγωγού

Πριν αναφερθούμε στην οικονομική διάσταση, θα κάνουμε μνεία στο γεωπολιτικό υπόβαθρο του αγωγού όπως αυτό έχει αποκρυσταλλωθεί ξεκάθαρα από τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος, την 24η Απριλίου 2022, σε ραδιοφωνική συνέντευξη στον «Σκάι». Ο Υπουργός Εξωτερικών ανέφερε μεταξύ άλλων «Όσον αφορά τον αγωγό East Med, το έργο θα κριθεί επί τη βάσει οικονομικών στοιχείων, ενώ το γεωπολιτικό επιχείρημα αυτό απαντιέται από την ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector. Κατά συνέπεια για εμάς δεν υφίσταται γεωπολιτικό επιχείρημα γύρω από τον East Med, έχει απαντηθεί».

Οικονομική Διάσταση Αγωγού

Θα εστιάσουμε λοιπόν στην οικονομική διάσταση του αγωγού. Σε συνέχεια των στοιχείων που έγιναν γνωστά το περασμένο Απρίλιο από το «Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης – ΙΕΝΕ» θα επιχειρηθεί να γίνει μια προσέγγιση όσο αφορά στην οικονομική και εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού.

Η Λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, οι περιοχές Δυτικά – Νοτιοδυτικά της Κρήτης και το Ιόνιο εκτιμάται ότι διαθέτουν περί τα 458,3 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου ή 13 τρις κυβικά μέτρα (Πίνακας 1).

Σύμφωνα με τη Eurostat, η μέση τιμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση για οικιακούς καταναλωτές κυμαινόταν στα 0,1313 / KWh, την περίοδο 2017 – 2021. Αντίστοιχα η μέση τιμή για μη οικιακούς καταναλωτές κυμαινόταν στα 0,0826 / KWh, την περίοδο 2017 – 2021.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (Sustainable Development in the European Union, edition 2022), οι συνολικά καταναλισκόμενες Kwh σε οικιακούς πελάτες αντιστοιχούν στο 27% της συνολικής κατανάλωσης. Επομένως, η μέση τιμή για οικιακούς και μη οικιακούς καταναλωτές κυμαίνεται στα 0,096 / KWh, την περίοδο 2017 – 2021.

Συνεπώς, η συνολική αξία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, σε όρους τελικής κατανάλωσης, σύμφωνα με τη μέση τιμή της περιόδου 2017 – 2021, ανέρχεται στα € 13.170 δις (Πίνακας 2).

Στην μελέτη που δημοσίευσε το ΙΕΝΕ, κάνοντας λόγο για τα ελληνικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, αναφέρεται ότι για 1 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου απαιτούνται επενδύσεις $ 1,8 δις (ισοτιμία € / $ 1).

Εκτιμώντας ότι ανάλογο κόστος θα αντιμετωπίζουν οι εταιρίες εκμετάλλευσης για το σύνολο των κοιτασμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου τότε, το κόστος επένδυσης τους, ανέρχεται στα € 825 δις (Πίνακας 3).

Στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι, τα έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο και τις Περιφέρειες ανέρχονται σε € 3 δις και € 300 εκ. αντίστοιχα, για ένα τρις κυβικά πόδια.

Θεωρώντας ότι ανάλογα έσοδα θα έχουν οι φορείς της Κύπρου και του Ισραήλ τότε, τα συνολικά ποσά που πρέπει να καταβληθούν από τις εταιρείες εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων ανέρχονται στα € 1.512 δις (Πινάκας 4).

Την 3η Μαΐου 2022, η «Energean Oil & Gas» υπέγραψε με την μονάδα παραγωγής ενέργειας του Ισραήλ «East Hagit», νέο συμβόλαιο πώλησης φυσικού αερίου για ποσότητα έως 800 εκ. κυβικών μέτρων ετησίως. Η συμφωνία έχει διάρκεια 15 έτη και η συνολική ποσότητα πώλησης δύναται να ανέλθει στα 12 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι όροι του συμβολαίου είναι ανάλογοι με εκείνους των άλλων συμβολαίων της εταιρείας, ενώ η συμφωνία δημιουργεί την προοπτική για έσοδα της τάξης των $ 2 δις, για την περίοδο ισχύος της. Συνεπώς, η εταιρεία θα έχει έσοδα € 0,167 / κ.μ. φυσικού αερίου.

