Από το «Ανήκομεν εις την Δύση» ως τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Ο επαρχιωτισμός του ελληνικού νεοσυντηρισμού

15:45 4/11/2022 - Πηγή: KoutiPandoras

Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης προσπάθησε πάρα πολύ σκληρά να ανήκει κάπου. “Κάπου”, δηλαδή όχι στην φτώχεια του σχεδίου Μάρσαλ και του δόγμα Τρούμαν, όχι στις χούντες της Αμερικής, οπωσδήποτε όχι στο πιο πίσω παρελθόν της: αν η ιστορία μετριέται σε δεκαετίες, η Ελλάδα είχε την τελευταία ανταλλαγή πληθυσμών και την τελευταία προσάρτηση ελληνικής γης στη χώρα μέσα στον εμφύλιο, οπότε επικυρώθηκε πρώτα η συνθήκη της Γιάλτας και λίγο έπειτα η προσάρτηση των Δωδεκανήσων.

Η Ελλάδα ήταν μία νέα χώρα με αρχαία ιστορία και αιώνες κατοχής. Η πρόσφατη προδοσία στην Κύπρο την έκανε να είναι, συν τοις άλλοις, ευάλωτη.

Η απόκτηση δυτικής ταυτότητας έγινε βίαια, όπως βίαια είχε προηγηθεί η απόκτηση ελληνικής, εθνικής ταυτότητας. Βίαια και απότομα. Οι μετανάστες της δεκαετίας του ‘70 θα επέστρεφαν παρουσιάζοντας μία ψευδαίσθηση μεγαλείου, χαρισμάτικής Δύσης χωρίς προβλήματα, με αφθονία, με λεφτά συναρμολογώντας έτσι, εκτός από τα εθνικά μας όνειρα και το εθνικό μας κιτς.

Προοριζόμασταν να ανήκουμε στη Δύση. Αρχικά, αισθητικά. Η άναρχη δόμηση που άφησε πίσω της η χούντα, έγινε πείσμα πλέον, οι πόλεις θα έπρεπε να γίνουν σύγχρονες και μάλιστα πάρα μα πάρα πολύ γρήγορα. Ταυτόχρονα, η αγροτική περιφέρεια παρέμενε απομονωμένη, συχνά δίχως καν πρόσβαση από το οδικό δίκτυο, με τα τηλέφωνα στα καφενεία και τα διθέσια σχολεία. Η ελληνική Δεξιά αποφάσισε, όμως, πως ο δικός της εκσυγχρονισμός δεν θα ήταν κοντά στις λαϊκές ανάγκες, αλλά δομώντας μοτίβα, μοντέλα και συμμαχίες πάνω σε ένα βασικό σχέδιο: τη δυτική οικονομία, τις δυτικές κοινωνίες, τον δυτικό καπιταλισμό. Χωρίς να έχουμε βιομηχανική παραγωγή…

Αυτός ο απεριόριστος θαυμασμός της ελληνικής κοινωνίας για οτιδήποτε δυτικό συνδυαζόταν με την τόνωση του εθνικού φρονήματος, φτιάχνοντας έναν καπαμά με ξένη και μη σαφή γεύση. Στην πορεία των χρόνων, δεν άλλαξε τίποτε: το ξένο είναι καλύτερο. Έξω ζούνε καλύτερα. Έξω είναι ο παράδεισος. Ακόμη και τώρα, που το αμερικανικό όνειρο κρύβει έναν τεράστιο εφιάλτη και που όλη η αλαζονεία της Δύσης έφερε στην ευρωπαϊκή γειτονιά έναν πόλεμο στον οποίο, μάλιστα, συμμετέχουμε κι εμείς. Ως τι; Ως ευρωπαίοι πολίτες.

