Κλιματική κρίση και δασικές πυρκαγιές: «Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε»

17:03 20/7/2023 - Πηγή: KoutiPandoras

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αφ’ ής στιγμής αναγνώρισε τις φετινές δασικές πυρκαγιές ως συνέπεια της κλιματικής κρίσης, παραδέχτηκε την απόλυτη δική της ευθύνη για την εκτεταμένη καταστροφή.

Πρώτα γιατί η κλιματική κρίση δεν έσκασε ξαφνικά στα χέρια της κυβέρνησης, αλλά είναι παρούσα τις τελευταίες δεκαετίες. Με διαρκώς αυξανόμενη, βέβαια, ένταση χρόνο με τον χρόνο. Αλλά σε κάθε περίπτωση δεν προέκυψε ούτε απότομα, ούτε αιφνιδιαστικά.

Ήταν απολύτως αναμενόμενο, συνεπώς, ότι στο πλαίσιο των μεγάλων και επίμονων υψηλών θερμοκρασιών αυτό το καλοκαίρι,

θα είχαμε εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές.

Οι επιστήμονες, άλλωστε, είχαν εγκαίρως προειδοποιήσει την κυβέρνηση για όσα έρχονταν, όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός παραδέχτηκε.

Δεν νοείται, συνεπώς, κανένας αιφνιδιασμός και καμία ολιγωρία όσον αφορά στην άσκηση έγκαιρης πολιτικής πρόληψης για την αποφυγή ή και τον περιορισμό της καταστροφής.

Δεύτερος λόγος που συνηγορεί υπέρ της ενοχής της κυβέρνησης είναι ότι αυτή, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ούτε ένα μήνα που ανέλαβε καθήκοντα, δεν είναι καινούργια.

Δεν μπορεί, δηλαδή, κανείς να ισχυριστεί ότι η κυβέρνηση «παρέλαβε καμένη γη».

Η ίδια κυβέρνηση διοικεί τη χώρα εδώ και τέσσερα χρόνια και συνεπώς είχε όλο τον χρόνο να ασκήσει πολιτική πρόληψης για να προλάβει ή και να περιορίσει τις συνέπειες των θερινών δασικών πυρκαγιών.

Δεν υπάρχει επομένως καμία δικαιολογία για τις εκτεταμένες καταστροφές που αφήνουν πίσω τους οι πρώτες πυρκαγιές του καλοκαιριού.

Συνηθίζουμε να εντοπίζουμε τις ευθύνες του κράτους σε περιπτώσεις δασικών πυρκαγιών αποκλειστικά και μόνο στην επιχειρησιακή ετοιμότητα και στην ικανότητα πυροσβεστικής καταστολής. Παρουσιάζοντας τη δυνατότητα αποτελεσματικής αντιμετώπισης των πυρκαγιών, ως μια δυνατότητα που σχετίζεται αποκλειστικά με τον εξοπλισμό, την ετοιμότητα, την εκπαίδευση και το αξιόμαχο των πυροσβεστικών δυνάμεων από στεριά και από αέρα.

Χωρίς να υποτιμάται καθόλου η αναγκαιότητα της επιχειρησιακής παρέμβασης με σκοπό την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, η σύγχρονη επιστημονική αντίληψη της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών θεωρεί ως πρωταρχική και αναγκαία προϋπόθεση την άσκηση προληπτικής πολιτικής.

Κι αυτό στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, η οποία διακρίνεται σε δύο αυτοτελή, ανεξάρτητα και σε κάθε περίπτωση αλληλοσυμπληρούμενα μεταξύ τους κεφάλαια.

Στο κεφάλαιο της καταπολέμησης των αιτίων της κλιματικής κρίσης, με την έννοια της μείωσης των εκπομπών των θερμοκηπικών αερίων, της διαχείρισης της ζήτησης της ενέργειας για τη δραστική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, καθώς και της αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών, έναντι συμβατικών ορυκτών πόρων.

Το δεύτερο κεφάλαιο, που έχει και ιδιαίτερη σημασία για την αντιμετώπιση του κινδύνου των φυσικών καταστροφών εξ αιτίας της κλιματικής κρίσης, είναι η προσαρμογή στις νέες κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.

