O απωθημένος ριζοσπαστισμός

21:11 25/7/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Η ιδιαίτερη επιμονή να παρουσιαστεί η Μεταπολίτευση ως μια περίοδος πρωτίστως επιστροφής στην «ομαλότητα» ή ακόμη και στην «ησυχία», που χαρακτηρίζει αρκετούς από τους απολογισμούς που γίνονται με αφορμή την πεντηκονταετία από την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αποτυπώνει μια ιδιαίτερη απροθυμία να υπογραμμιστεί ένα βασικό στοιχείο που σφράγισε την περίοδο μετά την πτώση της χούντας: και αυτό ήταν το κύμα πολιτικού, ιδεολογικού και αισθητικού ριζοσπαστισμού που κυριάρχησε.

Είτε μιλάμε για την έκρηξη

των κοινωνικών αγώνων και διεκδικήσεων, σε αρκετές περιπτώσεις ακηδεμόνευτων κομματικά, όπως για παράδειγμα το κύμα του εργοστασιακού συνδικαλισμού, είτε για τη διάχυτη μαζική αριστερόστροφη πολιτική και ιδεολογική αναζήτηση (που τροφοδότησε και την άνοιξη του πολιτικού βιβλίου), είτε για τις εξελίξεις σε όλο το φάσμα των τεχνών, είτε ακόμη και για τις καθημερινές πρακτικές και τις διαπροσωπικές σχέσεις, αποτυπωνόταν μια έντονη διάθεση αλλαγής, μετασχηματισμού, ανατροπής παραδοσιακών ιεραρχιών και σχέσεων εξουσίας και οραματισμού μιας εναλλακτικής κοινωνικής οργάνωσης. Μπορούμε να συζητήσουμε για τις αντιφάσεις ή τα όρια αυτής της αναζήτησης, αλλά σίγουρα η ελληνική κοινωνία της Μεταπολίτευσης δεν επιδίωκε απλώς την επιστροφή στην κοινοβουλευτική ομαλότητα.

Οτι σήμερα η συζήτηση για τη Μεταπολίτευση σε μεγάλο βαθμό παίρνει τη μορφή μιας ιδιότυπης «κατηγορικής προσταγής» ότι πρέπει να αποδεχθούμε τη σημερινή συνθήκη ως «τον καλύτερο δυνατό κόσμο», ως εάν ο «υπαρκτός νεοφιλελευθερισμός» να είναι ένας αναπόδραστος ιστορικός ορίζοντας, αποτελεί στην πραγματικότητα όχι αποτίμηση της Μεταπολίτευσης, αλλά απώθηση του πραγματικού περιεχομένου των αιτημάτων και των δυναμικών της. Μια απώθηση που ούτε ουδέτερη είναι, ούτε και αθώα, καθώς έρχεται απλώς να επικυρώσει τις επάλληλες προσπάθειες να ακυρωθεί τόσο η δυναμική της Μεταπολίτευσης όσο και οι υπαρκτές κατακτήσεις των κοινωνικών κινημάτων, με αποκορύφωμα την περίοδο των Μνημονίων. Ομως, η ψυχανάλυση μας διδάσκει πως ό,τι απωθείται στο συμβολικό επίπεδο, επιστρέφει στο πραγματικό. Η ιστορία δεν τελείωσε, ούτε οι κοινωνικές συγκρούσεις και το διαρκές ενδεχόμενο κοινωνικών εκρήξεων.