Βασίλης Καραμούζης: Πυλώνας του Ταμείου Ανάκαμψης η Εθνική Τράπεζα

13:03 4/3/2021 - Πηγή: BankWars

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας καλείται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των σχεδίων που αφορούν στο Ταμείο Ανάκαμψης τόνισε ο Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλειος Καραμούζης, μιλώντας στο Fin Forum.

Σύμφωνα με τον ίδιο, από τα 12.5 δισ. των δανείων το τραπεζικό σύστημα θα μοχλεύσει και θα κατευθύνει αποτελεσματικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα.

Αναλυτικά τα όσα

ανέφερε:

Ποιος είναι ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως μηχανισμού μόχλευσης του ταμείου ανάκαμψης; Θα δούμε τις τράπεζες να συγχρηματοδοτούν συγκεκριμένα έργα;

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας καλείται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των σχεδίων που αφορούν στο Ταμείο Ανάκαμψης. Οι πόροι που θα διατεθούν στη χώρα μας είναι περίπου 32δις ευρώ. Από αυτά περίπου τα 19.5δις θα έχουν τη μορφή επιχορηγήσεων που κυρίως θα χρησιμοποιηθούν για δημόσια έργα. Τα υπόλοιπα 12.5δις θα έχουν τη μορφή δανεισμού και θα κατευθυνθούν σε ιδιωτικά έργα.

Αυτά τα 12.5δις είναι που καλείται το τραπεζικό σύστημα να μοχλεύσει και να κατευθύνει αποτελεσματικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα. Πιο συγκεκριμένα η εκτίμηση είναι ότι αυτά τα 12.5 δις μπορούν να οδηγήσουν σε ιδιωτικές επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 30δις ευρώ. Για παράδειγμα, μια ενδεικτική δομή χρηματοδότησης θα μπορούσε να είναι: 40% δάνειο Ταμείου Ανάκαμψης, 30% δάνειο συγχρηματοδότησης από εμπορική τράπεζα (co-financing) και 30% ιδία συμμετοχή του φορέα της επένδυσης (κύριου του έργου).

Η συμμετοχή των τραπεζών θα εστιασθεί σε έργα που έχουν συγκεκριμένο ταμειακό ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε οι ταμειακές ροές του έργου να μπορούν να αποπληρώσουν το δάνειο του Ταμείου Ανάκαμψης και το δάνειο συγχρηματοδότησης. Στα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα περιλαμβάνονται όχι μόνο τα έργα που παράγουν από μόνα τους έσοδα, αλλά και τα ΣΔΙΤ με αμοιβές διαθεσιμότητας, όπως π.χ. η ανέγερση σχολικών μονάδων μέσω ΣΔΙΤ. Τα μη ανταποδοτικά έργα δημοσίου χαρακτήρα (π.χ. οι ψηφιακές δεξιότητες στο δημόσιο τομέα) θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και όχι μέσω δανεισμού. Αυτά τα έργα είναι εξίσου σημαντικά, απλά η επιχορήγηση είναι ορθότερο εργαλείο λόγω της δυσκολίας μέτρησης συγκεκριμένων ταμειακών ροών που απαιτούνται κατά την αξιολόγηση ενός αιτήματος στα πλαίσια μιας πιστοδοτικής διαδικασίας.

Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω πως στην Εθνική Τράπεζα, έχοντας αναγνωρίσει τη σημαντική ευκαιρία που αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης για τη χωρά μας, την άρτια και καλά οργανωμένη προσπάθεια της κυβέρνησης  αλλά και τη βαρύτητα που θα έχει η επιτυχία του Ταμείου στην οικονομική ανάκαμψη της χωράς μας, έχουμε αποφασίσει και θέλουμε να είμαστε βασικός πυλώνας αυτής της σημαντικής Εθνικής προσπάθειας.

Mε ποια κριτήρια θα γίνουν οι εν λόγω χρηματοδοτήσεις; Και αντίστοιχα τι ποσό έχετε προβλέψει πέραν των 32 δις. € που προβλέπονται από το ταμείο ανάκαμψης;

Οι χρηματοδοτήσεις θα γίνουν με τραπεζικά κριτήρια μέσω της αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων, αξιοποιώντας το δυναμικό, την τεχνογνωσία και την εμπειρία των τραπεζών στον τομέα των δανειοδοτήσεων. Με αλλά λόγια, η διαδικασία αξιολόγησης των αιτημάτων δεν θα αλλάξει. Στόχος μας είναι να δοθούν τα χρήματα σε έργα αξιόχρεα που έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανείων που θα τους δοθούν από το Ταμείο και τις τράπεζες.

Επίσης, πολύ σημαντικό κριτήριο αποτελεί η επιλεξιμότητα του έργου, λόγω του ότι το Ταμείο έχει συγκεκριμένους πυλώνες επένδυσης. Ειδικότερα: α) πράσινη μετάβαση, β) ψηφιακή μετάβαση, γ) απασχόληση, δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και δ) ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.

Το ποσό που τελικά θα δοθεί από το χρηματοπιστωτικό σύστημα εξαρτάται κυρίως από 3 παράγοντες: α) το ποσοστό των πόρων του Ταμείου που θα κατευθυνθούν σε έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα, β) τον αναμενόμενο βαθμό μόχλευσης και γ) τις συνθήκες ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η εκτίμηση μου είναι ότι αυτό το ποσό θα κυμανθεί, τελικά, μεταξύ 12-14 δις ευρώ ανάλογα με την τελική μόχλευση του συνόλου των έργων.

