S- 400 : Οι αμερικανικές κυρώσεις φέρνουν «παγωμάρα» στην Τουρκία – Πώς μπορεί να βγει κερδισμένη η Αθήνα

23:24 15/12/2020 - Πηγή: Τα Νεα

Νέο κεφάλαιο στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας ανοίγει η επιβολή κυρώσεων από την Ουάσιγκτον κατά της Άγκυρας για τους ρωσικούς πυραύλους S-400. Έπειτα από μια τετραετία, κατά την οποία οι δύο χώρες ήρθαν πιο κοντά από ποτέ χάρη στην εκτίμηση του Ντόναλντ Τραμπ προς το πρόσωπο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η αλλαγή εξουσίας στις ΗΠΑ βάζει στον «πάγο» την καλή σχέση που είχαν αναπτύξει τα δύο κράτη.

Η αλλαγή αυτή πολιτικής δεν είναι τυχαία, αλλά πρόκειται για μια γραμμή – διαφορετική

από αυτή που ακολούθησε ο Τραμπ – της νέας κυβέρνησης Τζο Μπάιντεν, καθώς θεωρείται δεδομένο ότι ο νέος πρόεδρος θα θέσει ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές στην εξωτερική πολιτική του Ερντογάν.

Εκφράζοντας την αγανάκτησή της, η Τουρκία απείλησε με αντίποινα και υπαινίχθηκε ακόμη και «πραξικόπημα Μπάιντεν». Από την άλλη, διπλωμάτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξήγησαν ότι η απόφαση για τις κυρώσεις δεν ήταν εύκολη, αλλά… το ποτήρι ξεχείλισε μετά από αλλεπάλληλες διπλωματικές προσπάθειες για να πειστεί η Άγκυρα να αποσύρει το ρωσικό οπλικό σύστημα.

Την ίδια ώρα, αν η Τουρκία δεν αλλάξει στάση, δεν αποκλείεται η επιβολή και νέων, ακόμη πιο αυστηρών κυρώσεων που θα επηρεάσουν και τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Η Τουρκία μπορεί επίσης να τιμωρηθεί με το να περιοριστεί η δυνατότητα της να έχει πρόσβαση σε αμερικανική τεχνολογία, σε αμερικανικά όπλα, σε αμερικανική εκπαίδευση, σε αμερικανική συνεργασία

Αίνιγμα αποτελεί και η στάση του Τραμπ, ο οποίος είχε προειδοποιήσει ότι θα ασκήσει βέτο στο νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Αν και το νομοσχέδιο αυτό έχει υπερψηφιστεί εδώ και μέρες πλέον, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν το έχει σχολιάσει, καθώς είναι περισσότερο απασχολημένος με τη σταυροφορία του να αποδείξει ότι υπήρξε νοθεία στις προεδρικές εκλογές της χώρας του.

Τι έχει να χάσει η Τουρκία από τις κυρώσεις

Οι αμερικανικές κυρώσεις πλήττουν τον πυρήνα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, καθώς της στερούν τόσο την εισαγωγή τεχνογνωσίας όσο και πολύτιμο ρευστό από την εξαγωγή σε τρίτες χώρες.

Ήδη υπάρχει πρόβλημα με τη ροή ανταλλακτικών, καθώς στις κυρώσεις περιλαμβάνεται απαγόρευση εισαγωγής ανταλλακτικών ή οπλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ.

Οι κυρώσεις απειλούν συνολικά την βιωσιμότητα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, αφού όχι μόνο σταματάει η χορήγηση δανείων και πιστώσεων από την αμερικανική τράπεζα εξαγωγών αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να απαιτήσουν την ίδια στάση και από άλλους διεθνείς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς.

Μεταξύ άλλων οι κυρώσεις προβλέπουν:

Απαγόρευση χορήγησης αδειών για αγαθά και τεχνολογίαΑπαγόρευση χορήγησης δανείων και πιστώσεων ύψους έως και 10 εκ δολάρια ετησίωςΑπαγόρευση βοήθειας από την αμερικανική Τράπεζα Εξαγωγών-ΕισαγωγώνΕκεί, όμως, που αναμένεται να «πονέσει» περισσότερο η Τουρκία είναι στα προγράμματα κατασκευής και αναβάθμισης οπλικών συστημάτων και μαχητικών, τα οποία ουσιαστικά «παγώνουν».

