Τσικνοπέμπτη – Το έθιμο της “τσίκνας” και τα μασκαρέματα

09:13 20/2/2020 - Πηγή: BankWars

Η δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου, είναι γνωστή και ως «Κρεατινή» και η πιο ξεχωριστή μέρα της εβδομάδας είναι η Πέμπτη, η επονομαζόμενη «Τσικνοπέμπτη» κατά την οποία, σύμφωνα με το έθιμο, στα σπίτια ψήνουν κρέας στη σχάρα γεμίζοντας τον αέρα με τη μυρωδιά της «τσίκνας».

Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου, ωστόσο σύμφωνα με εικασίες συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της Γης την Ανοιξη.

Ο

λόγος που έχει καθιερωθεί να γίνεται αυτό ημέρα Πέμπτη είναι πως η ορθόδοξη πίστη θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής, οπότε έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας.

Το όνομα “Τσικνοπέμπτη” προέκυψε γιατί την ημέρα αυτή το δείπνο αποτελείται από κρέας ψημένο στα κάρβουνα, το οποίο πρέπει να έχει πάντα λίγο λίπος ώστε κατά το ψήσιμο να βγάλει την απαραίτητη “τσίκνα”.

Παλιότερα στην ελληνική επαρχία οι άνθρωποι μοίραζαν πιατέλες με το τσικνισμένο κρέας σε όλη την γειτονιά για να στείλουν την μυρωδιά του ψητού σε κάθε άκρη του χωριού.

Μαζί με την Τσικνοπέμπτη έχει καθιερωθεί πλέον και η ειδωλολατρική παράδοση του μασκαρέματος που υποτίθεται ότι διώχνει τα κακά πνεύματα του χειμώνα και βοηθάει έτσι στην εξασφάλιση μιας επιτυχημένης σοδειάς….

Επίσης η Τσικνοπέμπτη είναι το «έναυσμα» για τις εκδηλώσεις της Αποκριάς, αφού μέσα στις επόμενες εβδομάδες ακολουθούν τα Κούλουμα, το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Ενδεικτικά:

Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό και πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα, την πόλη του Καρναβαλιού, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, η οποία σύμφωνα με την παράδοση πιστεύει πως ο Ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι την Τσικνοπέμπτη, οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.

ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Οι Γερμανοί  γιορτάζουν αντίστοιχα την Weiberfastnacht- Λιπαρή Πέμπτη, οι Γάλλοι τη Mardi Gras (Fat Tuesday), οι Ιταλοί έχουν την Giovedi Grasso τους, ενώ στην Ισπανία η αντίστοιχη ημέρα με τη δική μας Τσικνοπέμπτη, είναι η Jueves Lardero. Η παράδοση συνεχίζεται φυσικά και σε άλλα κράτη με χριστιανικούς πληθυσμούς, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.