Χωρίς πατρίδα και οικογένεια: Τι άκουσαν οι δικαστές από πέντε γυναίκες πριν καταδικάσουν το Βέλγιο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

20:19 4/12/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Δικαστήριο στο Βέλγιο διέταξε τη χώρα να καταβάλει αποζημίωση εκατομμυρίων δολαρίων σε πέντε μιγάδες γυναίκες που απομακρύνθηκαν βίαια από τα σπίτια τους στο βελγικό Κονγκό όταν ήταν παιδιά.

Η πρακτική αυτή της αποικιοκρατικής εποχής χαρακτηρίστηκε από τους δικαστές «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», σύμφωνα με το Al Jazeera.

Η απόφαση-ορόσημο που εξέδωσε τη Δευτέρα το Εφετείο των Βρυξελλών ήρθε μετά από χρόνια δικαστικής μάχης από τις θιγόμενες γυναίκες.

Μια προηγούμενη απόφαση

από κατώτερο δικαστήριο του 2021 απέρριψε τους ισχυρισμούς των γυναικών.

Ωστόσο, το Εφετείο διέταξε τη Δευτέρα το βελγικό κράτος να «αποζημιώσει τις προσφεύγουσες για την ηθική βλάβη που προέκυψε από την απώλεια της σύνδεσής τους με τις μητέρες τους και τη βλάβη της ταυτότητάς τους και της σύνδεσής τους με το αρχικό τους περιβάλλον».

Οι πέντε γυναίκες θα λάβουν συνολικά 250.000 ευρώ

Belgium found guilty of crimes against humanity in colonial Congo https://t.co/pnq2m4ZPsW

— Catarina Demony (@CatarinaDemony) December 3, 2024

Γιατί γινόταν οι απαγωγές;

Οι πέντε ενάγουσες ήταν μεταξύ χιλιάδων παιδιών μικτής καταγωγής που αρπάχτηκαν από τις μητέρες τους στο πρώην Βελγικό Κονγκό και μεταφέρθηκαν με τη βία σε μακρινές πόλεις.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα μεταφέρθηκαν στο Βέλγιο για υιοθεσία.

Μετά τη βίαιη διακυβέρνηση του βασιλιά Λεοπόλδου Β’, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο και τον ακρωτηριασμό εκατομμυρίων Κονγκολέζων, το βελγικό κράτος ανέλαβε την κατοχή και συνέχισε να εφαρμόζει ένα σύστημα τεράστιας εκμετάλλευσης μεταξύ 1908 και 1960.

Τα φοβόντουσαν επειδή η ύπαρξή τους και μόνο κλόνιζε τα θεμέλια της φυλετικής θεωρίας

Τα παιδιά που σήμερα ονομάζονται «Μέτις», ένας γαλλικός όρος που σημαίνει «μικτά», απήχθησαν μεταξύ 1948 και 1961, κατά την προετοιμασία της ανεξαρτησίας του Κονγκό.

Οι βελγικές αποικιακές αρχές πίστευαν ότι τα «μκτά» παιδιά απειλούσαν τα θεμέλια του καταγωγικού μύθου της λευκής υπεροχής που προωθούσαν και τον οποίο χρησιμοποιούσαν για να δικαιολογήσουν την αποικιοκρατία, λένε οι ειδικοί.

«Τα φοβόντουσαν επειδή η ύπαρξή τους και μόνο κλόνιζε τα θεμέλια της φυλετικής θεωρίας που ήταν ο πυρήνας του αποικιοκρατικού σχεδίου», δήλωσε στο Al Jazeera αρχειονόμος και ιστορικός στα Κρατικά Αρχεία του Βελγίου.

Οι αρχές έκαναν συστηματικά διακρίσεις εις βάρος των παιδιών και τα αποκαλούσαν «παιδιά της αμαρτίας».

Ενώ οι λευκοί Βέλγοι άνδρες δεν επιτρεπόταν νομικά να παντρεύονται αφρικανικές γυναίκες, τέτοιες διαφυλετικές ενώσεις υπήρχαν.

Ορισμένα παιδιά γεννήθηκαν επίσης ως αποτέλεσμα βιασμού.

Οι καθολικές ιεραποστολές

Οι καθολικές ιεραποστολές ήταν το κύριο εργαλείο για τις απαγωγές.

Από νεαρή ηλικία, τα μικτά παιδιά αρπάζονταν από τις μητέρες τους και στέλνονταν σε ορφανοτροφεία στο Κονγκό ή στο Βέλγιο.

Το κράτος δικαιολογούσε την πρακτική με βάση έναν νόμο της αποικιακής εποχής.

Οι αποικιακές αρχές άλλαξαν επίσης τα ονόματα των παιδιών για να μην μπορέσουν τα παιδιά να συνδεθούν με τα μέλη της οικογένειάς τους.

Μόνο το 1959, όταν οι τρεις αποικίες πλησίαζαν στην ανεξαρτησία, οι απαγωγές και οι μεταφορές παιδιών από την περιοχή άρχισαν να μειώνονται.