Σε κάθε περίπτωση, θα έλεγα ότι το τελικό ποσό που θα συνεισφέρουμε ως τραπεζικό σύστημα στην εν λόγω προσπάθεια εξαρτάται περισσότερο από τα έργα τα οποία θα έχουμε να αξιολογήσουμε και λιγότερο από τις δυνατότητές μας. Η δυναμική μας και η δυνατότητά μας να χρηματοδοτήσουμε συναλλαγές είναι δεδομένη κοιτάζοντας πίσω και την πορεία μας τα τελευταία έτη. Ενδεικτικά, το 2020 στην Εθνική Τράπεζα εκταμιεύσαμε κοντά 5 δις στηρίζοντας όλο το φάσμα των επιχειρήσεων ενώ το χαρτοφυλάκιο των ειδικών πιστοδοτήσεων, που έχει άμεση σχέση με τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης και που περιλαμβάνει ΑΠΕ, μεγάλα έργα και εξαγορές, έχει πενταπλασιασθεί τα τελευταία έτη.

Σε ποιους τομείς θα δώσετε προτεραιότητα; Και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούν οι επιχειρήσεις ώστε να εξασφαλίσουν ρευστότητα στα πλαίσια χρηματοδοτήσεων που σχετίζονται με το ταμείο ανάκαμψης;

Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν θα πρέπει να κινούνται, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Ταμείου, στους βασικούς άξονες:

Πράσινη μετάβαση (38%)Ψηφιακή μετάβαση (13%)Απασχόληση και κοινωνική συνοχή (25%)Ιδιωτικές επενδύσεις και οικονομικός μετασχηματισμός (24%)

Το φάσμα των πιθανών επενδύσεων είναι πολύ μεγάλο αλλά ενδεικτικά αναφέρω:

ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειαςΥδρογόνο και η χρήση του στη παραγωγή ενέργειας, τις μεταφορές και στη βιομηχανίαΥποδομές ενέργειας (καλώδια, αγωγοί αεριού)Διαχείριση απορριμμάτωνΥποδομές δρόμωνΤουρισμόςScalability ελληνικών εταιρειών (συγχωνεύσεις, capex)ΣΔΙΤ

Υπάρχουν όμως και κάποιες επενδύσεις που θα πρέπει να συνδεθούν με την ανάγκη του μετασχηματισμού των οικονομίων συγκεκριμένων γεωγραφιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απολιγνιτοποίηση που έχει σημαντικό αντίκτυπο στη Δ. Μακεδονία και την Πελοπόννησο.

Προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι επιχειρήσεις  ή τα έργα είναι:

Οι επιχειρήσεις που θα χρηματοδοτηθούν πρέπει καταρχήν να είναι αξιόχρεες (Bankable) και επιπλέον το έργο για το οποίο αιτούνται χρηματοδότησης να πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας του ταμείου.Η δυνατότητα του φορέα της επένδυσης να συνεισφέρει ιδία συμμετοχή και το ύψος αυτής αποτελεί σημαντικό παράγοντα.

Με δεδομένα τα στενά χρονικά περιθώρια για την αξιοποίηση των πόρων του ταμείου ανάκαμψης τι κάνουν ή οφείλουν να κάνουν οι τράπεζες ώστε να διευκολύνουν και να επιταχύνουν την διαδικασία;

Όντως τα χρονικά περιθώρια είναι στενά και γι’ αυτό οι τράπεζες θα πρέπει να υιοθετήσουν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο συμμετοχής τους σε αναπτυξιακές δράσεις, όπως τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και τον αναπτυξιακό νόμο.

Συγκεκριμένα:

Κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της ειδικής υπηρεσίας συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και των τραπεζών, καθώς μέσω των τραπεζών θα διοχετευθούν στις επιχειρήσεις και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Το πλαίσιο αυτό δεν έχει μέχρι στιγμής εξειδικευθεί, αλλά είναι κάτι που αναμένεται να γίνει σύντομα. Θα πρέπει να αποφευχθούν όσο το δυνατόν γραφειοκρατικές διαδικασίες και η εγκριτική διαδικασία να μην υπερβαίνει χρονικά το συνήθη χρόνο που απαιτείται για μια τραπεζική χρηματοδότηση, χωρίς συμμετοχή άλλων φορέων.Η διαδικασία της αξιολόγησης από πιστοδοτικής πλευράς των έργων. Είναι γνωστό ότι η δυνατότητα άντλησης τραπεζικού δανεισμού είναι προαπαιτούμενη για την ένταξη οποιουδήποτε έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης. Καλούμε όλους τους επενδυτές να έρθουν άμεσα σε επαφή με την τράπεζά τους και να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία αξιολόγησης των έργων, των business plan και γενικότερα της πιστοδοτικής διαδικασίας.

Στην Εθνική Τράπεζα έχουμε δημιουργήσει εσωτερικά Task Force με τη συνεργασία των σχετικών διευθύνσεων (Structured Finance, Investment Banking, Corporate Business Development), που ήδη συζητά με πελάτες πιθανές επενδύσεις και δρα συμβουλευτικά με στόχο την επιτυχή ένταξη των έργων στο Ταμείο αλλά και την εξασφάλιση του απαιτούμενου τραπεζικού δανεισμού.

Στη συγκεκριμένη συγκυρία, η ταχύτητα δεν είναι μόνο σημαντική ως προς την απορρόφηση του προγράμματος. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι και οι άλλες χώρες θα έχουν προγράμματα στήριξης και ότι θα ανταγωνιστούμε μαζί τους για την προσέλκυση ξένων επενδυτών. Το να φτιαχτεί ένα πλαίσιο ένταξης απλό, κατανοητό και γρήγορο, το οποίο θα συνοδεύεται από ένα ευέλικτο και γρήγορο τραπεζικό σύστημα θα είναι  συνταγή επιτυχίας για την προσέλκυση σημαντικών έργων στη χώρα μας.