Διχάζει (ξανά) την Αριστερά ο πόλεμος στο Ισραήλ

08:26 12/11/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Ο πόλεμος στη Γάζα δεν καθιστά μόνο πιο πιθανή την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά λειτουργεί διαλυτικά και για την Αριστερά. Με το που κυκλοφόρησε η είδηση της σφαγής που είχε διαπράξει η Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.400 ανθρώπους και απάγοντας άλλους 246, σε ολόκληρη τη Δύση, πολιτικοί έσπευσαν να εκφράσουν τον αποτροπιασμό τους και τη στήριξή τους στο Ισραήλ. Καθώς εξελισσόταν όμως ο πόλεμος στη Γάζα, με τις ισραηλινές δυνάμεις να σκοτώνουν χιλιάδες

Παλαιστινίους, αυτή η πολιτική συναίνεση κατέρρευσε. Και είναι η Αριστερά αυτή που δυσκολεύεται περισσότερο – τόσο, που μια ομάδα 90 ισραηλινών ακαδημαϊκών, ανθρώπων της διανόησης και προοδευτικών ακτιβιστών, ανάμεσά τους ο ιστορικός Γιουβάλ Νώε Χαράρι και ο συγγραφέας Νταβίντ Γκροσμάν, συνυπέγραψαν κοινή επιστολή με την οποία εξέφραζαν τη δυσφορία τους για την «αδιαφορία» ορισμένων μελών της αμερικανικής και ευρωπαϊκής Αριστεράς απέναντι στις θηριωδίες της Χαμάς, κατηγορώντας τους ότι επιδεικνύουν «ακραία ηθική αναισθησία» και προδίδουν την αριστερή ιδεολογία. Δύο είναι μέχρι στιγμής τα βασικά σημεία έντασης που διχάζουν την Αριστερά στη Δύση: το κατά πόσο πρέπει να επιβληθεί άμεσα ανθρωπιστική εκεχειρία, και το πόσο μακριά οφείλουν να φτάσουν οι ηγέτες της στην κριτική που ασκούν στο Ισραήλ. Οι περισσότεροι ηγέτες αριστερών κομμάτων παλεύουν να ισορροπήσουν πάνω σε μια λεπτή γραμμή, πολλά στελέχη τους ωστόσο ασκούν σαφώς σκληρότερη κριτική στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου στη Γάζα και απαιτούν πολύ πιο έντονα μια κατάπαυση του πυρός. Από χώρα σε χώρα, η εικόνα διαφέρει. Οπως σημειώνει ωστόσο το Politico, με κρίσιμες εκλογές προ των πυλών σε πολλές δυτικές χώρες, το κόστος αυτού του διχασμού για τα κόμματα της Αριστεράς μπορεί να αποδειχθεί υψηλό.

Ηνωμένες Πολιτείες

Τον τελευταίο μήνα, η αμερικανική Αριστερά έχει υποστεί μία οδυνηρή διάσπαση εξαιτίας του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς. Ιστορικά, βέβαια, μεγάλο κομμάτι των αμερικανών ψηφοφόρων ήταν φιλοϊσραηλινοί, όμως δημοσκόπηση της Gallup που δημοσιεύτηκε πριν ξεκινήσει ο πόλεμος ήθελε τη λαϊκή στήριξη να είχε γείρει για πρώτη φορά υπέρ των Παλαιστινίων. Την τάση καθοδηγούν οι νεότεροι ψηφοφόροι, που αυτοπροσδιορίζονται κυρίως ως Δημοκρατικοί. Αλλη έρευνα, της Pew, διαπίστωσε πως οι αμερικανοεβραίοι millennials είχαν τις λιγότερες πιθανότητες να αξιολογήσουν θετικά την ηγεσία του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Από την αρχή του πολέμου, οι διαμαρτυρίες και άλλες διαμάχες στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις πρωταγωνιστούν στη δημόσια συζήτηση. Ο Τζο Μπάιντεν δέχεται όλο και πιο έντονες πιέσεις από τους μουσουλμάνους ψηφοφόρους, που βλέπουν τη στήριξη που προσφέρει στο Ισραήλ, παρά τις πιέσεις που φέρεται να ασκεί για «τριήμερη παύση» στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στη Γάζα, ως μια προδοσία. Μόλις πρόσφατα, όμως, δέχθηκε και μια προειδοποίηση από ηγέτες ομάδων όπως η Gen Z for Change και το Sunrise Movement, επικεντρωμένες στην κινητοποίηση νεαρών ψηφοφόρων, πως η στάση του μπορεί να οδηγήσει «εκατομμύρια νέους ψηφοφόρους να μείνουν σπίτι ή να ψηφίσουν κάποιο τρίτο κόμμα» στις προεδρικές εκλογές της επόμενης χρονιάς.

