Σιγκούρνι Γουίβερ – Η σμηναγός που άλλαξε τη θέση της γυναίκας στο Χόλιγουντ

17:25 9/3/2023 - Πηγή: KoutiPandoras

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας 1980 η Μέκκα του κινηματογράφου δεν διέφερε σε πολλά από ένα κλειστό σύστημα θρησκευτικού τύπου που η αυστηρή τήρηση των αρχών είναι το Α και το Ω της λειτουργίας του. Για δεκαετίες στο Χόλιγουντ οι άντρες διοικούσαν τα στούντιο, οι άντρες σκηνοθετούσαν τις ταινίες, οι άντρες κρατούσαν τους βασικούς και καλοπληρωμένους πρώτους ρόλους. Η παρουσία της γυναίκας μέσα σε όλο αυτό το ασφυκτικά πατριαρχικό περιβάλλον ήταν διακοσμητική, «ερεθιστική» ή συμπληρωματική.

Ο αγώνας για ίσες αμοιβές

Η αντίστροφη μέτρηση για αλλαγές στο ισχύον καθεστώς

ξεκίνησε το 1986. Τότε ήταν που ο Τζέιμς Κάμερον ανέλαβε να γυρίσει το «Aliens», τη συνέχεια του εμβληματικού θρίλερ επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ που μας πρωτοσύστησε τη σμηναγό Ρίπλεϊ της Σιγκούρνι Γουίβερ το 1979. Και ενώ όλα ήταν έτοιμα για την έναρξη των γυρισμάτων, οι άνθρωποι της εταιρείας παραγωγής Fox δεν είχαν καταφέρει να πείσουν τη Γουίβερ να συμφωνήσει, θεωρώντας ότι οποιαδήποτε άλλη ηθοποιός θα μπορούσε να αναλάβει τον «όχι και τόσο σημαντικό» ρόλο της Ρίπλεϊ. Εξαλλος ο Κάμερον, ήταν έτοιμος να τα παρατήσει αν δεν υποδυόταν ξανά τη σμηναγό Ρίπλεϊ η Γουίβερ, η οποία έχοντας μάθει όλο το παρασκήνιο που παιζόταν πίσω από την πλάτη της απαίτησε –και τελικά πήρε– αμοιβή 1 εκατ. δολαρίων για να πει το «ναι». «Μέχρι τότε τα στούντιο προτιμούσαν να κρατούν τις γυναίκες σε παραδοσιακούς ρόλους» έλεγε έπειτα από χρόνια σε συνέντευξή της η Γουίβερ και συμπλήρωνε: «Το να παρουσιάζεται μια γυναίκα δυναμική και ηρωίδα ήταν πιο προσιτό στο κοινό απ’ ό,τι στη βιομηχανία του Χόλιγουντ. Ολα άλλαξαν μετά την επιτυχία του “Aliens”, καθώς τα στούντιο κατάλαβαν ότι το κοινό

ζητούσε γυναίκες δυναμικές». Το λάβαρο της γυναικείας επανάστασης σήκωσαν έκτοτε η Τζόντι Φόστερ, η Σάρον Στόουν και κυρίως η Τζούλια Ρόμπερτς. Ενώ η αμοιβή της στο «Pretty woman» το 1990 ήταν μόλις 300.000 δολάρια {ο συμπρωταγωνιστής της Ρίτσαρντ Γκιρ είχε δεκαπλάσια (!) αμοιβή}, έγινε η πρώτη γυναίκα ηθοποιός που κατάφερε να σπάσει το φράγμα των 20 εκατ. δολαρίων όταν ζήτησε και πήρε αυτή την αμοιβή για τον ρόλο της στο «Εριν Μπρόκοβιτς» δέκα χρόνια αργότερα. Μέχρι τότε καμία ηθοποιός δεν έπαιρνε ίδια αμοιβή με τους άντρες συναδέλφους της, όπως ο Τομ Κρουζ ή ο Τομ Χανκς που κυριαρχούσαν στο box office της δεκαετίας του 1990 μαζί με τη Ρόμπερτς. Σήμερα, παρότι το χάσμα της μισθολογικής ανισότητας έχει περιοριστεί σημαντικά, ακόμη συναντάμε κραυγαλέα φαινόμενα διάκρισης, όπως στην περίπτωση της διαφορετικής αντιμετώπισης πρωτοκλασάτων ηθοποιών στο «Ολα τα λεφτά του κόσμου» το 2017. Οταν ο Κέβιν Σπέισι αντικαταστάθηκε από τον Κρίστοφερ Πλάμερ λόγω των κατηγοριών κακοποίησης που τον βάρυναν και έπρεπε να ξαναγυριστούν οι σκηνές του, ο Μαρκ Γουόλμπεργκ αμείφθηκε με 1,5 εκατ. δολάρια ενώ η Μισέλ Γουίλιαμς μόλις με 1.000 δολάρια, είδηση που προκάλεσε σάλο στο Χόλιγουντ!

Αναγνώριση των δημιουργών

Αγαπημένο μότο των φαλλοκρατών μεγαλοπαραγωγών του Χόλιγουντ για χρόνια ήταν ότι «οι γυναίκες δεν μπορούν να σκηνοθετήσουν». Τι κι αν η Αϊντα Λουπίνο είχε δείξει από τη δεκαετία του 1950 πόσο πρωτοποριακό ήταν το σκηνοθετικό της βλέμμα στις οκτώ ταινίες που γύρισε στο Λ.Α., συνδυάζοντας μοναδικά την κλασική φόρμα της ταινίας δράσης με τον μοντερνισμό; Τη διαδρομή της Βρετανίδας προσπάθησαν να ακολουθήσουν κι άλλες σκηνοθέτριες στο Χόλιγουντ (Μπάρμπρα Στρέιζαντ, Πενέλοπε Σφίρις, Νόρα Εφρον, Πένι Μάρσαλ, Εϊμι Χέικερλινγκ, Τζίλιαν Αρμστρονγκ, Ράντα Χάινς, Αντόνια Μπερντ κ.ά.) και να καταρρίψουν το κατάπτυστο ταμπού, κάτι που συνέβη το όχι και τόσο μακρινό 2008 από την Κάθριν Μπίγκελοου με το «The hurt locker» που χάρισε το Οσκαρ σκηνοθεσίας για πρώτη φορά σε μια γυναίκα. Το 2020 και το 2021 η Κλόι Ζάο και η Τζέιν Κάμπιον επανέλαβαν την επιτυχία της Αμερικανίδας με τις ταινίες «Η χώρα των νομάδων» και «Η καρδιά του σκύλου» αντίστοιχα.

Η ώρα του #MeToo

Δυστυχώς, δεν ήταν μόνο τα αυτονόητα που χρειάστηκε να επαναδιατυπωθούν και να οδηγήσουν τελικά στη Δικαιοσύνη τα αφεντικά – κι όχι μόνο– του Χόλιγουντ. Το 2006 ο όρος #MeToo εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συγκεκριμένα στο MySpace, από την Ταράνα Μπάιρκ, που υπήρξε θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης και γνωστοποίησε την ιστορία της. Το 2017 έσκασε η βόμβα Χάρβεϊ Γουάινστιν: στις 15 Οκτωβρίου εκείνου του χρόνου η Αμερικανίδα ηθοποιός Αλίσα Μιλάνο έκανε μια ανάρτηση στο Twitter που έδειξε τις πραγματικές διαστάσεις του ζητήματος. Ηταν στην πραγματικότητα μια ανάρτησηκάλεσμα: «Εάν όλες οι γυναίκες που έχουν παρενοχληθεί ή τους έχουν επιτεθεί σεξουαλικά έγραφαν “Me Too” ως κατάσταση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα μπορούσαμε να δώσουμε στους ανθρώπους μια αίσθηση του μεγέθους του προβλήματος». Η γενναία στάση της Μιλάνο ώθησε πολλές γυναίκες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Ανάμεσά τους ήταν και αρκετές διάσημες σταρ όπως οι Ούμα Θέρμαν, Γκουίνεθ Πάλτροου, Τζένιφερ Λόρενς, Μάιρα Σορβίνο, Ασλι Τζαντ κ.ά. Σιγά σιγά το #MeToo αναδείχθηκε σε κυρίαρχο κίνημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απαιτώντας πραγματική αλλαγή όχι μόνο στο Χόλιγουντ αλλά και στην κοινωνία. Εκτοτε αμέτρητες σειρές και ταινίες ασχολήθηκαν με ζητήματα σεξουαλικής βίας, κάνοντας την τέχνη να λειτουργεί σαν καθρέφτης της πραγματικότητας.

Από τις πρώτες ταινίες που ασχολήθηκαν σοβαρά με θέματα βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης ήταν το «Tale» της Τζένιφερ Φοξ που αφηγείται μυθοπλαστικά τη σεξουαλική κακοποίηση που βίωσε ως παιδί 13 ετών, το «Revenge» της Κοραλί Φαργκό, η «Υποσχόμενη νέα γυναίκα» της Εμεραλντ Φένελ, ο «Αόρατος άνθρωπος» του Λι Γουανέλ και το «She said» της Μαρία Σρέιντερ. Στο τελευταίο φιλμ αποδίδεται το αυθεντικό χρονικό του μεγάλου σκανδάλου, παρακολουθώντας δύο γυναίκες ρεπόρτερ των «New York Times» που προσπαθούν να βρουν την άκρη στη σκοτεινή ιστορία του χολιγουντιανού μεγαλοπαράγοντα Χάρβεϊ Γουάινστιν. Και όπως λέει πολύ σωστά σε μια σκηνή του φιλμ η Κάρεϊ Μάλιγκαν: «Φαντάσου πόσοι Χάρβεϊ Γουάινστιν κυκλοφορούν εκεί έξω…».