Μπορεί η ΕΕ να κερδίσει τη μάχη της αλήθειας στο Facebook και το Instagram;

20:08 13/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Οι Fact-checkers δεν είχαν καμία αμφιβολία για το μήνυμα της Meta, με την εταιρεία να ανακοινώνει πως ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, θα σταματήσει τη συνεργασία με ελεγκτές γεγονότων.

Αντ’ αυτού εφαρμόσει το μοντέλο “Community Notes” που ήδη χρησιμοποιείται στο Χ (πρώην Twitter). Το νέο σύστημα βασίζεται στις σημειώσεις των ίδιων των χρηστών για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας.

«Όλα αυτά αποσκοπούν στο να κερδίσουν την εύνοια του Τραμπ», έγραψε ένας factchecker

αμέσως μόλις έγινε γνωστή η είδηση.

Αν ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν το κοινό, ωστόσο, ένα κρίσιμο ερώτημα βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού: πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ανταποκρίνεται στην υποχώρηση της Meta. Η απάντηση θα μπορούσε να έχει συνέπειες για τους factcheckers πολύ πέρα από τα σύνορα της Ευρώπης, σύμφωνα με τον Guardian.

«Όλοι ξέραμε ότι θα ερχόταν αυτή η μέρα»

Το πρόγραμμα fact-checking της Meta καλύπτει σήμερα 130 χώρες και αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης για τον έλεγχο των γεγονότων παγκοσμίως. Συγκροτήθηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ – με κάποια προτροπή από τους ίδιους τους factcheckers – καθώς ο Ζούκερμπεργκ αντιμετώπιζε έντονο έλεγχο σχετικά με το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων του Facebook. Πριν από λίγο καιρό, η Meta καυχιόταν ότι έχει δαπανήσει περίπου 100 εκατ. δολάρια για πρωτοβουλίες ελέγχου των γεγονότων από το 2016.

Παρόλα αυτά, οι fact- checking ανησυχούσαν εδώ και χρόνια ότι ο γίγαντας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα απομακρυνόταν και πάλι μόλις άλλαζαν οι πολιτικοί άνεμοι. «Ξέρω ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουν βασιστεί σε αυτούς τους πόρους, αλλά βαθιά μέσα μας, όλοι ξέραμε ότι αυτή η μέρα θα ερχόταν», έγραψε ο Mehmet Atakan Foça, ιδρυτής του τουρκικού ιστότοπου ελέγχου γεγονότων Teyit, στο κανάλι WhatsApp. «Σας προτρέπω να το δείτε αυτό ως μια νέα αρχή – μια ευκαιρία να ξαναχτίσουμε από την αρχή».

Η αντίδραση της ΕΕ

Μέχρι στιγμής, το μόνο σχόλιο της ΕΕ για την κίνηση της Meta ήταν ότι οποιαδήποτε μεγάλη πλατφόρμα θα πρέπει να «διεξάγει μια αξιολόγηση κινδύνου και να τη στείλει στην Επιτροπή της ΕΕ» πριν διακόψει τους δεσμούς με τους ευρωπαίους ελέγχους στοιχείων. Αυτό που λέει και κάνει στη συνέχεια το ίδρυμα θα είναι μια κρίσιμη δοκιμή των αρχών του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) και μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση των πολιτικών της Meta σε όλο τον κόσμο.

Ο Carlos Hernández-Echevarría, επικεφαλής πολιτικής για τον ισπανικό ελεγκτή πληροφοριών Maldita, υποστηρίζει ότι η εσκεμμένα ασαφής γλώσσα του DSA, που έχει σχεδιαστεί για να είναι στραμμένη προς το μέλλον και να είναι συνεργατική, εκμεταλλεύεται «μια βιομηχανία με έδρα τις ΗΠΑ όλο και πιο απρόθυμη να κάνει οτιδήποτε ουσιαστικό εναντίον παραπληροφόρηση και άλλα διαδικτυακά δεινά. Ωστόσο, ο νόμος είναι στα βιβλία τώρα και πρέπει να εφαρμοστεί».

«Στο τέλος της ημέρας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να πει δημόσια εάν αυτές οι πλατφόρμες διαθέτουν μέτρα «αποτελεσματικού μετριασμού του κινδύνου» για παραπληροφόρηση. Όσο ευρεία κι αν είναι αυτή η έννοια, δεν νομίζω ότι είναι κάτι που μπορείς να πεις για πολλά από αυτά», πρόσθεσε.

Αβέβαιες συνέπειες

Ωστόσο, η υπόθεση εργασίας μεταξύ των ελεγκτών πληροφοριών είναι ότι η Meta θα καταργήσει τον έλεγχο πληροφοριών από τρίτους στην Ευρώπη και παγκοσμίως, αφού δοκιμάσει το νέο σύστημα σημειώσεων κοινότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στα σχόλιά του, ο Ζάκερμπεργκ στόχευσε σε «έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό νόμων που εκβιομηχάνουν τη λογοκρισία» στην Ευρώπη και υποσχέθηκε να «συνεργαστεί με τον Πρόεδρο Τραμπ» για να απωθήσει τους περιορισμούς σε όλο τον κόσμο. Η Βραζιλία έχει ζητήσει από την εταιρεία να διευκρινίσει τι σκοπεύει να κάνει η Meta με τη λειτουργία ελέγχου γεγονότων της εκεί.

Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τις συνέπειες για το παγκόσμιο κίνημα ελέγχου πληροφοριών που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά θα ήταν δραστικές.

«Αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ είναι μόνο η αρχή», κατέληξε ο φιλιππινέζος ιστότοπος Rappler, που ιδρύθηκε από τη βραβευμένη με Νόμπελ Μαρία Ρέσα. «Είναι ένα δυσοίωνο σημάδι πιο επικίνδυνων καιρών στον αγώνα για τη διατήρηση και την προστασία της ατομικής μας δράσης και της κοινής πραγματικότητας».