O Χρήστος Πασσαλής ανοίγει το «Κεφάλαιο 66»

21:03 4/4/2019 - Πηγή: Τα Νεα

To τέταρτο κατά σειρά παραγωγής κεφάλαιο της θεατρικής σειράς «Το βιβλίο του εαυτού μου» παρουσιάζεται από σήμερα στο Bios (Πειραιώς 84, Αθήνα, τηλ. 210-3425.335, είσοδος 10 ευρώ) σε σκηνοθεσία Χρήστου Πασσαλή.

Η παράσταση «Κεφάλαιο 66 – The dream company» ακολουθεί την Ε., την ηρωίδα του βιβλίου, σε μια άγνωστη πόλη που διοικείται από την Dream

Kompany, μια εταιρεία που κατασκευάζει όνειρα προκειμένου οι πολίτες να αποδράσουν από την πραγματικότητα και να ζήσουν σε έναν κόσμο φαντασίας, στον Κόσμο-2.

Η Ε. μπαίνει στο όνειρο, ή μάλλον σε έναν λαβύρινθο από όνειρα που επαναλαμβάνονται. Χάνεται σε ένα δάσος σκοτεινό, κυνηγημένη από μυστηριώδη, αινιγματικά πλάσματα, βρίσκεται σε ένα επαρχιακό ξενοδοχείο όπου στρατιώτες και κορίτσια χορεύουν μεθυσμένα, εκτίθεται ηθελημένα σε κάθε είδους κίνδυνο και ενδίδει σε κάθε πρόκληση, προκαλεί το πεπρωμένο της και τους θεούς προκειμένου να ξεχάσει τον νεκρό εραστή της και να ξεφύγει από τον πόνο της απώλειας. Η Ε. επιχειρεί να συντρίψει το σώμα και την ψυχή της προκειμένου να μπορέσει να ξεκινήσει από την αρχή.

Το «Κεφάλαιο 66» είναι ένα παραισθησιογόνο, ακραίο και ονειρικό κεφάλαιο για τον έρωτα και το θάνατο όπως πάντα, μια προκλητική και αμείλικτη κατάδυση στους φόβους και τις απόκρυφες επιθυμίες μιας γυναίκας που έχασε τα πάντα και που επιμένει να προσπαθεί και να αντιστέκεται.

Είναι η ιστορία μιας αυτοπυρπόλησης. Είναι μια περιπέτεια πέρα από το καλό και το κακό. Ένα ρέκβιεμ για τους φιλήσυχους.

Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Ελένη Βεργέτη, Μυρτώ Κοντονή, Αλέξανδρος Λασκαράτος, Χρήστος Πασσαλής, Effi Rabsilber.

Ο σκηνοθέτης Χρήστος Πασσαλής μιλάει στα «Νέα» για την παράσταση, την απώλεια και το φανταστικό.

Πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση;

Η ιδέα για την παράσταση ξεκίνησε βασισμένη σε δύο εικόνες. Η πρώτη είναι η εικόνα της Ε. που χάνεται οικειοθελώς σε ένα σκοτεινό δάσος και συναντάει εκεί μια παρέα ανδρών και γυναικών. Κάνει σεξ με έναν από τους άνδρες όσο ένα φωτοστέφανο κατεβαίνει από τον ουρανό. Η δεύτερη εικόνα είναι ότι η Ε. βρίσκεται σε μια γεωγραφική περιοχή που κυβερνάται από μια εταιρεία κατασκευής και πώλησης ονείρων, της Dream Kompany. Η ιδέα αυτής της εταιρείας προέκυψε ήδη κατά την παραγωγή του προηγούμενου Κεφαλαίου του Βιβλίου του Εαυτού μου.

Σ' αυτή τη θεατρική σειρά παραστάσεων τι προκλήσεις αντιμετωπίζετε; Πώς συνδέετε όλα τα κομμάτια της;

Η σειρά αυτή είναι ένα πείραμα εν εξελίξει. Την λέξη πείραμα την εννοώ όπως ο Φουκώ όταν έγραφε ότι ‘Είμαι πειραματιστής. Γράφω προκειμένου να αλλάξω τον εαυτό μου και προκειμένου να μην σκέφτομαι τα ίδια πράγματα με πρίν’. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μου μετά από κάθε Κεφάλαιο. Τα κομμάτια της σειράς συνδέονται με μεγάλη προσοχή. Πέρα από την Ε. που είναι η μόνιμη, κεντρική ηρωίδα, υπάρχουν αντικείμενα, μουσικές, ακόμα και φωτισμοί που με διάφορους τρόπους επαναλαμβάνονται από Κεφάλαιο σε Κεφάλαιο. Και βέβαια, η ισχυρότερη σύνδεση είναι η ίδια η θεματική του Βιβλίου, ο Έρως και ο Θάνατος.

