Πέθανε ο γνωστός σκηνοθέτης Γιώργος Ζερβουλάκος

19:34 7/4/2023 - Πηγή: KoutiPandoras

Θυμάμαι τον Γιώργο Ζερβουλάκο στο στούντιο του Σκλαβή στα Εξάρχεια, όταν βρισκόμουν στα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ «Οδύσσειες σωμάτων – Μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο». Το ημερολόγιο έδειχνε 29 Μαΐου του 2009, άρα ο Ζερβουλάκος ήταν 76 ετών ακριβώς. Ο ίδιος ο Κούνδουρος είχε απαιτήσει να συμμετάσχει ο Ζερβουλάκος στο ντοκιμαντέρ που φτιαχνόταν γι’ αυτόν. Τους συνέδεε μεγάλη φιλία τους δυο τους, που διαρκούσε πάνω από πενήντα χρόνια, απ’ όταν

ο Κούνδουρος είχε γυρίσει τη «Μαγική πόλις», την πρώτη του ταινία. «Είναι ικανός άνθρωπος ο Ζερβουλάκος, καταπιάνεται με πολλά στη ζωή του, όλα πετυχημένα» μού τον σχολίασε μια μέρα ο Πάπας του ελληνικού κινηματογράφου.

Εκείνη τη μέρα του γυρίσματος, ο Ζερβουλάκος δεν μίλησε για τον Κούνδουρο. Προτίμησε να διαβάσει ένα ποίημα που είχε γράψει για τον φίλο του, μέσα στο οποίο χρησιμοποιούσε ως σημείο εκκίνησης τον Κωνσταντίνο Καβάφη για να περάσει στον «Κλέφτη ποδηλάτων» και τον ιταλικό νεορεαλισμό και να καταλήξει στο κουνδουρικό κινηματογραφικό ντεμπούτο. Ωστόσο, δεν στάθηκε δυνατή η συμμετοχή του Ζερβουλάκου στο ντοκιμαντέρ. «Τραβούσαμε» σε φιλμ super16 χιλιοστών κι ένα εργαστηριακό ατύχημα κατά την «εμφάνιση» του, κατέστρεψε το υλικό της λήψης. Συνέβαιναν κι αυτά, δυστυχώς, σε μια εποχή που επιμέναμε να «τραβάμε» σε φιλμ, ενώ το ψηφιακό βίντεο είχε μπει για τα καλά στη ζωή των Ελλήνων κινηματογραφιστών. Μη θέλοντας να κουράσω έναν ηλικιωμένο άνθρωπο, δεν τον φώναξα για ένα ακόμη γύρισμα. Ο Κούνδουρος ενημερώθηκε και συμφώνησε. Έτσι, έμειναν μόνο δυο φωτογραφίες από εκείνο το ένα και μοναδικό γύρισμα: Στη μία ο Ζερβουλάκος βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου και πλάτη φαίνονται η μακιγιέζ Ιωάννα Λυγίζου, ο βοηθός οπερατέρ Γιώργος Χρυσανθακόπουλος και ο μπούμαν Άρης Αθανασόπουλος. Στην άλλη, είμαι εγώ μαζί του, προβάροντας το κείμενο που θα μας διάβαζε στο φακό.

