«Δεν θέλω να ακούσω ξανά το όνομα Κατάρ»

11:34 13/10/2013 - Πηγή: KoutiPandoras

Της Μυτρώ Αρετάκη

Ο Ganesh Bishwakarma, επέστρεψε στο Νεπάλ μόλις δύο μήνες μετά την αναχώρησή του, νεκρός. Ήταν 16 χρονών.

«Πονάω πολύ. Ο γιος μου ήταν δυνατός και υγιής, ούτε βήχα δεν είχε. ‘Ήταν τόσο καλός γιος, και εγώ τον έστειλα έξω. Πέθανε απροσδόκητα. Ήταν το κλίμα; Ήταν κάτι άλλο; Αυτά τα ερωτηματικά βαραίνουν την καρδιά μου. Τον σκέφτομαι μέρα και νύχτα. Δεν θέλω να ακούσω ποτέ ξανά το όνομα Κατάρ.»
Το πραγματικά αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Pete

Pattisson για τη βρετανική Guardian επανέφερε στη δημοσιότητα το ζήτημα της στυγνής εκμετάλλευσης μεταναστών εργατών στο Κατάρ, μία από τις χώρες του Κόλπου που διατηρούν ακόμη σε ισχύ το σύστημα “kafala”, ένα ιδιόμορφο σύστημα πατρωνίας – χορηγίας, που οδηγεί συχνά στην καταναγκαστική εργασία μεταναστών.

Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί πως η ανάληψη της διοργάνωσης του Μουντιάλ του 2022 από το Κατάρ πριν περίπου 3 χρόνια, είχε προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, αλλά και την ανησυχία των διοικητικών οργάνων της FIFA για τις επιπτώσεις της υψηλής θερμοκρασίας της χώρας, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, στους ποδοσφαιριστές και τους φιλάθλους…

Το ρεπορτάζ της Guardian, που δημοσιεύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου, έκανε λόγο για τουλάχιστον 44 νεκρούς εργάτες από το Νεπάλ, που έχασαν τη ζωή τους σε κατασκευαστικά έργα στο Κατάρ, μόνο την περίοδο μεταξύ 4ης Ιουνίου και 8ης Αυγούστου του τρέχοντος έτους.

Τις επόμενες ημέρες αποκαλύφθηκαν και άλλοι τραγικοί αριθμοί: Περισσότεροι από 700 ινδοί εργάτες σκοτώθηκαν μεταξύ του 2010 και του 2012, ενώ τους πρώτους 5 μήνες του 2013 οι ινδοί εργάτες που έχασαν τη ζωή τους ανέρχονταν σε 82.

Ο αριθμός των νεκρών του περασμένου Ιουλίου ήταν ρεκόρ ακόμη και για το Κατάρ. Οι περισσότεροι από αυτούς του θανάτους, κατά κύριο λόγο ατόμων μεταξύ 20 και 30 ετών, αποδίδονται σε καρδιακά προβλήματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ένας εργάτης χάνει καθημερινά τη ζωή του στα κατασκευαστικά έργα.
Aξιωματούχος της πρεσβείας του Νεπάλ δήλωσε σχετικά στο “Doha News”:

«Πολλοί εργάτες δεν έχουν γεύματα ή αρκετό νερό, όταν δουλεύουν σε υψηλές θερμοκρασίες όλη μέρα. Ο καιρός εδώ είναι διαφορετικός από εκείνον στη χώρα μας. Οι υπήκοοί μας δεν τον έχουν συνηθίσει…Υπάρχουν υποθέσεις που υποψιαζόμαστε ότι υπήρξε κοινή συνεννόηση μεταξύ γιατρών και εταιρείας και ο γιατρός συνέθεσε ψευδές ανακοινωθέν, λέγοντας ότι το θύμα πέθανε από καρδιακή ανακοπή. Είναι ευκολότερο για την εταιρεία να λέει ότι πέθανε από αυτό».
Σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία του Κατάρ, τους καλοκαιρινούς μήνες από τις 11:00 έως τις 15:00 οι εργάτες πρέπει να σταματούν τις εργασίες τους και να παραμένουν στη σκιά. Η εργατική νομοθεσία καταπατείται διαρκώς.

Το ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας έκανε λόγο για καταγγελίες πλήθους εργατών που αφορούν την κατάσχεση των διαβατηρίων τους από τους εργοδότες τους, αλλά και την άρνησή τους να τους εκδώσουν την απαραίτητη, σύμφωνα με την εγχώρια νομοθεσία, ταυτότητα: Χωρίς ταυτότητα, οι μετανάστες θεωρούνται «παράνομοι», κινδυνεύουν να συλληφθούν, ενώ παραμένουν στη χώρα χωρίς κανένα δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη.

Έκανε λόγο για καταγγελίες εργατών, που παραμένουν απλήρωτοι για μήνες, προκειμένου να μην μπορούν να το σκάσουν: Οι εργάτες από το Νεπάλ εγκαταλείπουν τη χώρα τους με υποσχέσεις για πολύ μεγαλύτερους μισθούς από αυτούς που λαμβάνουν (όταν λαμβάνουν) από τους εργοδότες τους στο Κατάρ. Συχνά παίρνουν δάνεια στη χώρα τους, ώστε να αποπληρώσουν τις εταιρείες ευρέσεως εργασίας που διαπραγματεύονται με τις κατασκευαστικές. Καταχρεωμένοι παραμένουν εγκλωβισμένοι στη χώρα, χωρίς τη δυνατότητα να βοηθήσουν τους δικούς τους ή τον ίδιο τους τον εαυτό, ζητιανεύοντας ακόμη και για το φαγητό τους.

