ΙΟΒΕ: Απογείωση της βιομηχανίας με πέντε μέτρα – κλειδιά – Δέσμη μέτρων για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας

00:11 26/11/2019 - Πηγή: BankWars

Με πέντε σημαντικές παρεμβάσεις από την Πολιτεία, μπορεί να «απογειωθεί» η παραγωγή και η απασχόληση στον τομέα της μεταποίησης, ώστε να δημιουργηθούν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, να επιταχυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξης και να αντλήσει νέα έσοδα το Δημόσιο όχι με το… στύψιμο επιχειρήσεων και εργαζομένων, αλλά από το αυξημένο προϊόν της οικονομίας.

Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα μελέτης του ΙΟΒΕ, που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της πρωτοβουλίας «Ελληνική Παραγωγή – Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη». Το θέμα

της μελέτης είναι: «Στρατηγικές Παρεμβάσεις για την Ανάπτυξη της Βιομηχανίας – Ανάλυση Επιδράσεων και Πολιτικών» και αναδεικνύει τα μεγάλα οφέλη που θα προκύψουν όχι μόνο για τη βιομηχανία, αλλά συνολικά για την εθνική οικονομία, εάν αλλάξει το καθεστώς των αποσβέσεων, μειωθεί το ενεργειακό κόστος, μειωθούν οι εισφορές και οι φόροι και αυξηθούν οι επιδοτήσεις βιομηχανικών επενδύσεων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Αποσβέσεις: Ένα μεγάλο εμπόδιο

Για το ισχύον καθεστώς των αποσβέσεων, η μελέτη του ΙΟΒΕ τονίζει ότι έχει καθιερωθεί με τον φορολογικό νόμο 4172/2013 μια σταθερή μέθοδος αποσβέσεων με ετήσια απόσβεση 10% για μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό. Πρόκειται για έναν από τους χαμηλότερους συντελεστές απόσβεσης στην Ευρώπη, όπως φαίνεται στον πίνακα, ενώ το καθεστώς δεν παρέχει τη δυνατότητα υψηλής απόσβεσης το πρώτο έτος της επένδυσης. Πρόκειται για μια ρύθμιση αποτρεπτική για επενδύσεις στη βιομηχανία, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ.

Οι αποσβέσεις στην Ευρώπη

Στη μελέτη τονίζεται ότι οι ταχύτερες αποσβέσεις ενισχύουν τη ρευστότητα της επιχείρησης από το πρώτο έτος εφαρμογής του, ενώ η αύξηση της ρευστότητας επανεπενδύεται κατά 75%, δημιουργώντας το επόμενο έτος ακόμα περισσότερη ρευστότητα λόγω των ταχύτερων αποσβέσεων. Δηλαδή, οι αυξημένες αποσβέσεις ανοίγουν έναν ενάρετο κύκλο αύξησης των επενδύσεων.

Το ΙΟΒΕ εξέτασε τις επιδράσεις που θα είχε η εφαρμογή καθεστώτος αποσβέσεων φθίνουσας μεθόδου με συντελεστή 48% και εκτιμά ότι από τον πρώτο χρόνο θα απελευθερώσει ρευστότητα άνω των 340 εκατ. ευρώ, το 75% της οποίας θα κατευθυνθεί σε βιομηχανικές επενδύσεις. Ειδικότερα, από το πρώτο έτος θα υπάρξει αύξηση 5,7% στις βιομηχανικές επενδύσεις και στην τριετία θα αυξηθούν κατά 506,8 εκατ. ευρώ οι βιομηχανικές επενδύσεις, αποκλειστικά λόγω ταχύτερων αποσβέσεων

Το σενάριο των αυξημένων αποσβέσεων

Η συνολική επίδραση υπολογίζεται ότι θα ήταν ενίσχυση του ετήσιου ΑΕΠ κατά 280 εκατ. ευρώ, η δημιουργία 6.700 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης σταθερές για τρία έτη, ή ισοδύναμα 20.200 ανθρωποέτη εργασίας. Εξάλλου, η ενίσχυση των επενδύσεων δημιουργεί δημοσιονομικά έσοδα 222 εκατ. ευρώ την πρώτη τριετία (δηλαδή 74 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο, ετησίως).

Η συνολική θετική επίδραση στο ΑΕΠ φθάνει τα 280 εκατ. ευρώ

Για τα κρατικά ταμεία, οι αυξημένες αποσβέσεις μακροπρόθεσμα δεν προκαλούν απώλεια εσόδων. Τα αρχικά αναβαλλόμενα φορολογικά έσοδα εισπράττονται μέχρι το 2029 και με… το παραπάνω (δημοσιονομικό όφελος 3,3%. το 2029). Ειδικότερα, οι ταχύτερες αποσβέσεις επιφέρουν αρχικά αναβαλλόμενα δημοσιονομικά έσοδα, της τάξης του 11%, τα οποία περιορίζονται σημαντικά μέχρι το 2023. Έκτοτε η ενίσχυση δημοσιονομικών εσόδων ετησίως μέχρι 2,9%, ισοσταθμίζει τις αρχικές «απώλειες», με τελικό δημοσιονομικό όφελος 3,3% (2029).

Οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις

Υπάρχουν, σύμφωνα με τη μελέτη, δύο τύποι πολλαπλασιαστικών επιδράσεων από την αλλαγή του καθεστώτος αποσβέσεων:

Μέρος των επενδύσεων κατευθύνεται σε εγχωρίως παραχθέντα μηχανολογικό εξοπλισμό. Έτσι, έχουμε τόνωση της εγχώριας ζήτησης για μηχανολογικό εξοπλισμό (άρα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα).Οι επενδύσεις ενισχύουν την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να γίνονται πιο ανταγωνιστικές. Έτσι, έχουμε τόνωση της εγχώριας ζήτησης λόγω υποκατάστασης εισαγωγών και ενίσχυσης των εξαγωγών (άρα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα).

Τι θα κερδίσουμε από μείωση εισφορών

Η μείωση των φόρων στην εργασία είναι η δεύτερη μεγάλη παρέμβαση που προτείνεται από τη μελέτη του ΙΟΒΕ. Οι φόροι στην εργασία (φορολογική «σφήνα») αποτελούνται από: το φόρο εισοδήματος, τις ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων, τις ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών. Οι παραπάνω φόροι δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας, τόσο στο σκέλος της προσφοράς, όσο και σε αυτό της ζήτησης.

Σε περιόδους υψηλής ανεργίας, όπως στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά εργασίας, οπότε πρέπει να δοθούν κίνητρα για αύξηση της ζήτησης εργασίας. Η μείωση των εργοδοτικών εισφορών μειώνει το κόστος εργασίας για τις επιχειρήσεις και τονώνει τη ζήτησή της, χωρίς να επηρεάζει το εισόδημα των εργαζομένων (και άρα την προσφορά εργασίας). Οι μεικτές επιδράσεις σε οικονομικά μεγέθη είναι αρνητικές για τα δημόσια οικονομικά, αυξητικές στο ΑΕΠ και την απασχόληση.

Οι εισφορές εργοδοτών είναι οι υψηλότερες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ εισφορές εργοδοτών. Υπήρξε τάση απόκλισης έως το 2012, σύγκλιση στον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2012 – 2015 και εκ νέου απόκλιση στη συνέχεια. Την ίδια ώρα, υπάρχει τάση για συνεχή μείωση του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ο οποίος όμως παραμένει σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με τον ΟΟΣΑ.

Οι εισφορές εργοδοτών

Σημειώνεται ότι για τους εργαζομένους, η επιβάρυνση από τις εισφορές ήταν σαφώς χαμηλότερη από το μέσο όρο ΟΟΣΑ ΕΕ έως το 2010. Κατόπιν διακυμάνσεων, το 2018 διαμορφώθηκαν στα επίπεδα του ΟΟΣΑ και περίπου 3,4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από την ΕΕ.

Στο σενάριο της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, από 22,6% σε 17,6%, που εξέτασε το ΙΟΒΕ, εκτιμάται ότι θα υπάρξει μια αύξηση της απασχόλησης κατά 3,0%. Το Δημόσιο θα χάσει 146,7 εκατ. ευρώ από φόρους στην εργασία, αλλά θα έχουμε συνολική ενίσχυση του ΑΕΠ κατά 102 εκατ. ευρώ, που θα φέρει δευτερογενή ενίσχυση κρατικών εσόδων από την υψηλότερη ζήτηση, κατά 26 εκατ. ευρώ.

Εκτιμάται ότι θα γίνουν νέες προσλήψεις στην μεταποίηση 8.248 εργαζομένων και θα υπάρξει επιπλέον ενίσχυση της απασχόλησης, λόγω τόνωσης της ζήτησης με τα εισοδήματα των αρχικών 8.248 εργαζομένων): δηλαδή, θα προσληφθούν 2.281 επιπλέον νέοι εργαζόμενοι. Η συνολική ενίσχυση απασχόλησης θα είναι κατά 10.529 νέους εργαζομένους.

Κρίσιμης σημασίας η μείωση κόστους ενέργειας

Το υψηλό κόστος ενέργειας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας και θα υπήρχαν  μεγάλα οφέλη, εάν μειωνόταν με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.

Η Ελλάδα, σημειώνεται στη μελέτη του ΙΟΒΕ, έχει μεγαλύτερη ενεργειακή ένταση στη Μεταποίηση σε σχέση με το μέσο όρο στην ΕΕ 28., δηλαδή η βιομηχανία μας χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για την παραγωγή του ίδιου προϊόντος από τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Στους κλάδους υψηλής ενεργειακής έντασης παρατηρείται μεγαλύτερη σύγκλιση στο μέσο όρο στην ΕΕ 28 από ό,τι στους λοιπούς κλάδους, ωστόσο η ενεργειακή ένταση παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή.

Η τιμή χονδρικής φορτίου βάσης στην Ελλάδα είναι διαχρονικά από 10% έως 40% πιο ακριβή σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρώπης, ενώ η διαφορά για το 2 ο τρίμηνο του 2019 ξεπέρασε το 50%. Την τελευταία διετία οι τιμές έχουν γενικά ανοδικές τάσεις τόσο στην  Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αφού σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2017 οι τιμές αυξήθηκαν 39% και 13% και σε σχέση με το 2016 62% και 39% αντιστοίχως, ενώ οι μεταβολές των τιμών αυτών έχουν παρόμοιες βραχυπρόθεσμες τάσεις.

Πρώτοι στην Ευρώπη σε ακριβή ενέργεια

Σημειώνεται ότι οι τελικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ βιομηχανιών σε διαφορετικές χώρες στην ΕΕ 28 δεν είναι άμεσα συγκρίσιμες μεταξύ τους, όχι μόνο λόγω διαφορετικής δομής και ρυθμιστικού περιβάλλοντος της εκάστοτε αγοράς, αλλά και λόγω μέτρων στήριξης της βιομηχανίας (όπως απαλλαγές και εκπτώσεις) που επιλέγει κάθε χώρα να εφαρμόσει. Υπάρχουν, για παράδειγμα, διαφορετικές εξαιρέσεις στις συνιστώσες της τελικής τιμής για συγκεκριμένους καταναλωτές (π.χ. υψηλής ενεργειακής έντασης), αλλά και διαφορετικά κόστη δικτύων και στήριξης ΑΠΕ.

Οι αιτίες αυξημένου ενεργειακού κόστους στη Μεταποίηση είναι πολλές: ατελές άνοιγμα της αγοράς, καθυστερήσεις στη μετάβαση σε ανταγωνιστική αγορά ενέργειας (Target Model EE) καθώς και στη διασύνδεση με γειτονικές χώρες για σύζευξη των αγορών (Coupling), καθυστέρηση στη λειτουργία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (Ιούνιος 2020), το οποίο σταδιακά θα περιλαμβάνει ενδοημερήσια αγορά, αγορά επόμενης ημέρας, προθεσμιακή αγορά και αγορά εξισορρόπησης, αδυναμία σύναψης διμερών προθεσμιακών  συμβολαίων για ενέργεια χωρίς συμμετοχή στο pool που χαρακτηρίζεται από μεταβλητότητες, σημαντικές πρόσθετες χρεώσεις και φόροι
που αυξάνουν την ανταγωνιστική τιμή, έλλειψη συμβατών με το ευρωπαϊκό πλαίσιο μέτρων στήριξης (ενισχύσεις/επιδοτήσεις) της Βιομηχανίας για ενέργεια και περιβάλλον. Επίσης, οι τιμές εισαγωγής Φυσικού Αερίου διαμορφώνονται κυρίως βάσει μακροχρόνιων συμβολαίων, όπου η τιμή συνδέεται με τις τιμές προϊόντων πετρελαίου, ενώ δεν υπάρχουν αγορές φυσικού αερίου και είναι περιορισμένος ο ανταγωνισμός.

Το ΙΟΒΕ εξετάζει σενάριο μείωσης του ενεργειακού κόστους στους κλάδους υψηλής ενεργειακής έντασης κατά 10% και διαπιστώνει ότι αυτή η μείωση, που αντιστοιχεί σε ποσό 115 εκατ. ευρώ ετησία, φέρνει θετική επίδραση στο ΑΕΠ της τάξης των 600 εκατ. ευρώ, στους φόρους και τις εισφορές 140 εκατ. ευρώ και τη δημιουργία 12.000 θέσεων εργασίας.

Το σενάριο μείωσης του κόστους ενέργειας

Τι θα κερδίζαμε με μείωση των φόρων

Η Ελλάδα έχει την τέταρτη υψηλότερη φορολογία (πραγματικός φορολογικός συντελεστής) στα επιχειρηματικά κέρδη στην Ευρώπη, όπως φαίνεται στο γράφημα:

Σχετικά με τη μείωση του μέσου πραγματικού φορολογικού συντελεστή επί των κερδών, το ΙΟΒΕ εξετάζει τις πιθανές επιδράσεις στη βάση τριών σεναρίων: Μείωση φορολογικού συντελεστή κερδών (από 29%) σε 24%, 22% και 20%. Αυτές οι μειώσεις αντιστοιχούν σε μείωση του μέσου πραγματικού φορολογικού συντελεστή κατά 17.2%, 24.1% και 31.0% αντιστοίχως, με ομοιόμορφη μείωση φορολογικών συντελεστών και λοιπών φορολογικών επιβαρύνσεων επί των κερδών επιχειρήσεων.

Σημειώνεται ότι σημαντικό μέρος των κερδών των επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 2017 προήλθε από τις Μεταποιητικές επιχειρήσεις. Tο 53,8% του συνολικού καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος της ελληνικής οικονομίας προέρχεται από τη Μεταποίηση, ενώ το καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα της Μεταποίησης ανέρχεται στο 54,6% της Προστιθέμενης Αξίας της Μεταποίησης. Ο αντίστοιχος λόγος για τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας είναι 36,2%.

Όπως φαίνεται στο γράφημα, ανάλογα με το ποσοστό μείωσης του συντελεστή, το όφελος με τη μορφή της αύξησης του ΑΕΠ εντός δεκαετίας μπορεί να ξεπερνά και τα 3,9 δισ. ευρώ, ενώ οι θέσεις που θα δημιουργηθούν, επίσης σε βάθος 10ετίας, φθάνουν τις 20.842.

Τα οφέλη από την ενίσχυση επενδύσεων

Το ελληνικό κράτος έχει περιορίσει τις ενισχύσεις επενδύσεων στη Μεταποίηση από το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων. Όμως, η ενίσχυση αυτών των επενδύσεων αποφέρει πολλαπλά αναπτυξιακά οφέλη, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, καθώς ο σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου θα αυξήσει την παραγωγικότητα, θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, θα δημιουργηθούν καλά αμειβόμενες, υψηλής εξειδίκευσης θέσεις απασχόλησης, θα ενισχυθεί η εξωστρέφεια και οι επενδύσεις των Μεταποιητικών επιχειρήσεων θα τονώσουν την δραστηριότητα των παραγωγών επενδυτικών αγαθών (Κατασκευές, Μεταποίηση, Πλήθος άλλων κλάδων).

Το σενάριο που εξετάζεται από το ΙΟΒΕ προβλέπει την αύξηση μεριδίου της Μεταποίησης στους πόρους του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 από 8,8% σε 32,6%. Έτσι, προκύπτει πρόσθετη παροχή χρηματοδοτήσεων στη Μεταποίηση συνολικού ύψους 4,57 δισ. ευρώ στην περίοδο του προγράμματος, ή 570 εκατ. ευρώ ετησίως, η οποία θα ενισχύσει το ΑΕΠ κατά 555 εκατ. ετησίως στην περίοδο 2021 – 2027 και θα συμβάλει στη δημιουργία 14.705 θέσεων εργασίας. Τα οφέλη του Δημοσίου από πρόσθετους φόρους και εισφορές θα φθάσουν τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως.