Ας ακούσουμε τον αγγελιοφόρο

17:41 11/11/2022 - Πηγή: Τα Νεα

Η πρόσφατη Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα αναδεικνύει μία σειρά από σοβαρές παθογένειες – σημειωτέον ότι στο ίδιο πνεύμα κινούνται και άλλες έγκυρες διεθνείς εκθέσεις, άρα δεν πρόκειται για μεμονωμένες διαπιστώσεις.

Η Έκθεση μάς θυμίζει διάφορους ελέφαντες στο δωμάτιο (είτε παλαιότερους είτε πιο πρόσφατους), που συχνά δεν θέλουμε να βλέπουμε. Ας μη πυροβολούμε όμως τον αγγελιοφόρο· ας διαβάσουμε το μήνυμα που μας φέρνει και ας κρίνουμε νηφάλια τι πρέπει να κάνουμε.

Μεταξύ άλλων,

η Έκθεση καταγράφει επιδείνωση της κατάστασης στο πεδίο της ελευθερίας του Τύπου και της άσκησης της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα. Επιπλέον, και εξίσου σημαντικό, αναδεικνύει τη διάχυτη αίσθηση διαφθοράς που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία – φαινόμενο, βεβαίως, όχι μόνο των τελευταίων ετών. Τα σχετικά ποσοστά υπερβαίνουν κατά πολύ τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Το φαινόμενο αυτό ανάγεται, μεταξύ άλλων, στον χαμηλό αριθμό καταδικών για υποθέσεις διαφθοράς ή τη στασιμότητα στην εκδίκασή τους, όπως επίσης και στην έλλειψη ενός περιεκτικού πλαισίου προστασίας των «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» (whistleblowers – ευτυχώς, όμως, επίκειται πλέον η ενσωμάτωση της σχετικής Οδηγίας 2019/1937/ΕΕ).

Η κατάληξη δε, τώρα, της Εξεταστικής Επιτροπής για τις υποκλοπές, καθώς και η δικαστική εξέλιξη πολύκροτων υποθέσεων διαφθοράς (βλ. Siemens, Novartis) αφήνουν στην κοινωνία μία δυσάρεστη επίγευση, επιτείνουν ένα αίσθημα καχυποψίας έναντι των θεσμών και ενισχύουν τον αντισυστημισμό κάθε απόχρωσης. Ενίοτε μένει να πλανάται στην ατμόσφαιρα ένα ανεξήγητο «γιατί». Αυτό το «γιατί» είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, διότι υποσκάπτει την εμπιστοσύνη των πολιτών σε βασικούς πυλώνες του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας μας. Γι’ αυτό και η προάσπιση του κράτους δικαίου και η βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα.

*Καθηγητής Νομικής, ΕΚΠΑ