Από τη Χίο στη Βολιβία

06:27 27/9/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Μaraqueta. Το εθνικό ψωμί της Βολιβίας. Στην πρωτεύουσα Λα Πας οι ντόπιοι είναι σίγουροι: ήταν Ελληνας ο πρώτος που τους το έφτιαξε για πρώτη φορά. Ο Χιώτης Τιμολέων Ορφανός, μετανάστης στη Λατινική Αμερική, έβγαλε το περίφημο «ψωμί της μάχης» το 1933 και ο φούρνος του στη Βίγια Βικτόρια έγινε θρύλος.

Χωρίς αμφιβολία, το ψωμί που προτιμούν σχεδόν όλοι οι Βολιβιανοί είναι η maraqueta, για την οποία δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς πληροφορίες για την προέλευσή της και υπάρχουν αρκετές εκδοχές για την ιστορία της. Μία από αυτές είναι αυτή του Τιμολέοντος Ορφανού.

Σε αφιέρωμα της βολιβιανής

«El Diario» τονίζεται ότι ήταν αυτός που έφερε αυτό το αρτοσκεύασμα στη Λα Πας, στις 6 Απριλίου του μακρινού πια 1933. Η υφή και η γεύση της ζύμης maraqueta, που ανακηρύχθηκε βολιβιανή κληρονομιά, έχει διάφορες εκδοχές σε όλο τον κόσμο, αλλά κανείς δεν κατάφερε να φτάσει το προϊόν από τα χέρια του Ορφανού.

Σε επαφή με την «El Diario», η Camila del Rosario Vargas, απόγονος του έλληνα μετανάστη, ανέφερε ότι ο Τιμολέων έφτιαξε ένα αρτοποιείο στην περιοχή Villa Victoria σε συνεργασία με τους Coaquira και Larico. Εκεί έψησαν τη maraqueta ή ψωμί μάχης, όπως το έλεγαν, λόγω του πολέμου του Τσάκο (σύγκρουση Βολιβίας και Παραγουάης μεταξύ 1932 και 1935).

Η maraqueta φτιάχτηκε σαν γαλλική μπαγκέτα, ωστόσο, λόγω του νερού, του κλίματος και του υψομέτρου όπου βρίσκεται η πόλη, παίρνει άλλη υφή και γεύση. Γίνεται τραγανή εξωτερικά και πολύ μαλακή εσωτερικά, κάτι που την κάνει μοναδική.

Ποιος ήταν όμως ο Timoleón Orfanós Proiu; Γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1908 στη Χίο, στην πόλη του Καταρράκτη. Γονείς του ο Δημόκριτος Ορφανός και η Μαρία Πρόιου. Είχε 12 αδέρφια.

Αποφάσισε να μετακομίσει στην Αμερική για μια καλύτερη ζωή. Αντί για τις ΗΠΑ πήγε στη Νότια Αμερική, «ίσως επηρεασμένος από την αδερφή του Μίνα που ζούσε στη Χιλή».

Το 1925 μπάρκαρε για την Αντοφαγάστα με τα ξακουστά ορυχεία. Εκεί, συνάντησε τον Miguel Callisperis, τον παιδικό του φίλο. Αφού έκανε περιουσία, έφυγε για τη Βολιβία, όπου άνοιξε το πρώτο του αρτοποιείο. Στον δεύτερο φούρνο της οδού Coroico, συνεργάτης του ήταν ο Demetrio Vernardis, επίσης ελληνικής υπηκοότητας. Οπως αναφέρει η βολιβιανή εφημερίδα, «αυτοί οι δύο φούρνοι συνεχίζουν να λειτουργούν ακόμη και σήμερα».

Στη Λα Πας γνώρισε την Bertha Torrez Terrazas, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά: τον José Gonzalo, τον Jorge Dimócritos και τη María Rosario. Το μεγάλο υψόμετρο επηρέασε την υγεία του. Αποφάσισε να πουλήσει τα αρτοποιεία και να γίνει γαιοκτήμονας. Το 1971 για λίγο επέστρεψε στην Ελλάδα. Πέντε χρόνια μετά πέθανε στη Λα Πας, θυμάται η συγγενής του. Από την άλλη, σύμφωνα με τη Florencia Durán de Lazo de la Vega, τη maraqueta έφερε ο Callisperis. Αλλοι αποδίδουν το όνομα αυτού του ψωμιού στους γάλλους αδερφούς Marraquette.