Ευτυχώς που με τον Ζερβουλάκο μπορέσαμε ν’ ανταλλάξουμε μερικές κουβέντες μέχρι να στηνόταν το πλάνο. Του είπα, ας πούμε, πόσο μου’χε αρέσει η «Λυσιστράτη» του με τη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου από το 1972. Κι εκεί αυτός βρήκε αφορμή για να μου μιλήσει με τα καλύτερα λόγια για την Άννα Φόνσου, μια ηθοποιό που εκτιμούσε και που δεν συνεργάστηκαν μόνο στη «Λυσιστράτη», μα και στο διαβόητο «Το κορίτσι και το άλογο». Η αλήθεια είναι πως την ίδια περίοδο, τις αρχές των 70s, ο Όμηρος Ευστρατιάδης και ο Γιώργος Ζερβουλάκος ήταν οι σκηνοθέτες που γύρισαν τα περισσότερα από τα λεγόμενα «σοφτ – πορνό» της εποχής. Ο Ζερβουλάκος συγκεκριμένα είχε δείξει από νωρίτερα την έφεση του στη δημιουργία ερωτικών ταινιών «στο πλαίσιο μιας εξερεύνησης του σεξουαλικού ενστίκτου», όπως ήταν επί λέξει τα λόγια του. Ενδεικτικοί τίτλοι, «Παρθένες στους βάλτους» (1969), «Πιο θερμή και από τον ήλιο» (1972), «Γυμνοί στο χιόνι» (1974), «Ρωξάνη, η οδύσσεια του σεξ» (1976) κ.α. Εκτός από τη Φόνσου, δύο άλλοι ηθοποιοί – σταρ του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, που συνεργάστηκαν με τον Ζερβουλάκο, ήταν ο Ανδρέας Μπάρκουλης και ο Νίκος Ξανθόπουλος. Τον Ξανθόπουλο, μάλιστα, τον είχε πρωταγωνιστή σε μια απ’ τις πρώτες ταινίες του, το μελό «Ο αλήτης του λιμανιού» (1961) σε σενάριο Κώστα Σφήκα, αλλά και στην τελευταία του, το αρκετά γνωστό «Με τον Ορφέα τον Αύγουστο».

Ξέρω πως ο Ζερβουλάκος αγαπούσε ιδιαιτέρως τον Βασίλη Τσιτσάνη. Σε δική του ταινία, άλλωστε, διασώθηκε η μορφή του γεννήτορα του λαϊκού μας τραγουδιού, να τραγουδάει τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» και τα «Καβουράκια» του. Το ίδιο και η ντίβα Λάουρα, που θα έφευγε λίγα χρόνια μετά στην Αμερική, ευτυχώς όμως που ο Ζερβουλάκος πρόλαβε να την κινηματογραφήσει στην ίδια ταινία να τραγουδά το «Καράβι» και το «Σατράπισσα με λένε», δύο ακόμη τραγούδια του Τσιτσάνη. Η ταινία λεγόταν «Συννεφιασμένη Κυριακή» από το ομότιτλο φυσικά τραγούδι του Τσιτσάνη, ήταν παραγωγής 1959, ενώ κυκλοφόρησε και με τον εναλλακτικό τίτλο «Για το ψωμί και τον έρωτα».

Το 1971 ο Ζερβουλάκος αποσπά μια τιμητική διάκριση στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία του, «Υποβρύχιο Παπανικολής», σε σενάριο Δημήτρη Ζαννίδη, με πρωταγωνιστή τον Κώστα Καζάκο. Αρνείται, όμως, να παραλάβει τη διάκριση και δεν διστάζει να τη χαρακτηρίσει «απαράδεκτη» την ώρα της απονομής των βραβείων. Ο ίδιος μου είχε πει πως εκείνο το περιστατικό ήταν απόρροια μιας συσσωρευμένης αγανάκτησης, εφόσον το σενάριο είχε γραφτεί μέσα σ’ ένα 48ωρο για να υποβαλλόταν προς έγκριση από το Πολεμικό Ναυτικό της επταετούς χούντας.

Σημαντική ήταν και η θητεία του ως κινηματογραφικού παραγωγού. Με τον σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη συνεργάστηκαν σε δύο ταινίες στον τομέα αυτό, στο «Ρεμπέτικο» (1983) και στο «Oh Babylon» (1989). Σε δική του παραγωγή πραγματοποιήθηκαν επίσης το ντοκιμαντέρ «Άρης Βελουχιώτης – Το δίλημμα» (1981) του Φώτου Λαμπρινού, όπως και πιο πρόσφατα το «Mozart’ s Requiem in Meteora» (2018) σε διεύθυνση του Σταύρου Ξαρχάκου και σε σκηνοθεσία του Joao Correa.