Γαία πυρί μιχθήτω

16:21 24/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ας πάρουμε το καλύτερο σενάριο για τον Ερντογάν κι ας υποθέσουμε ότι του βγαίνει. Ο ίδιος, δηλαδή, μένει αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος της πολιτικής στην Τουρκία και ο κίνδυνος που εκπροσωπεί ο Εκρέμ Ιμάμογλου εξουδετερώνεται. Μετά τον Ερντογάν, όμως, τι ακολουθεί; Γεννημένος το 1954, ο Ερντογάν έχει μπει στην όγδοη δεκαετία της ζωής του και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Εντούτοις, κανένας δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει έπειτα από αυτόν. Δεν υπάρχει όμως τίποτα το καινοφανές σε αυτή την αβεβαιότητα. Αυτό ακριβώς είναι το εγγενές πρόβλημα όλων των προσωποπαγών αυταρχικών καθεστώτων, ότι δεν

έχουν τρόπο να εξασφαλίσουν τη συνέχειά τους: αρχίζουν με τον ηγέτη, τελειώνουν με τον ηγέτη και μετά γαία πυρί μιχθήτω. Apres moi le deluge. Το ίδιο θεματάκι έχει ο Πούτιν. Ούτε εκεί υπάρχει σύστημα ή, έστω, σχέδιο για τη συνέχεια. Δεν ανήκουν στην ίδια κατηγορία όμως ούτε ο Σι ούτε ο Χαμενεΐ, γιατί τόσο στην Κίνα όσο και στο Ιράν υπάρχει ένα δομημένο σύστημα πίσω τους με θεσμική υπόσταση.

Ισως το πιο αποκαλυπτικό, κατά την κρίση μου, για τη γενικότερη πνευματική κατάσταση του Ερντογάν ότι δεν αντιλαμβάνεται ή, αν αντιλαμβάνεται, ότι δεν υπολογίζει την τεράστια ειρωνεία εις βάρος του, που ισοδυναμεί με ύβρη. Γιατί ακριβώς αυτή τη μορφή δίωξης, που εξελίσσεται εις βάρος του Ιμάμογλου, υπέστη και ο ίδιος ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Χάρη σε αυτή τη μεταχείριση αναδείχθηκε σε πολιτικό μάρτυρα και μερικά χρόνια αργότερα έγινε πρωθυπουργός της χώρας του. Αυτή η ειρωνεία είναι το πρώτο που αντιλαμβάνεται και θα σου σχολιάσει ο καθένας που κάθεται να σου κουβεντιάσει για τις εξελίξεις στην Τουρκία. Ο Ερντογάν όμως δεν χαμπαριάζει. Θυμίζει όλο και περισσότερο χαρακτήρα από τους «Βίους των Καισάρων» του Σουητώνιου. Δεν είναι καλό αυτό για τον ίδιο όμως. Ο άνθρωπος που έχει χάσει την αντίληψη της ειρωνείας γίνεται επικίνδυνος, πρώτα απ’ όλα για τον ίδιο τον εαυτό του.

Και να τον ο κίνδυνος, φανερώνεται τώρα, από τον τρόπο με τον οποίο ο Ερντογάν αποφασίζει να απαλλαγεί από τον Ιμάμογλου. Οχι μόνο είναι παρακινδυνευμένη ενέργεια, όπως φανερώνουν οι αντιδράσεις στην κοινωνία, αλλά προξενεί και προβλήματα στην προοπτική της αμυντικής συνεργασίας της Τουρκίας με την Ευρώπη, προοπτική την οποία ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται ως ευκαιρία, όπως έχει γίνει αντιληπτό. Ο σουλτάνος όμως, γιατί έτσι φαίνεται ότι αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ο Ερντογάν, είναι αποφασισμένος να πεθάνει στον θρόνο του, όπως οι προκάτοχοί του στο αξίωμα που αναβίωσε για τον εαυτό του – όσοι εξ αυτών τουλάχιστον δεν δολοφονήθηκαν. Ισως κιόλας να σκέφτεται ότι το χάος της διαδοχής που θα αφήσει πίσω του θα είναι και αυτό μέρος της παράδοσης που προσπάθησε να αναβιώσει. Γιατί και η διαδοχή των σουλτάνων συχνά δεν ήταν πάντα καθαρή υπόθεση, καθώς υπήρχαν πολλοί γιοι και πολλή φιλοδοξία. Πάντα, όμως, ήταν αιματηρή γιατί ο διάδοχος έσφαζε οποιονδήποτε και οτιδήποτε μπορούσε να απειλήσει τη θέση του.

Τουλάχιστον προτού ολοκληρώσει την ένδοξη διαδρομή του στην ιστορία της χώρας του, ας μας κάνει τη χάρη ο πολυχρονεμένος να εμφανιστεί μια φορά με στολή σουλτάνου του πρώιμου 19ου αιώνα! Δεν κάνουν κάτι γιορτές στην Τουρκία, που φοράνε στολές του παρελθόντος και τέτοια; Στην επόμενη, λοιπόν, να συμμετάσχει και ο Ταγίπ ντυμένος όπως πραγματικά του πρέπει, με μεταξωτά σαλβάρια, κεντημένα ολομέταξα γελέκια, ένα τουρμπάνι τεράστιο, στολισμένο με πολύτιμους λίθους, βυθισμένος σε χρυσοποίκιλτες μαξιλάρες… Ετσι τον φαντάζομαι. Και μετά, βεβαίως, να αρπάζει ένα μικρόφωνο που (εντελώς τυχαία) βρίσκεται δίπλα του και να αρχίζει να τραγουδάει αμανέδες στο αλαλάζον πλήθος…

ΛΕΙΠΕΙ Η ΣΚΟΡΔΑΛΙΑ

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος έστειλε μια επιστολή στήριξης στον Εκρέμ Ιμάμογλου – για να τη διαβάσουμε όλοι εμείς οι υπόλοιποι, γιατί ο ίδιος συλληφθείς αμφιβάλλω αν έχει αυτή τη δυνατότητα. Η επιστολή καταλήγει με τον στίχο του τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ: «Τι τάχα αν είναι φυλακή; Να μη λυγάς! Αυτό είναι όλο». Με τον τρόπο αυτό, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σέρβιρε τον μπακαλιάρο για το τραπέζι της 25ης Μαρτίου. Να δούμε τώρα ποιος θα βάλει τη σκορδαλιά…