Οταν η Άγκαθα Κρίστι σκότωσε τον Ηρακλή Πουαρό

15:16 12/1/2024 - Πηγή: KoutiPandoras

Η συγγραφέας κρατούσε 30 χρόνια στο συρτάρι της το έργο στο οποίο «δολοφονεί» τον ήρωά της.

Ίσως ο Ηρακλής Πουαρό να μην είχε υπάρξει ποτέ αν η Άγκαθα Κρίστι δεν είχε βιώσει πολύ νωρίς στη ζωή της μια άκρως τραυματική εμπειρία. Ηταν περίπου έξι ετών όταν η οικογένειά της για οικονομικούς λόγους εγκαταστάθηκε στον γαλλικό νότο. Σε μια εκδρομή στην εξοχή ένας ξεναγός, εν είδει δώρου, καρφίτσωσε στο καπέλο της μια ζωντανή πεταλούδα. Το έντομο στην προσπάθειά του να αποδεσμευτεί χτυπούσε απελπισμένα τα φτερά του σε όλη

τη διάρκεια του περιπάτου τους, μέχρι που ξεψύχησε. Αυτό για τη μικρή Αγκαθα σηματοδότησε το τέλος της αθωότητας. Μεγαλώνοντας περιέγραφε το συμβάν ως την πρώτη της επαφή με το έγκλημα.

Παρότι έγραφε από μικρή, η πρώτη της αστυνομική ιστορία ήρθε έπειτα από στοίχημα που είχε βάλει με την αδερφή της. Πρόκειται για το βιβλίο «Η μυστηριώδης υπόθεση στο Στάιλς» (Εκδόσεις Ψυχογιός, μτφρ. Χρήστος Καψάλης), με το οποίο εισάγει στην αστυνομική λογοτεχνία τον Ηρακλή Πουαρό. Το πρότυπο στο οποίο βασίστηκε ήταν ο Σέρλοκ Χολμς του Αρθουρ Κόναν Ντόιλ. Η ιδέα για τον ήρωά της γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και συγκεκριμένα το 1916, όταν η συγγραφέας εργαζόταν στο φαρμακείο του νοσοκομείου του Ερυθρού Σταυρού στο Τορκί όπου μεγάλωσε.

Οι Βέλγοι πρόσφυγες

«Καθώς περιτριγυριζόμουν από δηλητήρια, ίσως να ήταν φυσικό και επόμενο που επέλεξα να περιγράψω ένα θάνατο από δηλητηρίαση» εξηγεί στην αυτοβιογραφία της για το πρώτο μυστήριο που κλήθηκε να λύσει ο Πουαρό. Το βιβλίο απορρίφθηκε από έξι εκδοτικούς οίκους προτού κυκλοφορήσει το 1920. Ακολούθησαν 66 αστυνομικά μυθιστορήματα και 14 διηγήματα με κεντρικούς χαρακτήρες τον Ηρακλή Πουαρό και την Τζέιν Μαρπλ τα οποία μέχρι σήμερα έχουν πουλήσει 2 δισεκατομμύρια αντίτυπα.

Η Κρίστι παρατηρούσε προσεκτικά τον κόσμο, τις μικρές λεπτομέρειες, τις ανακολουθίες στη συμπεριφορά των ανθρώπων. Δανειζόταν στοιχεία από τους περαστικούς στον δρόμο, τις φίλες της γιαγιάς της που πήγαιναν σπίτι τους για απογευματινό τσάι, τους γείτονες. Εμπνευση για την καταγωγή του Πουαρό ήταν οι Βέλγοι πρόσφυγες που είχαν εγκατασταθεί στο Τορκί εξαιτίας του πολέμου. «Είχαμε μια ολόκληρη αποικία Βέλγων προσφύγων, που κατοικούσαν στην ενορία του Τορ. […] Γιατί να μην κάνω τον ντετέκτιβ μου Βέλγο, σκέφτηκα» σημειώνει στην αυτοβιογραφία της. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των τελευταίων χρόνων, η Κρίστι εμπνεύστηκε τον ήρωά της από συγκεκριμένο πρόσωπο, ένα συνταξιούχο ντετέκτιβ γείτονά της, τον Ζακ Χορνέ, ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Βέλγιο κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Οι περιπέτειες του Πουαρό γνώρισαν τεράστια επιτυχία και η Κρίστι παγκόσμια αναγνώριση. Ως γνωστόν όμως, ό,τι αρχίζει ωραία τελειώνει με πόνο κι έτσι ο ψυχαναγκαστικός Βέλγος ντετέκτιβ με τα τριζάτα ρούχα και το μπριγιαντισμένο μουστάκι τής έγινε βραχνάς. Μια γυναίκα ανεξάρτητη, η οποία κατάφερε να πάρει διαζύγιο από τον πρώτο της σύζυγο σε μια εποχή που αυτό θεωρούνταν ταμπού, δεν μπορούσε να απαλλαγεί από τον ήρωα που εκείνη δημιούργησε. Οσο τον απεχθανόταν τόσο τον λάτρευε ο κόσμος. Η επιτυχία ανέδειξε τον Πουαρό σε κανονικό χρυσωρυχείο. Κι αυτό παγίδευσε την Κρίστι σ’ αυτήν τη σχέση, καθώς ο εκδότης και η οικογένειά της δεν της επέτρεπαν να απαλλαγεί από αυτόν.