Τα κυριότερα προγράμματα που πλήττονται είναι:

Η εξαγωγή του επιθετικού ελικοπτέρου ΑΤΑΚ Τ-129Η κατασκευή του εκπαιδευτικού αεροσκάφους HurjetΗ κατασκευή μεταγωγικών ελικοπτέρων Τ-70Η αναβάθμιση των F-16 με νέο ραντάρ AESA

Όσον αφορά στα ελικόπτερα Τ-79, αυτά αποτελούν αποτελούν αντίγραφα των αμερικανικών Black Hawk και κατασκευάζονται στην Τουρκία κατόπιν παραχώρησης των σχετικών αδειών. Με την επιβολή των κυρώσεων, η Τουρκία δεν θα μπορεί να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αλλά ούτε και να εξάγει τα ελικόπτερα σε άλλες χώρες.

Την ίδια τύχη φαίνεται πως θα έχει και το τουρκικό ελικόπτερο T-129, το οποίο ήταν εφοδιασμένο με αμερικανικούς κινητήρες. Οι ΗΠΑ είχαν μπλοκάρει την εξαγωγή 50 ελικοπτέρων στο Πακιστάν με την Τουρκία να αναζητά νέους πελάτες στη διεθνή αγορά. Πλέον, ακόμη και αυτό το ενδεχόμενο απομακρύνεται μετά την απαγόρευση εξαγωγών αμερικανικών αμυντικών υλικών.

Τέλος, παρελθόν φαίνεται πως αποτελεί σύντομα και το φιλόδοξο σχέδιο αναβάθμισης των τουρκικών F-16 με σύγχρονο ραντάρ που κατασκευάζει η τουρκική εταιρεία Aseslan.

Η εξέλιξη αυτή πάντως, φέρνει την Τουρκία ένα βήμα πιο κοντά και στην οριστική αποπομπή από το πρόγραμμα των αεροσκαφών F-35 ενώ χωρίς την αμερικανική βοήθεια, η ανάπτυξη τουρκικού μαχητικού 5ης γενιάς, μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Οι εκτιμήσεις Ελλήνων διεθνολόγων για τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Άγκυρας

Το μήνυμα ότι η εποχή της ανοχής στην αυθαιρεσία Ερντογάν τελείωσε στέλνουν οι αμερικανικές κυρώσεις εκτιμούν οι διεθνολόγοι.

«Η Αμερική περνάει ένα μήνυμα τώρα στην Τουρκία. Κοίτα τι μπορεί να πάθεις άμα συνεχίσεις αυτόν τον δρόμο. Αλλά σε επόμενο βήμα μπορώ να στο κάνω πιο αυστηρό. Περιμένω να δω πως θα αντιδράσεις» λέει στον ΣΚΑΪ ο Άγγελος Συρίγος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων-Βουλευτής ΝΔ.

«Σηματοδοτούν την επιστροφή της Αμερικής στην περιοχή μετά από χρόνια αποστασιοποίησης και μαζί και του ΝΑΤΟ. Δεύτερον δίνουν ένα σήμα στους Ευρωπαίους να προχωρήσουν πιο δυναμικά και τρίτον βάζουν την σχέση της Τουρκίας με την Αμερική και την Δύση ευρύτερα μέσα σε ένα πλαίσιο με αμερικανικούς όρους» εξηγεί ο Δημήτρης Καιρίδης, Διεθνολόγος – Βουλευτής ΝΔ.

«Οι S400 αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου. Οι ΗΠΑ θα επιχειρήσουν να επανοριοθετήσουν τις σχέσεις Τουρκίας Ρωσίας προσφέροντας ανταλλάγματα αλλά και ισχυρά μαστίγια προς αυτήν την κατεύθυνση» αναφέρει ο Σωτήρης Σέρμπος, Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής.

«Εάν βαδίσουν τον δρόμο της όξυνσης και της αντιπαράθεσης τότε θα πλήξουν και την θέση τους στο ΝΑΤΟ και την όποια στρατηγική σχέση έχουν με τις ΗΠΑ και οι Αμερικάνοι θα προχωρήσουν σε αύξηση της παρουσίας τους σε όμορες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας» υπογραμμίζει ο κ. Καιρίδης.

Ψυχρολουσία στην Τουρκία – Απαντά με απειλές για αντίποινα και NAVTEX

Σαν πληγωμένο θηρίο, η Τουρκία απάντησε με απειλές και λεονταρισμούς στο άκουσμα των κυρώσεων των ΗΠΑ.

Η τουρκική εθνοσυνέλευση επέδειξε σπάνια ενότητα σήμερα καταδικάζοντας τις αμερικανικές κυρώσεις για την αγορά των ρωσικών αμυντικών συστημάτων και ανέφερε πως η χώρα δεν θα διστάσει να προστατεύσει τον εαυτό της μπροστά σε απειλές.