Βρετανία

Με ένα σταθερό δημοσκοπικό προβάδισμα 18 μονάδων, οι βρετανοί Εργατικοί θεωρούνταν σχεδόν βέβαιοι νικητές των επόμενων εκλογών, που αναμένονται εντός του 2024. Η κρίση στη Μέση Ανατολή, ωστόσο, υπονομεύει αυτή τη βεβαιότητα. Το κόμμα είναι διχασμένο ως προς την ανάγκη άμεσης και πλήρους εκεχειρίας στη Γάζα. Το ένα τρίτο των βουλευτών του την αξιώνουν ήδη δημόσια. Ο ηγέτης του, ωστόσο, ο Κιρ Στάρμερ, που έχει δουλέψει σκληρά για να απαλλάξει το κόμμα από την αντισημιτική του φήμη, αντιστέκεται προς το παρόν στην πίεση, με το επιχείρημα ότι μια εκεχειρία τώρα θα «ενίσχυε» τη Χαμάς. Κατ’ ιδίαν, αρκετά στελέχη εκφράζουν ανησυχία για τις εκλογικές επιπτώσεις της σημερινής πολιτικής του. Οι Εργατικοί «χάνουν μαζικά ψήφους μουσουλμάνων», προειδοποίησε σκιώδης υπουργός του κόμματος στο Politico.

Ισπανία

Ο πόλεμος ξέσπασε σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή για τον σοσιαλιστή υπηρεσιακό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ – η νέα κυβέρνηση συνασπισμού με το αριστερό Sumar που προσπαθεί να συγκροτήσει μοιάζει διχασμένη όσον αφορά τη σωστή προσέγγιση στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς. Οι Σοσιαλιστές έχουν καταδικάσει ως «τρομοκρατική επίθεση» το «Μαύρο Σάββατο» της Χαμάς και έχουν υπερασπιστεί το δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα – παράλληλα, ωστόσο, καταγγέλλουν τις απώλειες αμάχων στη Γάζα και πιέζουν για ανθρωπιστική εκεχειρία. Παρότι το Sumar επίσης καταδικάζει τις επιθέσεις, αρνείται να χαρακτηρίσει τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και χαρακτηρίζει την «εξτρεμιστική» κυβέρνηση Νετανιάχου «υπεύθυνη» για τη βία, λόγω της «παράνομης κατοχής» των παλαιστινιακών εδαφών. Το Sumar ήθελε να συμπεριληφθεί στη συμφωνία κυβερνητικής συνεργασίας η «μονομερής και απροϋπόθετη» αναγνώριση της Παλαιστίνης: οι Σοσιαλιστές αρνήθηκαν.

Γερμανία

Η γερμανική Αριστερά ερίζει για την ισραηλινο-αραβική διαμάχη από τότε που φοιτητές άρχισαν να φορούν σε ένδειξη αλληλεγγύης την παλαιστινιακή κεφίγια μετά τον Πόλεμο των Εξι Ημερών, το 1967. H σφαγή που διέπραξε η Χαμάς, ωστόσο, έσπρωξε αυτές τις εντάσεις στο περιθώριο. Παρότι κάποιοι αριστεροί πολιτικοί απευθύνουν εκκλήσεις για ανθρωπιστική εκεχειρία, λίγοι έχουν αμφισβητήσει το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί δυναμικά τον εαυτό του. «Η μόνη θέση για τη Γερμανία είναι στο πλευρό του Ισραήλ», δήλωσε ο καγκελάριος Σολτς, άποψη που συμμερίζεται, λόγω της βαριάς γερμανικής ιστορίας, όλο το πολιτικό φάσμα. Οπως επιβεβαιώνει, ωστόσο, η απόφαση της Γερμανίας να απόσχει, και να μην καταψηφίσει ψήφισμα του ΟΗΕ που ζητούσε εκεχειρία στη Γάζα, αυτή η στήριξη δεν είναι απόλυτη. Στο μεγαλύτερο κομμάτι του, το αντι-ισραηλινό συναίσθημα που έχει δει στους δρόμους της η Γερμανία μετά την 7η Οκτωβρίου προέρχεται από τις κοινότητες των μουσουλμάνων μεταναστών – με την κυβέρνηση να επαναλαμβάνει πως «ο αντισημιτισμός δεν θα γίνει ανεκτός σε καμία μορφή του».

