H Πομπηία εξακολουθεί να μας εκπλήσσει

07:11 23/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ενα μαργαριταρένιο σκουλαρίκι αιωρείται πιασμένο από μια λαβίδα. Τα δυο λευκά μαργαριτάρια κρέμονται σαν δίσκοι μιας ζυγαριάς, της οποίας το στέλεχος είναι από χρυσό. Μοιάζει να έχει μόλις βγει από τη βιτρίνα ενός κοσμηματοπωλείου. Εχει όμως ανασυρθεί πρόσφατα από ένα μείγμα χώματος και ηφαιστειακής τέφρας, καθώς είναι από τα πλέον ξεχωριστά και αθέατα ως τώρα ευρήματα που εντόπισε η αρχαιολογική σκαπάνη στην Πομπηία.

«Δεν βρίσκουμε συχνά μαργαριταρένια σκουλαρίκια δεμένα με χρυσό, όπως και κοσμήματα σε τόσο καλή κατάσταση», εξηγεί η συντηρήτρια δρ Λουντοβίκα Αλέσε μπροστά

στον φακό του δεύτερου κύκλου του ντοκιμαντέρ «Πομπηία: Η νέα ανασκαφή» που έκανε πρεμιέρα τη Δευτέρα στο BBC2. Τα γυναικεία αυτά κοσμήματα είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε, όταν τα φορούσε η κάτοχός τους, τα μαργαριτάρια να χτυπούν μεταξύ τους για να γίνεται αισθητή η παρουσία της όταν περπατούσε. Δεν ήταν όμως ο ήχος μόνο ένδειξη πλούτου και κύρους, αλλά και η ίδια η χρήση του μαργαριταριού, του οποίου η αξιοποίηση στα κοσμήματα δεν συνδεόταν τόσο με τη μόδα στη Μεσόγειο του 1ου αι. μ.Χ. αλλά περισσότερο με την κοινωνική θέση της γυναίκας που τα φορούσε.

Στο επόμενο πλάνο ο αρχαιολόγος δρ Λούκα Σαλβατόρι είναι σκυμμένος πάνω από το χώμα. Με ένα πινέλο και πολλή υπομονή αποκαλύπτει έναν ανθρώπινο σκελετό, οστό προς οστό, ενώ μοιράζεται μπροστά στην κάμερα τη μοναδική αίσθηση της ανακάλυψης, της επαφής με το χώμα, την «έκσταση» μπροστά στο εύρημα.

Η έρευνα στη συνέχεια θα αποκαλύψει δύο άλλους σκελετούς. Ο ένας, εξαιρετικά καλοδιατηρημένος, ανήκε σε μια ευκατάστατη γυναίκα, γύρω στα 40, η οποία, αντιλαμβανόμενη τον επερχόμενο κίνδυνο από την έκρηξη του Βεζούβιου, εξαιτίας της οποίας η Πομπηία θάφτηκε κάτω από την τέφρα, πήρε μαζί της τα πολύτιμα υπάρχοντά της: τα κοσμήματά της και ένα πουγκί με χρυσά νομίσματα που φέρουν το όνομα του Τίτου, ο οποίος έγινε αυτοκράτορας το 79 μ.Χ., τη χρονιά της έκρηξης.

Τι γύρευε όμως σε αυτό το μικρό δωμάτιο, όπου εντοπίστηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη, ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι, μαζί με έναν νεαρό άνδρα, πιθανώς στα τέλη της εφηβείας του; Η μελέτη του δικού του οστεολογικού υλικού μαρτυρά ότι έπασχε από δισκοπάθεια, πιθανώς επειδή ήταν δούλος. Η απάντηση που δίνουν οι επιστήμονες για τη συνύπαρξή τους είναι ότι ίσως να προσπαθούσαν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον, αποφεύγοντας να κάνουν πιο πονηρές σκέψεις.

Το εντυπωσιακό λουτρό

Στις κορυφαίες στιγμές του ντοκιμαντέρ που δίνει στους τηλεθεατές την ευκαιρία να δουν τις πλέον πρόσφατες ανακαλύψεις που γίνονται στην Πομπηία είναι το ιδιωτικό ιαματικό λουτρό, η παρουσίαση του οποίου διέρρευσε πριν από την προβολή στο BBC, καθώς θεωρήθηκε πως ανήκει στις «ανακαλύψεις του αιώνα». Δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από μια σύγχρονη ανάλογη εγκατάσταση και χαρακτηρίζεται ως το μεγαλύτερο ιδιωτικό σύμπλεγμα λουτρών που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα στην Πομπηία και κατασκευαστικά το πιο περίπλοκο. Τόσο οι διαστάσεις του όσο και το γεγονός ότι συνδεόταν άμεσα με την έπαυλη οδηγούν στην υπόθεση ότι χρησιμοποιούνταν όχι μόνο από τον ιδιοκτήτη της πολυτελούς οικίας, αλλά και από μεγάλο αριθμό καλεσμένων στο πλαίσιο κοινωνικών συναθροίσεων.

Κι αν το λουτρό θεωρείται από τα πιο σημαντικά και εντυπωσιακά ευρήματα που φιλοξενήθηκαν στο 59 λεπτών ντοκιμαντέρ, ιδιαίτερη – ενώπιον της κάμερας – είναι και η αποκάλυψη ενός ψηφιδωτού δαπέδου. Οσο οι αρχαιολόγοι με μυστρί και πινέλο απομακρύνουν το χώμα, αποκαλύπτεται μια σύνθεση με φυτικό διάκοσμο, όπου στις άκρες απεικονίζονται λουλούδια που μοιάζουν με τουλίπες και στη μέση ένας ρόδακας, ένα άνθος που θα μπορούσε να παρομοιάσει κάποιος με μαργαρίτα. Ιδιαίτερα επιμελημένο, το ψηφιδωτό κοσμούσε το δάπεδο της τραπεζαρίας της έπαυλης και ο καλλιτέχνης είχε χρησιμοποιήσει ψηφίδες πράσινες, λευκές, κόκκινες και στην απόχρωση της ώχρας.