Αν γίνει ανάλογη εφαρμογή στο σύνολο των κοιτασμάτων της Ν.Α. Μεσογείου, τότε τα έσοδα των εταιρειών εκμετάλλευσης των 13 τρις κυβικών μέτρων θα ανέλθουν περί τα € 2.172 δις (Πίνακας 5).

Επομένως, οι εταιρείες που θα εμπλακούν στην μεταφορά, διάθεση, παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας θα έχουν δυνητικά έσοδα που θα ανέρχονται στα € 8.661 δις (Πίνακας 6).

Κόστος Κατασκευής East Med

Ο αγωγός East Med έχει μήκος 1.900 χιλιόμετρα, μέγιστο θαλάσσιο βάθος περίπου 3 χιλιόμετρα. Η συνολική διαμετακομιζόμενη ποσότητα φυσικού αερίου δύναται να ανέρχεται μεταξύ 10 και 20 δις κυβικά μέτρα ετησίως.

Εκτεταμένη συζήτηση έχει γίνει για το κόστος κατασκευής του East Med. Σύμφωνα με το «Jewish Institute for National Security of America» το κόστος κατασκευής του αγωγού ανέρχεται στα € 5,6 – € 6,7 δις. Συνεπώς το κόστος δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικό, αν αναλογιστούμε ότι ο Nord Stream II (μήκος 1.230 χιλιόμετρα, μέγιστο θαλάσσιο βάθος περίπου 250 μέτρα) κόστισε περίπου € 11 δις.

Μη Υποστηρικτικές Δηλώσεις για East Med

Tο διήμερο 13-14 Ιουνίου 2022, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ. Τα ισραηλινά ΜΜΕ δημοσίευσαν δηλώσεις της προέδρου σύμφωνα με τις οποίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση προτίθεται να συνάψει ενεργειακή συνεργασία με το Ισραήλ μέσω δύο επιχειρηματικών σχεδίων:

α. EuroAsia Interconnector (υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο που θα ενώνει Ισραήλ, Κύπρο, Ελλάδα)

β. Αγωγό στην ΝΑ Μεσόγειο, ο οποίος θα προωθεί τις εξαγωγές ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ε.Ε.»

Επιπρόσθετα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισήμανε ότι, ο East Med δεν βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης.

Η ισραηλινή εφημερίδα Globes ανέφερε ότι κατά την επίσκεψη του Γερμανού Υπουργού Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής, Robert Habeck στο Ισραήλ, διαμηνύθηκε ότι, η Γερμανία δεν συγκατατίθεται ούτε σε χερσαίο αγωγό μέσω Τουρκίας, ούτε και στον υποθαλάσσιο μέσω Ελλάδας.  

Στο πλαίσιο ανάπτυξης ενεργειακής σχέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου που έχει ως στόχο την διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, την 15η Ιουνίου 2022, η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, ο Υπουργός Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Τάρελ Ελ Μόλα και η Υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Καρίν Ελχάραρ υπέγραψαν «Πρωτόκολλο Τριμερούς Συμφωνίας». Το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα μεταφερθεί με χερσαίο αγωγό από το Ισραήλ στην Αίγυπτο και μέσω υποδομής υγροποίησης φυσικού αερίου με πλοία LNG στην Ευρώπη.

Της συμφωνίας, είχε προηγηθεί δήλωση της Ursula von der Leyen, κατά την επίσκεψή της στο Ισραήλ, η οποία κατήγγειλε την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας και τον εκβιασμό που ασκεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο αφορά στην ομαλή τροφοδότηση με φυσικό αέριο και την πρόθεση της ευρωπαϊκής οικογένειας να απεξαρτηθεί από το ρωσικό, ουσιαστικά, μονοπώλιο.

