Συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και της Ουκρανίας – Διαφώνησε ο Όρμπαν

00:29 7/3/2025 - Πηγή: BankWars

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τα συμπεράσματα για την ‘Αμυνα, χαιρετίζοντας την πρόταση της Επιτροπής για ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ως άμεσο μέτρο, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο «σε όλα τα κράτη μέλη».

Στα συμπεράσματα επισημαίνεται ότι η ΕΕ θα επιταχύνει την κινητοποίηση των απαραίτητων μέσων και της χρηματοδότησης προκειμένου να ενισχύσει την ασφάλεια της ΕΕ και την προστασία των πολιτών της. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «η ΕΕ θα ενισχύσει τη συνολική αμυντική της

ετοιμότητα, θα μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις, θα αντιμετωπίσει τα κρίσιμα κενά όσον αφορά τις δυνατότητές της και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση ανάλογα σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε να είναι σε θέση να προμηθεύει καλύτερα εξοπλισμό στις απαιτούμενες ποσότητες και στον απαιτούμενο ρυθμό. Αυτό θα συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής και τεχνολογικής ανταγωνιστικότητας».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ασφάλεια και την άμυνα της Ευρώπης και, μεταξύ άλλων: «χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει στο Συμβούλιο την ενεργοποίηση, με συντονισμένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του χρέους, για τη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο σε όλα τα κράτη μέλη». Καλωσορίζεται, επίσης, η πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για ένα νέο μέσο της ΕΕ που θα παρέχει στα κράτη μέλη δάνεια που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει την πρόταση αυτή επειγόντως.

Ομοίως, καλωσορίζεται η πρόσφατη επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα σχέδια για ενίσχυση της υποστήριξης της Τράπεζας προς την ευρωπαϊκή βιομηχανία ασφάλειας και άμυνας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τις λειτουργίες και την ικανότητα χρηματοδότησής της, και καλεί το Συμβούλιο των Διοικητών της ΕΤΕπ να συνεχίσει επειγόντως να προσαρμόζει τις πρακτικές της ΕΤΕπ για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία, στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης για την αμυντική βιομηχανία και η Επιτροπή καλείται να εξετάσει σχετικά μέτρα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσδιορίζει τον κατάλογο τομέων προτεραιότητας για δράση σε επίπεδο ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με το έργο που έχει ήδη γίνει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ‘Αμυνας και σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ: αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων ακριβείας βαθιάς κρούσης· πυραύλους και πυρομαχικά, drones και συστήματα anti-drone, στρατηγικούς παράγοντες διευκόλυνσης, μεταξύ άλλων σε σχέση με την προστασία του διαστήματος και των υποδομών ζωτικής σημασίας, στρατιωτική κινητικότητα, κυβερνοχώρος, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.

Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι η προστασία και η άμυνα όλων των χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ συμβάλλει στην ασφάλεια της Ευρώπης στο σύνολό της, ιδίως όσον αφορά τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές που θέτουν η Ρωσία και η Λευκορωσία.

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τις απειλές στα υπόλοιπα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τονίζει τη σημασία της άμυνάς τους.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει επίσης ότι μια ισχυρότερη και πιο ικανή ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συμβάλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει, για τα κράτη που είναι μέλη του, το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας. Καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ που είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να συντονιστούν πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2025. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας με ομοϊδεάτες εταίρους εκτός ΕΕ.

Επισημαίνεται, επίσης, ότι τα παραπάνω δεν θίγουν τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών, σύμφωνα με τις Συνθήκες.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει ότι «προσβλέπει στη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας», που θα παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί τα μέσα Μαρτίου και σημειώνει ότι θα επανέλθει στο θέμα της ‘Αμυνας, στις Συνόδους του Μαρτίου και του Ιουνίου.

Το κείμενο των συμπερασμάτων των 26 κρατών – μελών, η διαφωνία της Ουγγαρίας και οι εγγυήσεις ασφάλειας

Ένα κείμενο των 26 κρατών -μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία και όχι μια κοινή Ευρωπαϊκή θέση διατυπώθηκε μετά το τέλος του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, δεν ενέκρινε το κείμενο. Το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων έντονο, με τους ηγέτες να καταλήγουν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, στο οποίο συμφώνησε ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, καθώς το Συμβούλιο υιοθέτησε μία παράγραφο που γίνεται αναφορά στην εντατικοποίηση των προσπαθειών Σλοβακίας και Ουκρανίας στην εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου.