Που σημαίνει να προσαρμοστούμε στις νέες και πλήρεις κινδύνων, όσον αφορά σε φυσικές καταστροφές, συνθήκες που δημιουργεί η κλιματική κρίση.

Καταστροφικές δασικές πυρκαγιές, εκτεταμένες πλημμύρες, ξηρασία, λειψυδρία και κίνδυνος ερημοποίησης είναι οι πρώτες και άμεσες συνέπειες της νέας κλιματικής πραγματικότητας.

Η έγκαιρη άσκηση πολιτικής πρόληψης, είτε για την αποφυγή και τον περιορισμό των φυσικών καταστροφών, είτε και για τον μετριασμό των συνεπειών τους, είναι κορυφαίο κεφάλαιο στην προσπάθεια προσαρμογής μας στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής.

Στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών συγκεκριμένα, η σύγχρονη επιστήμη διδάσκει ότι ο έγκαιρος καθαρισμός των δασών από την καύσιμη ύλη, με προτεραιότητα προφανώς τα περιαστικά δάση, η έγκαιρη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών που θα περιορίσουν την επέκταση της πυρκαγιάς και η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για τον έγκαιρο εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου, προκειμένου να υπάρξει σε αυτές κατά προτεραιότητα προληπτική επέμβαση, είναι ανάμεσα στις πρώτες προτεραιότητες μιας αποτελεσματικής πολιτικής προσαρμογής στις νέες συνθήκες αυξημένων φυσικών κινδύνων λόγω κλιματικής κρίσης.

Τι από όλα αυτά έκανε το επιτελικό κράτος εδώ και τέσσερα χρόνια και σε ποιο βαθμό αποτελεσματικότητας;

Ως γνωστό τα δάση, για την ώρα τουλάχιστον και κυρίως μετά την ιστορική απόφαση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, στην οποία μειοψήφησε η ευρωπαϊκή ομάδα της ΝΔ, παραμένουν δημόσια αγαθά.

Με δεδομένη λοιπόν την… αλλεργία της κυβέρνησης Μητσοτάκη απέναντι στις δημόσιες επενδύσεις και τα δημόσια αγαθά, η πρώτη και μεγαλύτερη ευθύνη της για τις καταστροφές αφορά στην πλημμελή, εκ του αποτελέσματος, επένδυση σε μέτρα πολιτικής πρόληψης και μετριασμού των δασικών πυρκαγιών.

Στη διαχείριση των φυσικών κινδύνων σε καιρό κλιματικής κρίσης ξαναγίνεται επίκαιρη η παλιά γνωστή παροιμία:

«Κάλλιο γαϊδουρόδενε, παρά γαϊδουρογύρευε».

Το επιτελικό κράτος του κ. Μητσοτάκη αιφνιδιάστηκε από μια προαναγγελθείσα και πλήρως αναμενόμενη φυσική καταστροφή.

Δεν γαϊδουρόδεσε έγκαιρα και τώρα που γαϊδουρογυρεύει, τα βάζει με τη φύση, με το κλίμα και με το Θεό.

Η μεγάλη διαφορά όμως μεταξύ της αντιμετώπισης των φυσικών κινδύνων στο απώτατο παρελθόν και στη σημερινή εποχή, την εποχή της επιστήμης και της τεχνολογίας, είναι ότι τότε, τις φυσικές καταστροφές τις αποκαλούσαν «θεομηνίες».

Που τις έστελνε ο Θεός για να τιμωρήσει τους ανθρώπους για τις αμαρτίες τους. Ήταν τότε που οι φυσικοί κίνδυνοι θεωρούνταν και ήταν μοιραίοι για τον άνθρωπο.

Σήμερα, στην εποχή της ανάπτυξης ειδικής επιστημονικής περιοχής για την προσαρμογή στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης, η μόνη αμαρτία για την οποία τιμωρούμαστε στην Ελλάδα είναι η ανετοιμότητα και η απουσία πολιτικής πρόληψης και περιορισμού των φυσικών καταστροφών από πλευράς επιτελικού κράτους.