«Επανάσταση» στη Δικαιοσύνη - Ερχεται ο διαμεσολαβητής για τις αστικές διαφορές

07:43 12/1/2020 - Πηγή: Τα Νεα

Σε τροχιά εφαρμογής μπαίνει από τις 15 Ιανουαρίου 2020 ο θεσμός της διαμεσολάβησης, με στόχο την εξωδικαστική επίλυση, σε πρώτη φάση των οικογενειακών διαφορών, και μεταγενέστερα των εμπορικών διαφορών, ώστε να επιτευχθεί, μέσω του νομοθετικού αυτού μέτρου, η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.

Το εγχείρημα της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών είχε νομοθετηθεί άλλες δύο φορές στο πρόσφατο παρελθόν, το 2010 και το 2018, χωρίς όμως να αποφέρει στην πράξη τους αναμενόμενους καρπούς. Ετσι, ενάμιση μήνα μετά την ψήφιση του νέου νόμου, που έλαβε και «διαπιστευτήρια» συνταγματικότητας, σε αντίθεση με

τον προηγούμενο νόμο, και από τη Διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ο ενισχυμένος θεσμός αποτελεί και στην πράξη μέρος της καθημερινότητας.

Πρόκειται για μια διαδικασία στην οποία υπάγονται οι διαφορές αστικής ή εμπορικής φύσεως, με σκοπό να επιλυθούν εξωδικαστικά. Διεξάγεται ενώπιον του διαμεσολαβητή με παρόντα τα μέρη και τους δικηγόρους τους, οι οποίοι ονομάζονται νομικοί παραστάτες. Ο διαμεσολαβητής, ο οποίος έχει παρακολουθήσει σχετική εκπαίδευση και έχει πάρει την πιστοποίηση από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης, δεν είναι απαραίτητα νομικός, ούτε δικαστής και, κυρίως, δεν κρίνει ποιος έχει δίκιο ή άδικο. Σκοπός του είναι να βοηθήσει τα μέρη που διαφωνούν ή και αντιμάχονται μεταξύ τους να επικοινωνήσουν και να προσπαθήσουν να βρουν μια λύση που θα τη θέλουν όλοι ανεξαιρέτως. Στην περίπτωση δε συμφωνίας, το πρακτικό που συντάσσεται έχει τις συνέπειες μιας δικαστικής απόφασης και μπορεί να είναι άμεσα εκτελεστό με ελάχιστο κόστος.

Ειδικότερα, είναι μια εκούσια διαδικασία από την οποία τα μέρη μπορούν να αποχωρήσουν οποτεδήποτε χωρίς αιτιολογία, κύρωση ή ποινή. Είναι εμπιστευτική και απόρρητη και αν η υπόθεση αχθεί στις δικαστικές αίθουσες όσα ειπώθηκαν κατά τη διάρκειά της δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά μέσα.

Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ)

Λόγω του ότι ο θεσμός αυτός μέχρι σήμερα δεν ήταν ευρέως διαδεδομένος, προβλέφθηκε, κατά το ιταλικό πρότυπο, ένα υποχρεωτικό στάδιο μιας μόνο συνάντησης των μερών με τους δικηγόρους τους ενώπιον του διαμεσολαβητή, με σκοπό να εξετάσουν αν η συγκεκριμένη διαφορά τους μπορεί να επιλυθεί με τη μέθοδο της διαμεσολάβησης.

Το κόστος για την Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) περιλαμβάνει την αμοιβή του διαμεσολαβητή που ανέρχεται στο ποσό των 50 ευρώ, ισομερώς καταβαλλόμενο από όλα τα μέρη της διαφοράς, και την αμοιβή του δικηγόρου κάθε πλευράς, η οποία συμφωνείται ελεύθερα. Η αμοιβή του διαμεσολαβητή στη διαδικασία της εκούσιας διαμεσολάβησης συμφωνείται από την αρχή ελεύθερα και σε περίπτωση μη ύπαρξης συμφωνίας, αυτή ανέρχεται σε 80 ευρώ/ώρα.

Η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία (ΥΑΣ) αφορά υποθέσεις οικογενειακές (εκτός από διαζύγια, ακύρωση γάμου, διαφορές από τη σχέση γονέων και τέκνων, κ.λπ.), καθώς και εκείνες που το αντικείμενο της διαφοράς τους ξεπερνά το ποσό των 30.000 ευρώ και αν δικάζονταν θα υπάγονταν στη λεγόμενη Τακτική Διαδικασία του Μονομελούς και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Για παράδειγμα, υποθέσεις ακινήτων, κληρονομικές, διαφορές από ιδιωτικές συμβάσεις, από εμπορικά σήματα, πνευματική ιδιοκτησία κ.λπ. Εξαιρούνται από την Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία οι υποθέσεις με διάδικο μέρος το Δημόσιο, τους ΟΤΑ και τα ΝΠΔΔ.

Προσδοκόμενα οφέλη

Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Δικαιοσύνης ο θεσμός αυτός θα έχει πολλαπλά οφέλη. Οι δικαστές, οι οποίοι σήμερα επιφορτίζονται με υποθέσεις που θα μπορούσαν να λυθούν εξωδικαστικά, θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ουσιαστικά σε εκείνες τις υποθέσεις τις οποίες μόνο ένας δικαστής είναι σε θέση να επιλύσει, διατηρώντας έτσι το κύρος που τον διακρίνει. Οι πολίτες θα επωφελούνται χρόνου, χρήματος και ψυχικής φθοράς, ενώ οι δικηγόροι, που αποτελούν όχι μόνο μέρος της διαδικασίας, αλλά η παρουσία τους προσφέρει ασφάλεια δικαίου στις συναλλαγές, θα επιλύουν τις υποθέσεις τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Ο θεσμός της διαμεσολάβησης έχει επιτύχει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, αφού από την εφαρμογή του έχει μειωθεί σημαντικά ο τεράστιος όγκος της δικαστικής ύλης που συσσωρεύεται στις δικαστικές αίθουσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Ιταλίας, στην οποία περίπου 250.000 υποθέσεις ετησίως επιλύονται με τη μέθοδο της διαμεσολάβησης.

Σημειώνεται επίσης πως η υποχρεωτικότητα του θεσμού εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, όπως η Γερμανία και η Αγγλία. Τον κανόνα της υποχρεωτικής  διαμεσολάβησης ακολουθούν επίσης η Κροατία και η Ουγγαρία, ενώ σε αντίστοιχη τροχιά υποχρεωτικότητας του θεσμού της διαμεσολάβησης κινούνται ήδη η Γαλλία και το Βέλγιο.