Σε μια κοινή ανακοίνωση, τα τέσσερα από τα πέντε μεγάλα πολιτικά κόμματα του τουρκικού κοινοβουλίου επισήμαναν πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, συμμάχου χώρας στο ΝΑΤΟ, θα πρέπει να βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό, τονίζοντας πως οι κυρώσεις για τους ρωσικούς S-400 δεν «συνάδουν με το πνεύμα της συμμαχίας».

«Απορρίπτουμε την απόφαση των αμερικανικών κυρώσεων που ανακοινώθηκε την 14η Δεκεμβρίου του 2020. Η Τουρκία δεν θα διστάσει ποτέ να κάνει οποιοδήποτε αναγκαίο βήμα για να προστατεύσει την εθνική ασφάλειά της», σημειώνεται στην ανακοίνωση.

«Καλούμε τις ΗΠΑ να απορρίψουν αυτό το σοβαρό σφάλμα αμέσως», αναφέρεται στην ανακοίνωση. «Η Τουρκία δεν θα κάνει βήμα πίσω μπροστά στις απειλές ή τις κυρώσεις».

Πάντως, οι τουρκικές απειλές για αντίποινα είναι περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση εκτιμούν οι ειδικοί, προσθέτοντας ότι ήδη η Τουρκία κάνει κινήσεις καλής θέλησης.

Μάλιστα, η Άγκυρα συνέχισε τις προκλήσεις δεσμεύοντας για περιοχή για άσκηση μέσα στην καρδιά ήδη δεσμευμένης από την Ελλάδα περιοχής βορείως της Λήμνου και την περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου από την Τετάρτη μέχρι και την Παρασκευή.

O Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε επικοινωνία με τον ομόλογό του, Μάικ Πομπέο, για να εκφράσει «την αντίδραση της Τουρκίας στην απόφαση των ΗΠΑ». Νωρίτερα σε εμπρηστικές δηλώσεις για τους S-400 είχε προβεί και ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, τονίζοντας ότι οι αμερικανικές κυρώσεις «έχουν διαταράξει όλες τις αξίες της συμμαχίας μας με τις ΗΠΑ».

Ικανοποίηση στην Αθήνα – Τι έχει να κερδίσει από τις κυρώσεις

Ικανοποίηση για την απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την προμήθεια των S-400 εξέφρασε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Υπό το πρίσμα των κυρώσεων, ο Νίκος Δένδιας είχε συνάντηση με τον Αμερικανό πρέσβη, Τζέφρι Πάιατ, την Τρίτη. Μάλιστα, ο κ. Πάιατ έστειλε το μήνυμα πως η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια χώρα που μπορεί να δώσει λύσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Δυτικά Βαλκάνια, μιλώντας στο 22ο Capital Link Invest in Greece Forum.

Οι διεθνολόγοι εκτιμούν ότι η συγκυρία αυτή είναι προς όφελος των ελληνικών συμφερόντων, καθώς οι κυρώσεις κόβουν την φόρα του Ερντογάν στο κρίσιμο διάστημα μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του Τζο Μπάιντεν.

«Αυτό σημαίνει, σε μία Τουρκία που ετοιμαζόταν να δράσει είτε στην Ανατολική Μεσόγειο είτε στην Συρία περνάει ένα μήνυμα να αυτοσυγκρατηθεί, έρχεται στην κατάλληλη στιγμή για τα ελληνικά συμφέροντα» υπογραμμίζει ο κ. Συρίγος.

Εξάλλου, η χώρα μας – στη σκιά των συνεχόμενων τουρκικών προκλήσεων – ενισχύει την άμυνα της: ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε από τη Βουλή σήμερα ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα υπογραφεί η συμφωνία με τη Γαλλία για την προμήθεια 18 αεροσκαφών Rafale.

Σύμφωνα με πληροφορίες του MEGA, υπήρξε εκτενής συζήτηση την περασμένη Τετάρτη ανάμεσα στον υπουργό Εθνικής Άμυνας και στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού, καθώς η συμφωνία θα έρθει στις 17 Δεκεμβρίου στη Βουλή προκειμένου όλα να είναι έτοιμα για τις τελικές υπογραφές στις 23 του μήνα, ημερομηνία άφιξης στην Αθήνα της Γαλλίδας υπουργού Άμυνας για τα 12 μεταχειρισμένα και 6 καινούργια μαχητικά Rafale, ενώ ξανανοίγει η πιθανή αγορά γαλλικών φρεγατών.