Ολλανδία

O πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς έχει ρίξει βαριά τη σκιά του πάνω στις κοινοβουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 22 Νοεμβρίου και τη νέα συμμαχία Εργατικών – Πρασίνων. Ο Φρανς Τίμερμανς, ο πρώην αντιπρόεδρος της Κομισιόν που ηγείται του κοινού ψηφοδελτίου της, έχει δεχθεί κριτική για την ηχηρή στήριξή του στο Ισραήλ. Στο συνέδριο που πραγματοποίησαν τον Οκτώβριο, τα κόμματα επιχείρησαν να δείξουν ένα ενιαίο μέτωπο υιοθετώντας ψήφισμα που επικεντρώνεται στην ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, καταδικάζοντας παράλληλα τις θηριωδίες της Χαμάς. Παρ’ όλα αυτά, η πράσινη βουλευτής Κάουταρ Μπούσαλιτς ανακοίνωσε λίγο μετά ότι αποσύρει την υποψηφιότητά της στις εκλογές, διαμαρτυρόμενη πως το κόμμα απέτυχε να λάβει υπόψη του το πλαίσιο της μεσανατολικής διαμάχης.

Ιταλία

Βαθιά ρήγματα χωρίζουν τις θέσεις Κεντροαριστεράς και Ακροαριστεράς στην εξωτερική πολιτική. Η Ακροαριστερά στήριζε ανέκαθεν τα παγκόσμια κινήματα διαμαρτυρίας, συμπεριλαμβανομένου του παλαιστινιακού αγώνα, και το Κίνημα Πέντε Αστέρων έχει αντιαμερικανικές πτυχές, που συχνά εκφράζονται ως πασιφισμός. Το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) δυσκολεύεται να υιοθετήσει ενιαία στάση. Πριν αναλάβει την ηγεσία του, η Ελι Σλάιν εξέφραζε φιλοπαλαιστινιακές θέσεις, το κόμμα της όμως περιλαμβάνει και πιο κεντρώα στελέχη, που στηρίζουν την αμερικανική πολιτική. Η ίδια έχει βιώσει προσωπικά τον αντισημιτισμό, γιατί ο πατέρας της είναι Εβραίος. Καταβάλλει λοιπόν μεγάλη προσπάθεια να κρατήσει ισορροπημένη γραμμή. Πεντάστεροι και Δημοκρατικοί στήριξαν το ψήφισμα του ΟΗΕ που ζητούσε ανθρωπιστική εκεχειρία, ενώ η κυβέρνηση Μελόνι απείχε. Η Σλάιν, ωστόσο, δεν συμμετείχε την περασμένη εβδομάδα σε πορεία υπέρ της ειρήνης – με την απουσία της να επισημαίνεται από άλλους αριστερούς ηγέτες. Η άφιξή της στην ηγεσία του PD αναζωπύρωσε τις ελπίδες για μια ενωμένη Αριστερά, όμως ο διχασμός στους κόλπους της όσον αφορά το Μεσανατολικό απειλεί να δυσκολέψει την προσπάθειά της να αμφισβητήσει την (ακρο)δεξιά κυβέρνηση.

Γαλλία

Η χώρα διαθέτει τη μεγαλύτερη μουσουλμανική και ταυτόχρονα τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα στην Ευρώπη. Ο Εμανουέλ Μακρόν φοβάται – και δικαίως – πως ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς μπορεί να πυροδοτήσει βία στη Γαλλία. Εχει φροντίσει λοιπόν να διατηρήσει μια ισορροπημένη στάση, ανάμεσα στο δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα και την υποχρέωσή του να «σεβαστεί τους αμάχους». Στους κόλπους της Αριστεράς, ωστόσο, ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, Ζαν-Λικ Μελανσόν, επιμένει στην άρνησή του να περιγράψει τη Χαμάς ως «τρομοκρατική οργάνωση», προκαλώντας θυελλώδεις αντιδράσεις και αναζωπυρώνοντας κατηγορίες για αντισημιτισμό που είχε αντιμετωπίσει και στο παρελθόν. Οι σοσιαλιστές, κομμουνιστές και οικολόγοι εταίροι του στο κοινοβούλιο, παρότι δεν μιλούν με μία φωνή, πήραν αποστάσεις από τον Μελανσόν, με ορισμένους να αναστέλλουν τη συμμετοχή τους στις κοινές εργασίες για τον προϋπολογισμό. Περισσότερο από έναν χρόνο μετά τον σχηματισμό της, η αριστερή συμμαχία NUPES αντιμετωπίζει σήμερα, με αφορμή τον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς, τη μεγαλύτερη δοκιμασία.