Οι Μέτις δήλωσαν ότι αντιμετωπίζονταν ως πολίτες τρίτης κατηγορίας στο Βέλγιο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι περισσότεροι από τους πληγέντες δεν μπορούν ακόμη να έχουν πρόσβαση στα αρχεία γέννησής τους ή να βρουν τους γονείς τους.

Οι ενάγουσες

Το 2020, μια ομάδα πέντε μιγάδων, μήνυσε το Βέλγιο με την κατηγορία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και απαίτησε αποζημίωση 50.000 ευρώ η καθεμία.

Ήταν μία ιστορική υπόθεση που ζητούσε δικαιοσύνη για τους Μέτις και ανάγκαζε το Βέλγιο έρθει αντιμέτωπο με μια σειρά από θηριωδίες που συνδέονται με το βίαιο αποικιακό παρελθόν του στην Αφρική.

Οι ενάγουσες είναι οι Μπίτου Μπινγκί, Λέα Ταβάρες Μουχίνγκα, Σιμόν Βαντενμπρόεκε Νγκαλούλα, Νόελ Βερμπέκεν και Μαρί Χοσέ Λοσί.

Όλες είναι μεταξύ 70 και 80 ετών.

Belgium found guilty of crimes against humanity in Congo https://t.co/plxGSKWAnB via @ft

— Mavis Owusu-Gyamfi (@MOGinAfrica) December 3, 2024

Μεταφέρθηκαν με τη βία στην ίδια ιεραποστολή στην επαρχία Κασάι του Κονγκό όταν ήταν μωρά.

Στην ιεραποστολή, τα κορίτσια ήρθαν κοντά και έζησαν με άλλους μιγάδες.

Big: A Brussels court just ruled that Belgium committed colonial-era crimes against humanity by forcibly separating mixed-race children from their mothers some 70 years. A group of women in are demanding compensation. The court just backed their appeal.https://t.co/sPWH420UIJ

— Rosie Birchard (@RosieBirchard) December 2, 2024

Όταν στο Κασάι ξέσπασαν φυλετικές ταραχές πριν από την ανακοίνωση της ανεξαρτησίας του Κονγκό το 1960, οι ιεραπόστολοι εγκατέλειψαν τα κορίτσια, μαζί με άλλα 60 περίπου παιδιά, και κατέφυγαν στο Βέλγιο.

Μαχητές από τη φυλή Μπάκουα Λούντου διατάχθηκαν από το νέο κράτος του Κονγκό να πάρουν τα παιδιά υπό την προστασία τους.

Αντ’ αυτού, οι άνδρες κακοποίησαν σεξουαλικά τα κορίτσια.

Τελικά, οι γυναίκες μεγάλωσαν και μετανάστευσαν στη Γαλλία.

Το τραύμα, όμως είπαν, παρέμεινε.

Η πρώτη δικαστική απόφαση

Το 2021 ξεκίνησε η δικαστική υπόθεση.

Οι δικηγόροι που εκπροσωπούσαν το Βέλγιο υποστήριξαν σε ακροάσεις σε πολιτικό δικαστήριο των Βρυξελλών ότι οι απαγωγές εκείνη την εποχή ήταν νόμιμες.

Επίσης ισχυρίστηκαν ότι είχε περάσει πολύς χρόνος ώστε να μπορέσει να στοιχειοθετήσει δικαστική υπόθεση.

Το δικαστήριο, τον Δεκέμβριο του 2021, έκρινε ότι το βελγικό κράτος δεν ήταν ένοχο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ότι η πολιτική αυτή έπρεπε να εξεταστεί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας.

Η δικαίωση

Οι γυναίκες άσκησαν αμέσως έφεση κατά της απόφασης του πολιτικού δικαστηρίου.

Οι επόμενες ακροάσεις συνεχίστηκαν μεταξύ 2022 και 2024.

Like thousands of mixed-race children, these women were taken away from their mothers in the Democratic Republic of Congo during colonial Belgian rule.

They are now suing the Belgian state for crimes against humanity.

FRANCE 24’s @alixlebourdon and @DaveKeating report pic.twitter.com/Ln0ZCxSdfO

— FRANCE 24 English (@France24_en) September 9, 2024

Στις ακροάσεις της έφεσης, οι γυναίκες κατέθεσαν και πάλι την κακοποίηση που είχαν αντιμετωπίσει.

«Το βελγικό κράτος μας ξερίζωσε, μας απέκοψε από τους ανθρώπους μας. Έκλεψε την παιδική μας ηλικία, τη ζωή μας, τα ονόματά μας, τα επώνυμά μας, τις ταυτότητές μας και τα ανθρώπινα δικαιώματά μας», δήλωσε στο δικαστήριο μία από τις ενάγουσες.

Τελικά, τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου, το Εφετείο εξέδωσε την απόφασή του.

Στην απόφασή του, το δικαστήριο αναγνώρισε ότι το βελγικό κράτος ήταν υπεύθυνο για την απαγωγή και τον συστηματικό φυλετικό διαχωρισμό και διέταξε να καταβληθεί το ποσό που ζητούσε κάθε γυναίκα.

Είναι η πρώτη τέτοια απόφαση και οι ειδικοί λένε ότι μπορεί να έχει επιρροή και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη που διέπραξαν παρόμοια εγκλήματα κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας.