Σαν σήμερα, 5 Ιουλίου 2015 – Οι χοροί για το όχι στο δημοψήφισμα βγήκαν ξινοί – Όλα εδώ πληρώνονται

08:48 5/7/2023 - Πηγή: BankWars

Σαν σήμερα, στις 5 Ιουλίου 2015, πάνω από 6 εκατομμύρια Έλληνες πολίτες προσήλθαν στις κάλπες για να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα που είχε διοργανώσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ με πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα.

Την απόφαση διεξαγωγής δημοψηφίσματος ανακοίνωσε ο Αλέξης Τσίπρας με ένα δραματικό

διάγγελμά του το βράδυ της 27ης Ιουνίου 2015.

Στις 28 Ιουνίου, ημέρα Κυριακή, και ύστερα από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μην αυξήσει το ποσό της ρευστότητας που χορηγούσε στις ελληνικές τράπεζες μέσω ELA (Μηχανισμός Επείγουσας Παροχής Ρευστότητας) το υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα κήρυξε «τραπεζική αργία» το διάστημα έως και την επομένη του δημοψηφίσματος, στις 6 Ιουλίου, κάνοντας στους Έλληνες γνωστό ακόμα έναν όρο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τα capital controls.

Ουρές στα ATM και περιορισμός του ποσού ανάληψης στα 60 ευρώ ανά φυσικό πρόσωπο ημερησίως.

  

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

Το ερώτημα που τέθηκε προς τον ελληνικό λαό ήταν:

«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους;

Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται “Reforms for the completion of the Current Program and Beyond” (“Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού”) και το δεύτερο “Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους”).

Παραπλεύρως του ερωτήματος οι πολίτες επιλέγουν βάζοντας σταυρό στο πλαίσιο που βρίσκεται κάτω από τη φράση:

ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ /ΟΧΙ ή ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ»

Το ψηφοδέλτιο του δημοψηφίσματος

Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στήριξαν το «ΟΧΙ», την καταψήφιση δηλαδή του σχεδίου συμφωνίας. Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ συντάχθηκαν με το «ΝΑΙ».

Το 61,31% όσων ψήφισαν στήριξαν το «ΟΧΙ».

Xοροί στο Σύνταγμα

Χιλιάδες πολίτες βρίσκονταν από νωρίς στην πλατεία Συντάγματος αναμένοντας το αποτέλεσμα. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων άρχισαν να πανηγυρίζουν για τη μεγάλη επικράτηση του «Οχι» χορεύοντας και τραγουδώντας.  

Το βράδυ εκείνο της 5ης Ιουλίου, λίγα λεπτά μετά την επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανέφερε, μεταξύ άλλων, στο διάγγελμά του:

«Ελληνίδες, Έλληνες,

Σήμερα, με δεδομένες τις δυσμενείς συνθήκες που διαμορφώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, κάνατε μια πολύ γενναία επιλογή. Ωστόσο, έχω πλήρη συνείδηση ότι η εντολή που μου δίνετε δεν είναι εντολή ρήξης με την Ευρώπη αλλά εντολή ενίσχυσης της διαπραγματευτικής μας δύναμης για την επίτευξη βιώσιμης συμφωνίας. Με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, με όρους προοπτικής και απεγκλωβισμού από τον φαύλο κύκλο της λιτότητας».

Το τηλεφώνημα Ολαντ

Το βράδυ του δημοψηφίσματος ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επικοινώνησε με τον Αλέξη Τσίπρα.

«ΤΑ ΝΕΑ» της 7ης Ιουλίου, δημοσιεύουν πληροφορίες του γαλλικού περιοδικού «L’ Obs»:

«Οι δύο ηγέτες άρχισαν να μιλούν στα αγγλικά. Ο έλληνας Πρωθυπουργός εμφανίστηκε καθησυχαστικός και χωρίς καμία θριαμβευτική διάθεση. «Θέλουμε να μείνουμε στην Ευρώπη και φυσικά στην ευρωζώνη, να μην έχεις καμία αμφιβολία γι’ αυτό» φέρεται να δήλωσε στον γάλλο πρόεδρο. Και προς απόδειξη των λεγομένων του ενημέρωσε τον συνομιλητή του ότι ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης θα υπέβαλλε την παραίτησή του.

»Επειτα από λίγο, όμως, ο γάλλος πρόεδρος διέκοψε τον έλληνα Πρωθυπουργό. Και όπως αναφέρει το γαλλικό περιοδικό, μίλησε σε έναν τόνο που δεν συνηθίζει να μιλάει: «Αλέξη, θα συνεχίσω στα γαλλικά για να μην υπάρχει καμία παρανόηση σχετικά με αυτό που θα σου πω και τα πράγματα να είναι ξεκάθαρα μεταξύ μας. Εσύ πρέπει στο εξής να κάνεις προτάσεις. Η μπάλα είναι στο γήπεδό σου. Πρέπει να ξέρεις ότι πολλά ευρωπαϊκά κράτη υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από το ευρώ. Εάν θέλεις να διαπραγματευτείς σήμερα, πρέπει να το κάνεις σε σοβαρές βάσεις. Είμαι έτοιμος να σε βοηθήσω, αλλά πρέπει να κάνεις κάτι κι εσύ γι’ αυτό. Βοήθησέ με για να σε βοηθήσω!».

Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε ότι θα καταθέσει τις προτάσεις του πολύ γρήγορα και χωρίς να κρύψει τίποτα.

Παρόντες στο Μέγαρο των Ηλυσίων εκείνη τη στιγμή ήταν ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς, ο γενικός γραμματέας της προεδρίας Ζαν Πιερ Ζουγέ, ο διπλωματικός σύμβουλος Ζαν Οντιμπέρ και ο επικεφαλής του γραφείου Τύπου Γκασπάρ Γκαντζέρ. Ολοι τους εισέπραξαν με έκπληξη τον σοβαρό, σχεδόν απειλητικό τόνο του γάλλου προέδρου, ο οποίος γενικά είναι πολύ ήρεμος. Αυτή τη φορά, όμως, η ένταση είναι αισθητή. «Αλέξη, ο χρόνος τελειώνει. Από εδώ και μπρος κάθε ώρα μετράει. Τα περιθώρια έχουν στενέψει. Πρέπει να κινηθείς άμεσα» διεμήνυσε.

Την επομένη, η Ελλάδα και η Ευρώπη πληροφορήθηκαν την απομάκρυνση του Γιάνη Βαρουφάκη από τη θέση του Υπουργού Οικονομικών. Ήταν μια σαφής ένδειξη προς την Ευρώπη πώς παρά τον θρίαμβο του «ΟΧΙ», ο Αλέξης Τσίπρας θα λειτουργούσε σαν να έχει επικρατήσει το «ΝΑΙ».

Παραίτηση Αντώνη Σαμαρά

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος κλονίζουν συθέμελα τη Νέα Δημοκρατία, καθώς ο Αντώνης Σαμαράς ανακοινώνει την παραίτησή του από την αρχηγία του κόμματος παραχωρώντας τη θέση του στον Ευάγγελο Μεϊμαράκη ως μεταβατικό πρόεδρο.

Επιχείρηση Συναίνεσης

Οι επόμενες ώρες βρήκαν τον πρωθυπουργό να επιχειρεί να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους, ότι το «Όχι» δεν σημαίνει επιθυμία ρήξης με την Ευρώπη και ένας από τους τρόπους να το πετύχει αυτό ήταν μέσω της σύγκλησης σύσκεψης πολιτικών αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο. 

Όπως σημείωνε η στήλη «Μικροπολιτικός» των «ΝΕΩΝ» στις 7 Ιουλίου:

«Επιχείρηση να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις ότι το 61% του Οχι είναι αντιευρωπαϊκή ψήφος, ειδικά μετά τον χαιρετισμό του αποτελέσματος από δυνάμεις όπως η Μαρίν Λεπέν, ο Μπέπε Γκρίλο και ο Νάιτζελ Φάρατζ, ήταν η χθεσινή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών στο Προεδρικό Μέγαρο.

»Τούτων δοθέντων, η σύσκεψη δεν είχε μόνο τον προφανή στόχο της ενημέρωσης των αρχηγών από τον Πρωθυπουργό για τις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης.

»Ανάμεσα στις γραμμές, πληροφορούμαι ότι ο βασικός στόχος ήταν να δοθεί προς τα έξω η εντύπωση ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι μόνος του. Οτι δηλαδή, ανεξαρτήτως του Οχι, υπάρχει κοινό μέτωπο των ελληνικών δημοκρατικών κομμάτων στην Ελλάδα για συμφωνία με τους ευρωπαίους εταίρους. Και ο νοών νοείτω».

Η επομένη του δημοψηφίσματος

Η Καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό καθώς ο ελληνικός λαός δεν δέχτηκε να συμπορευτεί με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε ότι είναι επιλογή των Ελλήνων να μην θέλουν να συνεχίσουν εντός Ευρωζώνης.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι ζήτησε από την Γερμανία να γίνει πιο διαλλακτική όσον αφορά το ελληνικό χρέος. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ εξέφρασε λύπη για το αποτέλεσμα και κάλεσε την Αθήνα να επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις με νέες προτάσεις. Ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας Μανουέλ Βαλλς κάλεσε την ΕΚΤ να σταματήσει να πιέζει την ελληνική οικονομία έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει ένας ουσιαστικός διάλογος.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε ότι ίσως να ήταν καλύτερα η Ελλάδα να μείνει εκτός Ευρώ. Ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι δήλωσε ότι δεν πρέπει η Ισπανία να ακολουθήσει την πορεία της Ελλάδας.

Ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε ότι η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να συνεχίσουν μαζί εντός Ευρώ διότι έτσι είναι πιο δυνατές.

Οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες εντάθηκαν τις επόμενες ημέρες και ο Αλέξης Τσίπρας με τον νέο υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο συμφώνησαν με τους δανειστές συμφώνησαν στην υπογραφή ενός ακόμη πακέτου βοήθειας, του λεγόμενου τρίτου μνημονίου, ακυρώνοντας στην πράξη την λαϊκή ετυμηγορία. Η μεταστροφή αυτή του Αλέξη Τσίπρα ονομάστηκε από τους αντιπάλους του «κωλοτούμπα» και λίγο καιρό αργότερα έγινε γνωστή και στο εξωτερικό με τον ίδιο ακριβώς όρο αλλά με λατινικούς χαρακτήρες «kolotoumba».

Με το 3ο μνημόνιο, το μνημόνιο Τσίπρα – Καμμένου, η χώρα εξασφάλιζε χρηματοδότηση περίπου 85 δις. ευρώ μέχρι το καλοκαίρι του 2018 ενώ η χώρα θα έπρεπε να λάβει νέα περιοριστικά μέτρα ύψους 10 δις. ευρώ και να προχωρήσει σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και σε ιδιωτικοποιήσεις ύψους 50 δισ. ευρώ. Μετά την «διαπραγμάτευση» όχι μόνο έπρεπε να ληφθούν μέτρα κατά πολύ υψηλότερα αυτών που θα χρειάζονταν για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση (και το 2ο μνημόνιο), αλλά η χώρα παρέμεινε σε καθεστώς μνημονίων και αυστηρού ελέγχου, η μόνη στην Ευρωζώνη.

Τι περιλάμβανε το νέο μνημόνιο; Πληθώρα φορολογικών μέτρων (με την μονιμοποίηση του ΕΝΦΙΑ και παγίωση των εσόδων του ανεξάρτητα από τις τιμές των ακινήτων, την αύξηση της εισφοράς κοινωνικής αλληλεγγύης, την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες, αύξηση φόρων για αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες κ.α.), την απελευθέρωση τομέων της οικονομίας (ενέργειας – φυσικού αερίου, φορτηγά αυτοκίνητα, τουριστικά λεωφορεία, τουριστικά επαγγέλματα κ.α.), μεταρρύθμιση ασφαλιστικού (περικοπή κρατικής συμμετοχής, ενοποίηση ταμείων, αύξηση ορίων συνταξιοδότησης, σταδιακή κατάργηση πρόωρων συντάξεων κ.α.), παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας ώστε να καταστεί πιο ευέλικτη, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την δημιουργία ειδικού ταμείου για αποκρατικοποιήσεις ύψους 50 δις. ευρώ κ.α. Περιλάμβανε επίσης δράσης για την μείωση των δαπανών (μείωση αμυντικών δαπανών), για την ριζική αναδιάρθρωση του κράτους, την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την εφαρμογή της νέας εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ (άνοιγμα των επαγγελμάτων του μηχανικού, του συμβολαιογράφου, του δικαστικού επιμελητή και του αναλογιστή, απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρήσεων, απελευθέρωση της αγοράς γάλακτος, η απελευθέρωση της λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές, παρεμβάσεις στο χονδρικό εμπόριο, κατασκευές, ηλεκτρονικό εμπόριο και μεταποίηση, μείωση της γραφειοκρατία κ.α.). Και πολλά άλλα. Επίσης με τη συμφωνία η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να ακυρώσει ή να τροποποιήσει σημαντικά νόμους που θεσμοθετήθηκαν μονομερώς το 2015.

«Είναι εξαιρετικό κατόρθωμα, από τη μία οι Έλληνες να απορρίπτουν ένα κείμενο, με φόντο μια αντιευρωπαϊκή προπαγάνδα, και έναν μήνα μετά η ελληνική κυβέρνηση να προτείνει ένα κείμενο πολύ πιο σκληρό απ’ αυτό που απέρριψε ο ελληνικός λαός. Είναι πραγματικό κατόρθωμα», ανέφερε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. Κ. Γιούνκερ.