Η Ε. που προσπαθεί να σβήσει το παρελθόν της για ν' αρχίσει από την αρχή, προσφεύγοντας στο φανταστικό, επί της ουσίας χάνει τον εαυτό της;

Χάνει τον εαυτό της για να τον επανεφεύρει. Στ’ αλήθεια, θέλει να διαλύσει τον εαυτό της, αυτό είναι που επιχειρεί στο Κεφάλαιο 66. Η σύγκρουση με το φανταστικό, ή καλύτερα, με την φαντασίωση είναι μια τρομακτική εμπειρία. Ο πυρήνας των φαντασιώσεών μας είναι αφόρητος. Η Ε. βρίσκει το θάρρος να μπει σε αυτόν τον λαβύρινθο και να αντιμετωπίσει τις σκοτεινές επιθυμίες και τους φόβους της: έχει αυτή την τόλμη που έχουν κάποιοι άνθρωποι όταν δεν έχουν τίποτα άλλο να χάσουν. Μόνο έτσι θα μπορέσει να βρει τον εαυτό της ξανά. Όπως το σκέφτομαι, η αφήγηση αυτού του Κεφαλαίου δεν διαφέρει πολύ από τους μύθους και τα παραμύθια όπου η ηρωίδα ή ο ήρωας πρέπει να αντιμετωπίσει τον δράκο ή το θηρίο (το φρικτό) προκειμένου να φτάσει στην ελευθερία και στην αυτογνωσία.

Οι φόβοι και οι επιθυμίες της Ε. πόσο τελικά κοντά βρίσκονται σ' αυτούς τους λαβυρίνθους ονείρων που αντικρίζει;

Πρώτα απ’ όλα, όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και η Ε. επιθυμεί αυτό που φοβάται και φοβάται αυτό που επιθυμεί. Με θεατρικούς όρους, προσπαθήσαμε να κατασκευάσουμε έναν εφιάλτη: έναν λαβύρινθο από πρόσωπα, από αποσπάσματα μουσικής, από φωνές και εικόνες. Στόχος μας είναι η καταστροφή του γραμμικού χρόνου αφήγησης και η απουσία λογικής. Η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύομαι να περιγράψω αυτήν την παράσταση ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο: από την αρχή ήθελα να αποφύγω την εκλογίκευση γιατί μόνο έτσι μπορεί να σχηματιστεί ένα πραγματικό όνειρο επί σκηνής. Σε κάθε άλλη περίπτωση πέφτει κανείς σε λάθη, φτιάχνει δηλαδή μόνο την αισθητική του ονείρου και όχι την ουσία του, που είναι καθαρό αίσθημα, καθαρή μουσική.

Η παράσταση αναφέρεται τελικά στη γενναιότητα να μαζεύεις τα κομμάτια σου και να συνεχίζεις ή στη δειλία να καταφεύγεις σ' έναν φανταστικό κόσμο για να αποφύγεις την πραγματικότητα;

Αναφέρεται και στα δύο με την διαφορά ότι δεν πιστεύω καθόλου ότι η απόδραση από την πραγματικότητα συνιστά δειλία. Η πραγματικότητα ως όρος είναι σχεδόν αναξιόπιστος. Αυτό που ονομάζουμε πραγματικότητα είναι, κατά τη γνώμη μου, καθαρή μυθοπλασία, μια σειρά από άτυπες παραδοχές και συμφωνίες που έχουμε συνάψει μεταξύ μας ή με τον εαυτό μας προκειμένου να είμαστε λειτουργικοί. Και φυσικά, αυτό είναι απαραίτητο. Στη βάση της όμως η πραγματικότητα δεν υπάρχει παρά μόνο ως θεωρία. Κατά τη γνώμη μου, η πραγματική πραγματικότητα είναι πιο κοντά στον κόσμο που επιχειρούν να φτιάξουν ο κινηματογράφος και η ποίηση.

Ο πόνος της απώλειας μπορεί να είναι τόσο μεγάλος ώστε να πυροδοτήσει μια τέτοια απελπισμένη κίνηση όπως το ταξίδι στο φανταστικό;

Χωρίς να είμαι καθόλου ειδικός στη ψυχολογία ή στην ψυχανάλυση, η απώλεια οπωσδήποτε περνάει μέσα από το φαντασιακό. Η επαφή με τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, η επαφή με αυτό το ακατανόητο οριστικό που έχει ο θάνατος προκαλεί μια τέτοια ασύλληπτη σύγκρουση με την πραγματικότητα που η ψυχή, στην προσπάθειά της να μην διαλυθεί, καταφεύγει στη φαντασίωση. Ούτως ή άλλως, νομίζω ότι το φαντασιακό, η φαντασίωση, σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι η σωτηρία μας. Χωρίς αυτήν, θα είμασταν ήδη νεκροί από μέσα.