Πιο συγκεκριμένα, οι ηγέτες των 26 κρατών μελών της ΕΕ, μετά την ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την Ουκρανία και κατέληξαν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων που «υποστηρίχθηκε σθεναρά από 26 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων», τονίζοντας στο κείμενο ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα αυτό κατά την επόμενη σύνοδό του.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του επαναλαμβάνει τη θέση που έχουν διατυπώσει όλο το προηγούμενο διάστημα, οι εκπρόσωποι των Θεσμών της ΕΕ, αλλά και οι ηγέτες της ΕΕ, λέγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξουν διαπραγματεύσεις χωρίς την Ουκρανία, αλλά και την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα το κείμενο αναφέρει ότι « ενόψει της νέας δυναμικής των διαπραγματεύσεων που θα πρέπει να οδηγήσουν σε μια τέτοια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων αρχών: α) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία, β) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης. Η ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης, η διατλαντική και η παγκόσμια ασφάλεια είναι αλληλένδετες, γ) οποιαδήποτε εκεχειρία ή κατάπαυση του πυρός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο ως μέρος της διαδικασίας που οδηγεί σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, δ) οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία που θα συμβάλλουν στην αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας, και ε) η ειρήνη πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανία».

Κυρώσεις στη Ρωσία, οικονομική και στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία

Οι ηγέτες των 26 κρατών – μελών της ΕΕ συμφώνησαν στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μέσω περαιτέρω κυρώσεων και παράλληλα, αποφάσισαν την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. « Η επίτευξη της «ειρήνης μέσω της ισχύος» απαιτεί η Ουκρανία να βρίσκεται στην ισχυρότερη δυνατή θέση, με τις δικές της ισχυρές στρατιωτικές και αμυντικές ικανότητες ως ουσιαστικό συστατικό στοιχείο. Αυτό ισχύει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη, σε συντονισμό με ομοϊδεάτες εταίρους και συμμάχους, στην παροχή ενισχυμένης πολιτικής, χρηματοδοτικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής, στρατιωτικής και διπλωματικής στήριξης στην Ουκρανία και τον λαό της και στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω κυρώσεων και με την ενίσχυση της επιβολής των υφιστάμενων μέτρων, προκειμένου να αποδυναμωθεί η ικανότητά της να συνεχίσει να διεξάγει τον επιθετικό της πόλεμο», αναφέρει το κείμενο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. Το 2025, θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, με τις εκταμιεύσεις από τη διευκόλυνση για την Ουκρανία να αναμένεται να φθάσουν τα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ και 18,1 δισεκατομμύρια ευρώ, που θα προκύψουν από έκτακτα κέρδη που απορρέουν από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Αναφορικά με την παροχή στρατιωτικής στήριξης στην Ουκρανία, το Συμβούλιο «χαιρετίζει την ετοιμότητα των κρατών μελών να εντείνουν επειγόντως τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση των πιεστικών στρατιωτικών και αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας, ιδίως την παράδοση συστημάτων αεράμυνας, πυρομαχικών και πυραύλων, την παροχή της απαραίτητης εκπαίδευσης και εξοπλισμού για τις ουκρανικές ταξιαρχίες, καθώς και άλλων αναγκών που μπορεί να έχει η Ουκρανία. Επισημαίνει εν προκειμένω τον σημαντικό ρόλο της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς υποστήριξη της Ουκρανίας». Παράλληλα, ζητά να προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς οι πρωτοβουλίες αυτές και καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ, «για τον συντονισμό της αυξημένης στρατιωτικής στήριξης της ΕΕ προς την Ουκρανία».

Εγγυήσεις ασφάλειας

Οι 27 ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη «δεσμεύονται να συμβάλουν στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και να εντείνουν τις εργασίες για την περαιτέρω στήριξη και ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας και την εμβάθυνση της συνεργασίας της με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία». Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν περαιτέρω στις εγγυήσεις ασφάλειας «με βάση τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και ικανότητές τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μεταξύ άλλων με τη διερεύνηση της πιθανής χρήσης μέσων κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Οι εγγυήσεις ασφαλείας θα πρέπει να αναληφθούν από κοινού με την Ουκρανία, καθώς και με ομοϊδεάτες εταίρους από το ΝΑΤΟ».

Στο ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας και της στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τονίζει ότι «θα παρασχεθούν με πλήρη σεβασμό της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών», ενώ υπογραμμίζει «το εγγενές δικαίωμα της Ουκρανίας να επιλέξει το πεπρωμένο της, βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου».

Οι διαβουλεύσεις με τη Σλοβακία

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εντείνει τη στήριξη των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών της Ουκρανίας στην πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ», όπως αναφέρει το κείμενο, ενώ στα συμπεράσματα προστέθηκε και η παράγραφος που έκαμψε την αντίσταση της Σλοβακίας, αναφορικά με τη συμφωνία της για το κείμενο των συμπερασμάτων, καθώς οι διαβουλεύσεις για εξεύρεση λύσης στο ζήτημα του φυσικού αερίου, ανάμεσα στις δυο χώρες, Ουκρανία και Σλοβακία προχώρησαν με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να καλεί «την Επιτροπή, τη Σλοβακία και την Ουκρανία να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την εξεύρεση λειτουργικών λύσεων στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες που εξέφρασε η Σλοβακία.

Ν. Χριστοδουλίδης, για την Ευρωπαϊκή άμυνα

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, στο περιθώριο της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό το ζήτημα της ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα να επιτευχθεί η στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως είπε «θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική τη συζήτηση που γίνεται σε σχέση με την ενίσχυση της άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια συζήτηση που έπρεπε να γίνει εδώ και καιρό. Όπως εύστοχα έχει λεχθεί, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαρτιόμασταν για την άμυνα και την ασφάλειά μας από μια τρίτη χώρα, εξαρτιόμασταν για την ενέργεια μας από μια άλλη τρίτη χώρα και από τις πρώτες ύλες, από άλλη χώρα. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτή η εξάρτηση δεν μπορούσε να οδηγήσει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι, θεωρώ, κοινός στόχος των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη δική μας παρέμβαση σήμερα, εκείνο που τονίσαμε ειδικότερα για τα θέματα της άμυνας και της ασφάλειας, είναι ότι μπορεί αυτή η συζήτηση να γίνεται με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία και το γεγονός ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει μια ενδεχομένως διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τις διατλαντικές σχέσεις και τα θέματα άμυνας και ασφάλειας στην Ευρώπη, αλλά η συζήτηση πρωτίστως γίνεται για να πετύχουμε τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι ο στόχος που θέλουμε να εξυπηρετήσουμε μέσα από τη συζήτηση που γίνεται και, όπως η Πρόεδρος της Επιτροπής μας έχει ενημερώσει μετά από σχετική συζήτηση που θα γίνει στο Κολέγιο πριν το επόμενο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για να ληφθούν αποφάσεις στο θέμα της άμυνας και της ασφάλειας».

Ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε και στις αμυντικές επενδύσεις που θα πρέπει να έχουν ως πυξίδα την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα συμμετέχουν και κυπριακές εταιρείες. Όπως δήλωσε ,«πέραν της αναφοράς για την στρατηγική αυτονομία, επαναλαμβάνω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι σημαντικό οι επενδύσεις που θα γίνουν στον τομέα της άμυνας να βοηθήσουν πρωτίστως την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Ήταν το δεύτερο σημείο στο οποίο επισημάναμε την ανάγκη και χαίρομαι για τη σύμφωνη γνώμη αρκετών συναδέλφων μου. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά την ίδια στιγμή για μας, για να αναφερθώ στην εθνική διάσταση, υπάρχουν στην Κύπρο υποσχόμενες εταιρείες, που εργοδοτούν πολλούς νεαρούς Κύπριους, οι οποίες μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια. Είναι κάτι που επενδύουμε ως κυβέρνηση. Γι’ αυτό προχωρήσαμε και με το Συμβούλιο Αμυντικής Βιομηχανίας αλλά και την συμπερίληψη ρήτρας ότι σε οποιουσδήποτε εξοπλισμούς προχωρά η Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει να συμμετέχουν και κυπριακές εταιρείες».

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφέρθηκε και στη διάσταση του ΝΑΤΟ λέγοντας πως «αντιλαμβάνεστε ότι η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Άρα, στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας ετέθη και η διάσταση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ. Είναι κάτι που ως Κυπριακή Δημοκρατία δεν είμαστε αρνητικοί, δεν είμαστε αντίθετοι όσο γίνονται απόλυτα αποδεκτές, οι βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Η αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, οι ιδιαιτερότητες του κάθε οργανισμού και να μην υπάρξει οποιοσδήποτε αποκλεισμός. Όλα αυτά είναι σημαντικό να διασφαλίζονται».

Ο ίδιος αναφέρθηκε και στη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας της πρότασης της Επιτροπής, να μην υπολογίζονται στο δημόσιο χρέος οι αμυντικές δαπάνες, παρόλο που το δημόσιο χρέος της Κύπρου, όπως τόνισε, είναι σε αξιοσημείωτα χαμηλά επίπεδα.

Στο ζήτημα της Ουκρανίας δήλωσε πως «πετύχαμε με παρέμβαση της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας, αλλά και της Ισπανίας η συμπερίληψη συγκεκριμένης αναφοράς, ότι οι απειλές σε σχέση με την ασφάλεια της Ευρώπης δεν περιορίζονται στη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι απειλές σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτείνονται και σε άλλες περιοχές. Και χαίρομαι γιατί υπήρξε από ένα σημαντικό αριθμό κρατών μελών, τοποθέτηση για την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη σημασία ευρύτερα και στην Μέση Ανατολή, και στις δικές μας παρεμβάσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στην Ανατολική Μεσόγειο».

ΠΗΓΗ: ΑΜΠΕ