Επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων;

09:30 23/10/2019 - Πηγή: Τα Νεα

Η επίσκεψη του έλληνα υπουργού Εξωτερικών τις επόμενες εβδομάδες στη Μόσχα γίνεται σε μια κρίσιμη καμπή τόσο για τη Μέση Ανατολή όσο και για τη Νοτιανατολική Ευρώπη. Μόλις χθες υπήρξε συνάντηση της ρωσικής με τη βουλγαρική αντιπροσωπεία και οπωσδήποτε οι τελευταίες εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία δίνουν χώρο και χρόνο στη Ρωσία ώστε να επιχειρήσει να επανακάμψει στην περιοχή.

Στη Μέση Ανατολή η αποστασιοποίηση των Αμερικανών από τα περιφερειακά δρώμενα επέτρεψε την ολική επαναφορά της Μόσχας, που σήμερα έχει πλέον ρόλο ρυθμιστικό

στις εξελίξεις. Η Ρωσία λογίζεται από εταίρους και αντιπάλους ως ένας συνεπής παίκτης που δεν προδίδει τους συμμάχους (βλ. Ασαντ), ενώ οι ΗΠΑ έχουν απολέσει την αξιοπιστία τους και εμφανίζονται να μην έχουν σχέδιο αλλά και ουσιαστικά ερείσματα.

Στα αμιγώς ελληνορωσικά, τις τελευταίες δεκαετίες, οι προσδοκίες συνήθως προηγούνται της πραγματικότητας και οι συναισθηματισμοί των συμφερόντων. Οι περιορισμοί που απορρέουν από τη θέση μας εντός των ευρωατλαντικών θεσμών είναι δεδομένοι, ενώ η προσάρτηση της Κριμαίας, οι ευρωπαϊκές κυρώσεις και τα ρωσικά αντίμετρα που ακολούθησαν δυσκόλεψαν περαιτέρω την κατάσταση.

Μετά και το επεισόδιο με την απέλαση ρώσων διπλωμάτων στον απόηχο της Συμφωνίας των Πρεσπών, οι ελληνορωσικές σχέσεις δοκιμάστηκαν. Ασφαλώς η πολυδιάστατη συνεργασία μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας, στην ενέργεια, το εμπόριο, τον τουρισμό αλλά και η κοινή τους αντίληψη για την ανάγκη αναθεώρησης του τρόπου λειτουργίας του διεθνούς και περιφερειακού συστήματος κλονίζουν την εμπιστοσύνη της ελληνικής πλευράς και καταδεικνύουν τη δυναμική που έχουν λάβει τα τελευταία χρόνια οι ρωσοτουρκικές σχέσεις.

Η χλιαρή καταδίκη από πλευράς Μόσχας των τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ συνδυαστικά με την εν εξελίξει στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ συμβάλλουν στην αμοιβαία καχυποψία και συνακόλουθα στη διαπίστωση ότι Μόσχα και Αθήνα δεν συμμερίζονται, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, τις ίδιες απόψεις και ανησυχίες για τις διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις. Μάλιστα, αρκετοί στη Ρωσία θεωρούν την Ελλάδα ενεργούμενο των Αμερικανών στην περιοχή και περίπου «χαμένη υπόθεση», με αποτέλεσμα να έχουν στραφεί σε άλλες χώρες της περιοχής (Βουλγαρία, Σερβία) για να προωθήσουν αποτελεσματικότερα τα συμφέροντά τους.

Οι καθηλωμένες εμπορικές σχέσεις, οι πενιχρές ρωσικές επενδύσεις, οι αναιμικές αφίξεις ρώσων τουριστών, η διάψευση των προσδοκιών για ενεργειακή σύμπραξη, το αποτυχημένο παίγνιο του 2015 με τη Μόσχα σε ρόλο αντίβαρου, ακόμη και η έντονη αντιπαράθεση των εκκλησιαστικών ηγεσιών επιβεβαιώνουν την ανάγκη για μια γενναία και ρεαλιστική επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων σε ορθές βάσεις. Χωρίς να αλλάξουμε προσανατολισμό, δεδομένου του μεταβατικού και αβέβαιου χαρακτήρα του διεθνούς συστήματος και της εναλλαγής συσχετισμών, η εξωτερική μας πολιτική χρειάζεται ισχυρές δόσεις πλουραλισμού.

O Κωνσταντίνος Φίλης είναι εκτελεστικός διευθυντής ΙΔΙΣ και επιμελητής του βιβλίου «A Closer Look at Russia and its Influence in the World».