“Η ευρωπαϊκή ένωση είναι η πατρίδα μου”, είπε πριν καιρό από βήματος της Βουλής ο Άδωνις Γεωργιάδης. Δεν είναι τυχαίο. Είναι, ίσως, η κορύφωση των περασμένων δεκαετιών. Τώρα πρωθυπουργός είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης που σπούδασε στο Χάρβαρντ, μιλά άπταιστα αγγλικά -κι αλίμονο, κανένας άλλος ευρωπαίος ηγέτης δεν είναι υποχρεωμένος να μιλά στα αγγλικά, παρά μόνο ο εκάστοτε έλληνας πρωθυπουργός. Όλοι οι υπόλοιποι μιλούν την γλώσσα τους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι λαϊκός, είναι αστός, μεγάλωσε ως αστός, έζησε στις χώρες των δυτικών ονειρώξεων -είναι και ιδιοκτήτης περιουσίας, μάλιστα! Κέρδισε τις εκλογές χρησιμοποιώντας το εθνικό φρόνημα -με τους “μακεδονομάχους” να χειροκροτούν- και τάζοντας το ευρωπαϊκό όνειρο, αλλά παρουσιάζοντας ένα πλήρως αμερικανικό οικονομικό πρόγραμμα στην Παιδεία, την Υγεία, την Εργασία. Την Οικονομία. Την Κοινωνία.

Τραμπισμός και νεοσυντηρητισμός στην Ευρώπη

Όπως τόνισε ο Δημήτρης Ψαρράς στην έρευνα – βιογραφία που έκανε για τον Κυριάκο Μητσοτάκη “Μια Καριέρα – Η πολιτική διαδρομή του Κυριάκου Μητσοτάκη”, ο σημερινός πρωθυπουργός κινήθηκε ακροδεξιά, “πούλησε” την δυτική του νοοτροπία και στο τέλος, εκλεγμένος πια, στελεχωμένος από το πρώην ΛΑ.Ο.Σ, έχοντας παραγκωνίσει την αδερφή του, αποκήρυξε και στελέχη του ίδιου του του κόμματος, οικειοποιώντας έτσι τη Νέα Δημοκρατία: “Η δική μου Νέα Δημοκρατία δεν υπέγραψε μνημόνιο”. Η υπόλοιπη Νέα Δημοκρατία στην πυρά. Τώρα δεν ανήκει στους Καραμανλήδες. Ανήκει στους Μητσοτάκηδες.

Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Ψαρράς, ο Μητσοτάκης δεν είναι ευρωκεντρικός, αλλά έχει το βλέμμα του πέρα από τον Ατλαντικό. Πράγμα λογικό, αφού το όνειρό του, είναι το αμερικάνικο. Η γη των αντιθέσεων. Οι πλούσιοι που προκόβουν, η μεσαία τάξη που χρωστάει δάνεια και η ψυκτικοί από το Περιστέρι. Μάλιστα, οι πλούσιοι προκόβουν τόσο, που γίνονται και Πρόεδροι. Όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.

Τι κοινό έχει ο Ντόναλντ Τραμπ με τους εγχώριους -ενδοευρωπαϊκούς- θιασώτες του; Τι κοινό έχει με τον Όρμπαν, τον Τζόνσον και τον Κυριάκο Μητσοτάκη; έφτιαξε δικό του ακροατήριο. Δικούς του πιστούς κομματικούς μηχανισμούς. Τόσο πιστούς, που οι ρεπουμπλικάνοι έχασαν τις εκλογές, αλλά ο τραμπικός ρεπουμπλικανισμός τις κέρδισε. Τις κέρδισε, πέρασε τα σύνορα και εξάγει τις ιδέες του tea party στους ηγετίσκους της Ευρώπης.

“Ηγετίσκους” γιατί πλέον δεν παράγονται μεγάλοι, ιστορικοί ηγέτες. Αν έχει καταφέρει να γίνεις γνωστό σύνθημα από γήπεδα μέχρι καφενεία, δεν είσαι μεγάλος ηγέτης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πασχίζει για κάτι, ωστόσο. Πασχίζει να διαλύσει τόσο πολύ το κοινωνικό κράτος, ώστε να μπορέσει, ακόμη και μόλις χάσει τις εκλογές, να παραδώσει μία σκυτάλη αμερικανικής ηθικής και πολιτικής στον επόμενο νεοδημοκράτη αρχηγό, πιθανότατα συγγενή του.

Αν μπορούσα να σατιρίσω με ένα λογοτεχνικό παράδειγμα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο “ατσαλάκωτος”, με τις λαμπρές σπουδές και τις απανωτές αποδείξεις της έλλειψης κουλτούρας, είναι ήρωας του Μολιέρου. Είναι ο “Αρχοντοχωριάτης” που πασχίζει να εντυπωσιάσει ένα πόπολο. Εν προκειμένω, όμως, ένα πόπολο που δεν είμαι καθόλου βέβαιη ότι φοβάται πια μην και δεν ανήκει στη συγκεκριμένη Δύση.