Θετικές Δηλώσεις για East Med

Κατά την ενημέρωση της Επιτροπής, την 17η Ιουνίου 2022 ο αρμόδιος για θέματα ενέργειας εκπρόσωπος της Επιτροπής Tim McPhie δήλωσε ότι «η χρήση αποθεμάτων φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί σημαντικό μέρος της στρατηγικής διαφοροποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Μνημόνιο Κατανόησης που υπεγράφη χθες καλύπτει το φυσικό αέριο από οποιαδήποτε πηγή στην περιοχή και αυτό συμπεριλαμβάνει δυνητικά και από Κράτη – Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο East Med έχει συμπεριληφθεί στον πέμπτο κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος και έχει υπάρξει χρηματοδότηση για Μελέτη Σκοπιμότητας μέσω του εργαλείου Connecting Europe. Αυτή η μελέτη βρίσκεται σε εξέλιξη και πραγματοποιείται από όσους το προωθούν και εναπόκειται σε αυτούς να συνεχίσουν και να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν με την κατασκευή του αγωγού, με βάση την εμπορική βιωσιμότητά του και τη ζήτηση στην περιοχή, αλλά και την συμβολή στο Green Deal».

Την ίδια χρονική στιγμή, ο ανεξάρτητος πάροχος διασφάλισης και διαχείρισης κινδύνων «DNV» προχώρησε σε εκ νέου επιβεβαίωση της σκοπιμότητας κατασκευής East Med.

Η «IGI Poseidon» ολοκληρώνει επί του παρόντος τις δραστηριότητες ανάπτυξης του Έργου και στοχεύει στην πλήρωση των προϋποθέσεων για μια θετική Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) εντός του 2022. «Το σημαντικό αυτό βήμα επιτεύχθηκε χάρη στις προσπάθειες του Φορέα Υλοποίησης του Έργου και τη συνεχή υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρά τον αντίκτυπο της πανδημίας στις δραστηριότητες του 2020», σημειώνει η ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων.

Ο Fabrizio Mattana, διευθύνων σύμβουλος της «IGI Poseidon», δήλωσε ότι «ο αγωγός East Med, μαζί με τον αγωγό Poseidon, είναι το πιο ώριμο έργο στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς βρίσκεται πλέον στην τελική φάση σχεδιασμού και θα επιτύχει την έναρξη της εμπορικής του λειτουργίας το 2027. Θα συνδέσει άμεσα την Ευρώπη με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, δημιουργώντας επίσης ευκαιρίες πρόσβασης σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογόνου στην περιοχή αυτή. Το έργο θα παρέχει στην Ευρώπη μια νέα οδό εφοδιασμού με φυσικό αέριο, συμπληρωματική προς το LNG, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών. Η «IGI Poseidon» πιστεύει ακράδαντα στη σημασία αυτής της υλοποίησης, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ολόκληρης της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου».

Συμπεράσματα

Η παράθεση των στοιχείων ενδεχομένως αποδεικνύει ότι το Έργο είναι οικονομικά και εμπορικά βιώσιμο. Η κατασκευή και ολοκλήρωση του έργου:

Προσφέρει διαφοροποίηση των πηγών ενέργειαςΠροσφέρει ένα νέο διάδρομο φυσικού αερίου, ο οποίος μπορεί να δημιουργήσει πρόσβαση σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογόνου,Λειτουργεί συμπληρωματικά με το υγροποιημένο φυσικό αέριο και τις εγκαταστάσεις που έχουν αναπτυχθεί και πρόκειται να δημιουργηθούν στις χώρες της Ανατολικής ΜεσογείουΠροσφέρει ενεργειακή ασφάλεια στα Κράτη – ΜέληΕνισχύει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της, αφού μέσω του East Med μπορεί να παρέχονται συμφωνημένες ποσότητες σε προκαθορισμένες τιμές, ανεξαρτήτως των διακυμάνσεων στην spot αγορά φυσικού αερίου και των διακυμάνσεων σε ναύλα και χωρητικότητα των πλοίων μεταφοράς LNG.Προσφέρει την ενδιάμεση λύση μέχρι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας να καταστούν ο απόλυτος κυρίαρχος της ενεργειακής αγοράς, εφόσον με την εξέλιξη των τεχνολογικών λύσεων θα υπάρξει συνεχής και αδιάλειπτη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αποθήκευσης.

