Φορολογικό νομοσχέδιο: Ξεκάθαροι κανόνες μεταξύ φορολογουμένων και Εφορίας

08:12 2/4/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Καθαρούς κανόνες και διαδικασίες για τους φορολογικούς ελέγχους με στόχο να εξαλειφθούν προστριβές, αμφισβητήσεις και δικαστικές διαμάχες μεταξύ των φορολογουμένων με την Εφορία καθιερώνει ο νέος Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση. Παράλληλα με τις νέες διατάξεις του νομοσχεδίου εισάγεται νέος ενδιάμεσος προσδιορισμός του φόρου για επιχειρήσεις, κυρίως εποχικές, οι οποίες ανοίγουν και λειτουργούν για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια εξαφανίζονται από την αγορά χωρίς να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ.

Τι προβλέπεται

Ειδικότερα με τις νέες διατάξεις:

Χρόνος ολοκλήρωσης φορολογικού ελέγχου. Η διάρκεια του φορολογικού ελέγχου ορίζεται σε 1 έτος και δύναται να παραταθεί άπαξ κατά 6 μήνες. Προϋπόθεση χορήγησης της παράτασης είναι η έναρξη της ελεγκτικής διαδικασίας εντός της αρχικής διάρκειας του φορολογικού ελέγχου. Περαιτέρω παράταση μέχρι 6 ακόμη μήνες είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιπτώσεις που αιτιολογούνται ειδικώς. Η διάρκεια του ελέγχου δεν αναστέλλει ούτε επιμηκύνει τον χρόνο παραγραφής. Ως έναρξη της ελεγκτικής διαδικασίας για την εφαρμογή του παρόντος θεωρείται η κοινοποίηση της εντολής ελέγχου ή η έναρξη των ελεγκτικών επαληθεύσεων. Σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για τη μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους υπαλλήλους που τον διενεργούν.

Είδος ελέγχου. Αποσαφηνίζονται οι έννοιες του μερικού, πλήρους, επιτόπιου ή απομακρυσμένου ελέγχου.

Ο έλεγχος, όπως προσδιορίζεται από την εντολή ελέγχου, μπορεί να είναι μερικός ή πλήρης. Μερικός είναι ο έλεγχος που διενεργείται για συγκεκριμένα ζητήματα μιας φορολογίας ή ενός φορολογικού αντικειμένου, τέλους ή εισφοράς, για μία ή περισσότερες φορολογικές περιόδους ή ένα ή περισσότερα φορολογικά έτη.

Πλήρης είναι ο έλεγχος που διενεργείται επί συνόλου των σχετικών συναλλαγών για μία ή περισσότερες φορολογίες ή ένα ή περισσότερα φορολογικά αντικείμενα, τέλη ή εισφορές, για ένα ή περισσότερα φορολογικά έτη ή διαχειριστικές περιόδους ή φορολογικές υποθέσεις.

Ο μερικός και ο πλήρης έλεγχος είναι οριστικοί. Δεν επιτρέπεται η έκδοση νέας εντολής μερικού ελέγχου για τον ίδιο φορολογούμενο που να καλύπτει χρονικό διάστημα και είδος ελέγχου που έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο μερικού ή πλήρους ελέγχου στο παρελθόν, εκτός αν προκύψουν νέα στοιχεία που δεν μπορούσαν να είναι γνωστά στη Φορολογική Διοίκηση κατά τον χρόνο του προγενέστερου ελέγχου.

Νέα στοιχεία δεν αποτελούν ιδίως οι κάθε είδους φορολογικές δηλώσεις του φορολογουμένου, στοιχεία για το υπόλοιπο ή τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογουμένου στην ημεδαπή, τα λογιστικά αρχεία (βιβλία και στοιχεία) του φορολογουμένου.

Ο φορολογικός έλεγχος διενεργείται στην εγκατάσταση του φορολογουμένου (επιτόπιος έλεγχος) ή σε άλλον τόπο, όπου προσκομίζονται τα στοιχεία από τον φορολογούμενο (απομακρυσμένος έλεγχος).

Ενδιάμεσος προσδιορισμός φόρου. Θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα).

Σήμερα, υπάρχει σε ισχύ σχετική διάταξη για προληπτικό προσδιορισμό του φόρου, η οποία όμως πρακτικά δεν εφαρμόζεται, καθώς αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη φυγής από τη χώρα.

Τώρα πλέον, η διάταξη γίνεται πιο συγκεκριμένη και αποτελεσματική ως προς την εφαρμογή της.

Η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου κρίθηκε απαραίτητη καθώς παρατηρείται συχνά το φαινόμενο εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις να λειτουργούν για λίγο χρονικό διάστημα και να κλείνουν από την μια μέρα στην άλλη χωρίς να αποδίδουν ούτε ένα ευρώ φόρο.

Παραγραφή. Η κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου πρέπει να γίνει μέσα στην πενταετία που προβλέπεται για την παραγραφή. Μέχρι τώρα αρκούσε μέσα στην πενταετία να έχει γίνει μόνο η έκδοση της πράξης ενώ στο εξής θα πρέπει να έχει γίνει και η κοινοποίησή της στον φορολογούμενο.

Τέλος η προσκόμιση βιβλίων. Οι φορολογούμενοι που τηρούν βιβλία με βάση το απλογραφικό λογιστικό σύστημα (κυρίως επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις) απαλλάσσονται από την υποχρέωση να προσκομίζουν τα λογιστικά τους αρχεία στη φορολογική διοίκηση, εφόσον όλα τα σχετικά στοιχεία (έσοδα – έξοδα) διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA. Σήμερα επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ για τη μη προσκόμιση των βιβλίων.