Για άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα «στρατόπεδα εργασίας» που διαμένουν πολλοί από αυτούς, έκθετοι σε πλήθος νοσημάτων, χωρίς κανένα σεβασμό των στοιχειωδών κανόνων υγιεινής.

Για 30 εργάτες από το Νεπάλ, που αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην πρεσβεία της χώρας τους στην πρωτεύουσα του Κατάρ, τη Ντόχα, για να ξεφύγουν από τους εργοδότες τους και τις άθλιες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στη χώρα.

Κατάρ: «Ανοιχτή φυλακή»

Ως «ανοιχτή φυλακή» για τους συμπατριώτες της είχε χαρακτηρίσει το Κατάρ η πρέσβειρα του Νεπάλ στη χώρα, λίγο πριν απομακρυνθεί εσπευσμένα από τη θέση της.

«Δεν υπάρχει σκλαβιά ή εξαναγκασμένη εργασία στο Κατάρ. Υπάρχουν κάποια προβλήματα, εξαιτίας του γεγονότος ότι υπάρχουν 44.000 επιχειρήσεις στη χώρα. Αλλά μπορώ να επιβεβαιώσω ότι οι αρχές συνεχώς κάνουν προσπάθειες για να επιλύσουν αυτά τα θέματα», είχε δηλώσει ο Αλί μπιν Σαμίχ αλ Μαρί, πρόεδρος της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ, χαρακτηρίζοντας ψευδή τα δημοσιεύματα της Guardian.

Το Κατάρ, με πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια, και περίπου 300.000 υπηκόους, είναι η χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα παγκοσμίως.
Παράλληλα, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες του Κόλπου, βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις παγκοσμίως, αναφορικά με τα εργατικά δικαιώματα και την ποιότητα των εργασιακών συνθηκών, διατηρώντας ακόμη σε ισχύ το απαράδεχτο σύστημα “kafala” για τους απασχολούμενους σε κατασκευαστικά έργα και οικιακές εργασίες.

Πρόκειται για ένα σύστημα χορηγίας ή «προστασίας», του οποίου οι ρίζες βρίσκονται στις αραβικές αρχές της φιλοξενίας, σύμφωνα με τις οποίες οι ξένοι που έφταναν στο Κατάρ βρίσκονταν υπό την προστασία των οικοδεσποτών τους(!) Στη σύγχρονη εποχή, ωστόσο, η χορηγία μεταφράζεται σε δουλεία.

Οι εργοδότες διατηρούν πλήρη έλεγχο επί των εργαζομένων τους, οι οποίοι δεν μπορούν να αλλάξουν δουλειά ή να εγκαταλείψουν τη χώρα χωρίς την έγκρισή τους. Οι εργοδότες είναι εκείνοι που δίνουν τα απαραίτητα έγγραφα στους εργάτες (με τις αμοιβές για μία βίζα να αγγίζουν ακόμη και τα 3.500 δολάρια), είναι εκείνοι που κρατούν με τη βία τα διαβατήριά τους, είναι εκείνοι που αποφασίζουν πόσο (και αν) θα πληρωθούν, αφού δεν υπάρχει νόμιμος κατώτατος μισθός.

Παράλληλα τα εργατικά συνδικάτα είναι απαγορευμένα στη χώρα, με μόνη εξαίρεση τις «εργατικές επιτροπές», που μπορούν να σχηματιστούν μόνο αν λάβουν μέρος τουλάχιστον 100 υπήκοοι του Κατάρ. Είναι χαρακτηριστικό πως στη χώρα εργάζονται μόλις 71.000 ντόπιοι κάτοικοι, και προφανώς δεν απασχολούνται συχνά ως εργάτες στον κατασκευαστικό τομέα.

Το 70% του πληθυσμού και το 95% του εργατικού δυναμικού της χώρας είναι μετανάστες, κυρίως από την Ινδία και το Νεπάλ, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις, για τα έργα υποδομής του Μουντιάλ θα χρησιμοποιηθούν ακόμη 1,5 εκατομμύριο μετανάστες.
Τα στοιχεία για τις εργασιακές συνθήκες στη χώρα ήταν γνωστά και είχαν επισημανθεί από τους αντίστοιχους φορείς πολύ πριν την ανάληψη της διοργάνωσης του Μουντιάλ.
Η εντατικοποίηση των κατασκευαστικών έργων, εντείνει τις ανησυχίες για εκατοντάδες θύματα με τη Διεθνή Συνδικαλιστική Ομοσπονδία (ITUC) να κάνει λόγο για 4.000 νεκρούς μετανάστες εργάτες μέχρι την έναρξη του Μουντιάλ.

Σημ.: Το Κατάρ δεν αποτελεί κανενός είδους εξαίρεση. Οι εκατοντάδες νεκροί μετανάστες της Ντόχα δεν μπορούν και δεν πρέπει να μας κάνουν να ξεχνάμε την συχνά δολοφονική εκμετάλλευση ντόπιων και μεταναστών εργατών σε περισσότερο ή λιγότερο εκδημοκρατισμένα καθεστώτα.

Όπως δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους τουλάχιστον 18 νεκρούς της Ολυμπιάδας του 2004. (Ο πραγματικός αριθμός εκείνων που έχασαν τη ζωή τους στα εργοτάξια της «Αθήνας 2004» δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ).

Για το thepressproject.gr