Οι δηλώσεις των αξιωματούχων είναι χαρακτηριστικές του κλίματος που επικρατεί για τον αγωγό.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Ενέργειας, η χρήση αποθεμάτων φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί σημαντικό μέρος της στρατηγικής διαφοροποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, ο East Med αποτελεί Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, έχει χρηματοδοτηθεί η Μελέτη Σκοπιμότητάς του, και εναπόκειται στους οικονομικούς φορείς να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν με την κατασκευή του αγωγού.

Αντιθέτως, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλώνει ότι ο East Med δεν βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης! Παρόλο, που η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταγγέλλει την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας και τον εκβιασμό που ασκεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλώνει ότι ο East Med δεν είναι πρωταρχικό μέλημα μολονότι είναι έργο Κοινού Ενδιαφέροντος!

Η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρωασιατικές Υποθέσεις ξεκαθαρίζει ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για την αναβάθμιση της ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αντιθέτως, ο Γερμανός Υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής, Robert Habeck δηλώνει ότι, Γερμανία δεν δίνει την συγκατάθεσή της στον υποθαλάσσιο αγωγό μέσω Ελλάδας! Παρόλο που στην Γερμανία καταστρώνουν επιχειρησιακά σενάρια για μερική, αν όχι ολική, διακοπή ηλεκτροδότησης τον επόμενο χειμώνα, ως απόρροια των μειωμένων παραδόσεων φυσικού αερίου από τη Gazprom, φαίνεται ότι δεν σκέφτονται πολύ σοβαρά την διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας έστω και αν αυτή η πηγή θα είναι πλήρως λειτουργική το 2027 σύμφωνα με τον Fabrizio Mattana, διευθύνοντα σύμβουλο της «IGI Poseidon». Μολονότι, οι ποσότητες φυσικού αερίου της Ν.Α. Μεσογείου μπορούν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τουλάχιστον 30 έτη!

Ακόμα και σε αυτή την πρωτοφανή συγκυρία για την Ευρώπη, η Γερμανία συνεχίζει να σκέφτεται με πολιτικούς όρους! Με την ίδια λογική αποφάσιζε την πλήρη ενεργειακή της εξάρτηση από την Ρωσία. Δύο φορές το ίδιο λάθος;

Μήπως, θα πρέπει να υπάρξει μια δεύτερη σκέψη από πλευράς Γερμανίας και κάποιων αξιωματούχων στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Μήπως, η βασική αρχή της οικονομικής θεωρίας, δηλαδή η διαφοροποίηση των πηγών έτσι ώστε η διαπραγματευτική ισχύ να εναπόκειται στην θέληση του αγοραστή και όχι του πωλητή θα πρέπει πλέον να είναι ο θεμέλιος λίθος της ενεργειακής πολιτικής της Ένωσης; Εν αντιθέσει με ότι συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια όπου η Ευρώπη παραχώρησε / δώρισε την διαπραγματευτική της ισχύ στον πωλητή και ουσιαστικά τον κατέστησε μονοπώλιο.

Πολύ δε περισσότερο όταν η Γερμανία επέτρεψε σε ρώσικες εταιρείες να κατέχουν τις αποθηκευτικές εγκαταστάσεις εντός της επικράτειάς της, και παράλληλα δεν τις υποχρέωσε να διατηρούν ελάχιστα επίπεδα φυσικού αερίου στις δεξαμενές τους, τα οποία θα έπρεπε να πλησιάζουν το μέγιστο της χωρητικότητας των αποθηκευτικών χώρων. Ποια οικονομική θεώρηση θα έδινε την δυνατότητα σε μια χώρα, διότι οι ρώσικες εταιρείες ενέργειας ανήκουν στο Κρεμλίνο, να ελέγχει τη ροή του φυσικού αερίου και εντός της Γερμανίας;

Και η Ευρωπαϊκή Ένωση ορθώς υπέγραψε την 18η Ιουλίου  2022 μνημόνιο συνεργασίας με το Αζερμπαϊτζάν, για υπερδιπλασιασμό παραδόσεων φυσικού αερίου που θα φτάσουν τουλάχιστον τα  20 δις κυβικά μέτρα ετησίως το 2027 από 8,1 δις κυβικά μέτρα το 2019, ως αντιστάθμισμα του ρώσικου φυσικού αερίου.