Ο Πουαρό ήταν κάθαρμα

Οι παραξενιές του ντετέκτιβ –τον οποίο αντιμετώπιζε σαν να μην ήταν δικό της δημιούργημα αλλά αληθινό πρόσωπο– την έφταναν στα όριά της. Για εκείνη ο πιο δημοφιλής ντετέκτιβ του 20ού αιώνα ήταν ένα «απεχθές, πομπώδες, κουραστικό, εγωκεντρικό κάθαρμα». Στο δοκίμιό της «Why I got fed up with Poirot» (γιατί μπούχτισα με τον Πουαρό) σημειώνει: «Ο Ηρακλής Πουαρό έχει βρει τη θέση του στον κόσμο και αντιμετωπίζεται ίσως με περισσότερη στοργή από τους ξένους απ’ ό,τι από τη δημιουργό του. Θα συμβούλευα τους νεαρούς συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων: προσέξτε πολύ τον κεντρικό χαρακτήρα που δημιουργείτε – μπορεί να σας ακολουθεί για πολύ καιρό!».

Ηδη από τη δεκαετία του 1940 η Κρίστι ήθελε να απαλλαγεί από εκείνον (συνέβη ακριβώς το ίδιο με τον Αρθουρ Κόναν Ντόιλ και τον Σέρλοκ Χολμς). Ιδανικά ήθελε να τον σκοτώσει. Τότε ήταν που έγραψε το μυθιστόρημα «Αυλαία: Η τελευταία υπόθεση του Πουαρό» (εκδ. Ψυχογιός, μτφ Δέσποινα Κανελλοπούλου), το οποίο κράτησε κρυφό για πάνω από τρεις δεκαετίες. Το 1975, ήδη 85 χρόνων και νιώθοντας ότι ερχόταν το τέλος της, θέλησε να κλείσει τον κύκλο ζωής του Πουαρό. Και κάπως έτσι ο Βέλγος ντετέκτιβ πέθανε, αφήνοντας απαρηγόρητους τους αναγνώστες του.

Νεκρολογία στους «NYT»

Η είδηση ώθησε τους «New York Times» να δημοσιεύσουν νεκρολογία του στο πρωτοσέλιδο του φύλλου της 6ης Αυγούστου 1975. «Ο Ηρακλής Πουαρό, Βέλγος ντετέκτιβ ο οποίος έγινε διεθνώς γνωστός, πέθανε στην Αγγλία. Η ηλικία του ήταν άγνωστη. Ο κ. Πουαρό απέκτησε φήμη ως ιδιωτικός ερευνητής αφότου συνταξιοδοτήθηκε ως μέλος της βελγικής αστυνομίας το 1904. Η καριέρα του, όπως καταγράφεται στα μυθιστορήματα της dame Αγκαθα Κρίστι, της δημιουργού του, ήταν από τις πιο επιφανείς στη μυθοπλασία. Την τελευταία περίοδο της ζωής του έπασχε από αρθρίτιδα και είχε πρόβλημα στην καρδιά» έγραφε μεταξύ άλλων η νεκρολογία.

Λίγους μήνες μετά η Άγκαθα Κρίστι έφυγε από τη ζωή. Ο Πουαρό όχι, όπως έδειξε η Ιστορία.