“Όχημα” για έξοδο από την ευρωζώνη τα Μνημόνια;

15:54 21/3/2013 - Πηγή: Ysterografa

Ο Νομπελίστας Κύπριος Οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης,Καθηγητής στο London School of Economics αρθρογράφησε στο CNN και έδωσε τη δική του εκδοχή για όσα συμβαίνουν αυτή την εποχή στην ευρωζώνη με αφορμή την πατρίδα του.

«Οι τελευταίοι οικονομικοί μπελάδες στην Κύπρο έχουν γίνει αφορμή για κινδυνολογικές επικεφαλίδες σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να αποφύγουμε τον πανικό και τα επιπόλαια μέτρα που θα οξύνουν την κρίση.

Γιατί στην πραγματικότητα η Κύπρος, μια από τις μικρότερες οικονομίες στην ευρωζώνη, έχει διαχειρίσιμο δημοσιονομικό έλλειμμα, χαμηλό χρέος και μέχρι πρόσφατα ισχυρή οικονομία, βασιζόμενη στην παροχή υπηρεσιών και τον τουρισμό. Μεγάλα αποθέματα αερίου και πιθανώς πετρελαίου ανακαλύφθηκαν κοντά στις νότιες ακτές της, κάτι που θα αποφέρει οφέλη σε τρία έως πέντε χρόνια.

Οι ρίζες της κρίσης πάνε πίσω στο 2006 όταν η Λαϊκή Τράπεζα της Κύπρου, η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα, απορροφήθηκε από μικρότερη ελληνική. Οι νέοι ιδιοκτήτες επένδυσαν πολύ σε ελληνικά ομόλογα αλλά την διατήρησαν ως κυπριακή τράπεζα αντί να την μεταφέρουν στην Ελλάδα. Αυτό οφειλόταν στο καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον στην Κύπρο, όπου οι φορολογικοί συντελεστές είναι περίπου 10%, σε σύγκριση με την Ελλάδα που είναι τουλάχιστον διπλάσιοι.

Τρία χρόνια πριν η Τράπεζα της Κύπρου αγόρασε επίσης μεγάλες ποσότητες ελληνικών ομολόγων, για λόγους κυρίως που δεν συνδέονται με τον συνεπαγόμενο κίνδυνο, δηλ. στην ουσία για να βοηθήσει την Ελλάδα. Το 2011, όταν στην παραπαίουσα Ελλάδα επιτράπηκε να προκαλέσει ζημίες σε κατόχους ιδιωτικών ομολόγων, το λεγόμενο «κούρεμα», οι κυπριακές τράπεζες έχασαν χρήματα και χρειάστηκαν αναχρηματοδότηση. Έτσι, τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα, όπως η Τράπεζα της Κύπρου και η Λαϊκή Τράπεζα, αιτήθηκαν διάσωση από την κυβέρνηση και η κυβέρνηση πήγε στην ΕΕ τον Ιούνιο του 2012 λέγοντας ότι χρειάζεται και εκείνη από την μεριά της διάσωση.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με το σχέδιο της ΕΕ, η Κύπρος συμφώνησε να συγκεντρώσει 5,8 δισ. ώστε να αποφύγει την εκτόξευση του χρέους της σε μη βιώσιμα επίπεδα. Κατ’ αυτό, προβλεπόταν φορολόγηση σε όλες τις τραπεζικές καταθέσεις στην Κύπρο πάνω από τα 100.000 ευρώ και κατά μικρότερο ποσοστό σε καταθέσεις πάνω από τα 20.000 ευρώ. Το μέτρο προκάλεσε θύελλα στο κυπριακό κοινοβούλιο και οδήγησε Κύπριους στην απόσυρση χρημάτων από τα ΑΤΜ αλλά και στην έγερση ανησυχιών για την κατάσταση των προβληματικών τραπεζών. Η Ρωσία, η οποία έχει εκτεταμένους τραπεζικούς και επιχειρηματικούς δεσμούς με το μικρό νησί, εξοργίσθηκε από την κίνηση αυτή.

Συνετοί τραπεζίτες προσέλκυσαν τους καταθέτες ακολουθώντας τακτικές χαμηλού ρίσκου. Αλλά τώρα οι καταθέτες τους καλούνται να πληρώσουν τις στρατηγικές άλλων τραπεζιτών. Οι τραπεζίτες υψηλού ρίσκου διακινδύνευσαν τα χρήματα των καταθετών τους, αλλά οι καταθέτες τους θα χάσουν περισσότερα από ό,τι οι καταθέτες άλλων τραπεζών. Αυτή είναι η λογική της διάσωσης της Κύπρου από το ΔΝΤ, το γερμανοκρατούμενο Eurogroup και την ΕΚΤ. Οι ζημιές των αμελών τραπεζιτών προστατεύονται από τα κέρδη συνετών τραπεζιτών.

Ποια είναι η δικαιολόγηση; Το επιχείρημα λέει, ότι αυτό είναι καλύτερο από το να αφεθούν αμφότεροι οι «ρισκαδόροι» να πτωχεύσουν. Πιθανόν να είναι έτσι. Αλλά τότε οι ελληνικές τράπεζες και αυτές άλλων εθνών που είχαν προβλήματα, ήταν επίσης πτωχευμένες και παρόλα αυτά η τρόικα τις δάνεισε με καλύτερους όρους ώστε να αποφευχθεί η χρεοκοπία τους.

Η Ελλάδα έλαβε 140 δισ. ευρώ. Το «κούρεμα» στους Κυπρίους καταθέτες θα συγκεντρώσει 5,8 δισ. ευρώ. Αλλά αποφασίσθηκε ότι η Κύπρος δεν θα μπορούσε να έχει τα 5,8 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά κεφάλαια για να σώσει τις προβληματικές της τράπεζες. Οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες στην Ευρώπη. Όμως οι όροι του Eurogroup είναι τόσο σκληροί, ώστε η κυβέρνηση της Κύπρου δεν μπορούσε να μαζέψει τα χρήματα χωρίς ενός είδους «κούρεμα» των εγγυημένων καταθέσεων.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι την Τρίτη το κυπριακό κοινοβούλιο απέρριψε πακέτο διάσωσης ύψους 10 δισ. ευρώ λόγω των επενδυτικών κινδύνων από τον προταθέντα φόρο στην υφιστάμενες τραπεζικές καταθέσεις. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε τι θα ακολουθήσει. Ίσως ο φόρος στις καταθέσεις να συγκεντρώσει 2 δισ. ευρώ. Το Eurogroup συμφώνησε ότι θα προτιμούσε την αποφυγή της φορολόγησης στους καταθέτες κάτω από τα 100.00 ευρώ, αλλά αν δεν μπορούν να συγκεντρωθούν αλλιώς τα 5,8 δισ. ευρώ, δεν γίνεται διαφορετικά.

Τί μας λέει όμως αυτό για το ευρωπαϊκό Σχέδιο; Είναι η ευρωζώνη ένωση ίσων που φροντίζουν για τα ζητήματα αλλήλων; Ή είναι όχημα για να σημειώνονται πολιτικοί πόντοι από τους δυνατούς κα ισχυρούς;

Η ανάμειξη της Ρωσίας στην Κύπρο ως κέντρο offshore επανέρχεται σε αυτές τις συζητήσεις. Ελκυόμενοι από τον χαμηλό φόρο στις επιχειρήσεις ύψους 10% – μισός σε σχέση με της Ρωσίας – Ρώσοι επενδύουν χρήματα στην Κύπρο από την αρχή της δεκαετίας του ’90. Τα χρήματα επαναπατρίζονται εν συνεχεία μέσω επενδύσεων σε ρωσικές επιχειρήσεις, ένας νόμιμος τρόπος φοροαποφυγής.

Η Κύπρος αποδέχθηκε εντολή του Eurogroup τον περασμένο μήνα ώστε να επιτρέψει έρευνα σε πιθανές παραβάσεις των κανόνων για το «ξέπλυμα» βρώμικου χρήματος, η οποία είναι εν εξελίξει. Αλλά το Eurogroup δεν μπορούσε να αναμένει τα αποτελέσματά πριν επιβάλλει το κούρεμα. Ούτε μία υπόθεση ξεπλύματος δεν έχει ανακαλυφθεί έως τώρα.

Έχω αναμειχθεί τόσο με την κεντρική τραπεζιτική πολιτική όσο και με την ιδιωτική στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια (και σε διάφορες περιόδους) και δεν έχω συναντήσει τίποτα που να μην συνάδει με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Κάποιοι λένε ότι οι Ρώσοι διογκώνουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου. Αλλά εξακολουθεί να μην είναι τόσο μεγάλο όσο του Λουξεμβούργου και όχι πολύ διαφορετικό από άλλα έτερων μικρών εθνών που επίσης διαθέτουν εργατικό δυναμικό υψηλής μόρφωσης. Και σε κάθε περίπτωση, όταν ένα μεγάλο σύστημα λειτουργεί καλά, με εξαίρεση την ανάμειξή του σε ένα μοναδικό και εξαιρετικό γεγονός όπως το κούρεμα του ελληνικού κρατικού χρέους, δεν κόβεις το μισό σύστημα και καταστρέφεις τον τομέα προκαλώντας οξέα προβλήματα ανεργίας. Προσπαθείς να το διορθώσεις με καλύτερη ρύθμιση κινδύνων και άλλων ελαττωμάτων. Αλλά τότε «σκοτώνουν τα άλογα» έτσι δεν είναι;

Αργά ή γρήγορα τέτοιες πολιτικές μπορούν να γίνουν μπούμερανγκ στην Ευρώπη. Αυτοί από εμάς που υποστήριξαν την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση είναι απογοητευμένοι».