Αλλά, η Ευρώπη δεν στηρίζει δύο Κράτη – Μέλη τα οποία σε συνεργασία με 2 χώρες της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούν να παραδίδουν επιπρόσθετα 20 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από το 2027!

Μήπως λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επιδείξει περισσότερο ενδιαφέρον για την αξιοποίηση ευρωπαϊκών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όπως και κοιτασμάτων τρίτων χωρών που μπορούν να της δώσουν την επιλογή της διαφοροποίησης; Εξάλλου η θεωρία της «Κοινής Οικονομικής Ζώνης» που ενστερνίστηκε η ευρωπαϊκή οικογένεια στηρίζεται στην αρχή αξιοποίησης του συγκριτικού ή απόλυτου πλεονεκτήματος κάθε Κράτους  – Μέλους. Θεωρία η οποία φαίνεται να έχει ξεχαστεί στα γραφεία της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, των πολιτικών σκοπιμοτήτων και των οικονομικών συμφερόντων μεμονωμένων Κρατών – Μελών.

Επιβάλλεται λοιπόν η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα:

α. Μετά την περίοδο οικονομικής κρίσης που ακολούθησε την κατάρρευση της στεγαστικής αγοράς των ΗΠΑ το 2008 και των προβλημάτων που αυτή δημιούργησε σε Κράτη – Μέλη,

β. Της πανδημίας που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα τα τελευταία δύο έτη και την ανισορροπία που έχει δημιουργήσει στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες,

να έχει τη δυνατότητα να θεμελιώσει σε στέρεες βάσεις τη δημιουργία «ευρωπαϊκής βιομηχανίας» σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας η οποία προφανώς έχει ως πυρήνα της, τουλάχιστον έως ότου η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από  Ανανεώσιμες  Πηγές καταστεί πλήρως λειτουργική, την συνεχή παροχή φυσικού αερίου σε σταθερές και διεθνώς ανταγωνιστικές τιμές.

Ειδάλλως, όσα η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να επιτύχει όπως αυτά περιγράφονται στο «A vision for the European Industry until 2030», και ουσιαστικά περικλείονται στη φράση «να καταστεί παγκοσμίως ανταγωνιστική» θα παραμείνουν ανεκπλήρωτα σχέδια!

Απλώς, θα παρακολουθεί την Κίνα να προμηθεύεται τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου από την Ρωσία, ποσότητες που δυνητικά μπορούν να προσεγγίσουν 75 δις κυβικά μέτρα ετησίως. Και προφανώς η Κίνα θα βγει κερδισμένη από αυτό τον πόλεμο των αγωγών καθώς θα έχει εξασφαλίσει τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου που θα προσφέρουν στην παραγωγική της διαδικασία τουλάχιστον συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο, θα ενισχύεται με τα λιγότερο αυστηρά περιβαλλοντικά και υγειονομικά πρότυπα που ισχύουν στην χώρα και το απόλυτο πλεονέκτημα στην εξόρυξη σπάνιων γαιών.

Συνεπώς, εν μέσω ενεργειακής κρίσης που απειλεί την Ευρώπη δεν είναι ορθολογικό να λαμβάνονται αποφάσεις με μη οικονομικά κριτήρια. Ιδιαίτερα όταν από την κατασκευή του αγωγού θα επωφεληθούν άμεσα Κράτη – Μέλη της Ένωσης και έμμεσα θα ενδυναμώσει η ασφάλεια, η συνοχή και η απεξάρτηση του συνόλου των Κρατών – Μελών από τρίτες χώρες οι οποίες χρησιμοποιούν την οποιαδήποτε εμπορική / οικονομική σχέση τους με την Ένωση, για να την εκβιάσουν οικονομικά, να την ποδηγετήσουν πολιτικά και να την καταστήσουν ανίσχυρη γεωστρατηγικά.

Διότι ενδεχομένως, σε μερικά χρόνια από σήμερα, η Ευρώπη να «ανακαλύψει» ότι έχει τεράστιο και αγεφύρωτο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, που θα σημάνει οικονομικό μαρασμό, κοινωνική περιδίνηση και πολιτική ανυπαρξία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.