«Η αρχιτεκτονική έχει ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»

07:01 10/3/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Η είδηση για την απονομή του βραβείου Pritzker τον βρήκε στη Γαλικία της Βορειοδυτικής Ισπανίας. Στο «καταφύγιο» και, ως έναν βαθμό, στο προσωπικό στοίχημά του πέρα από εκείνα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Κι αυτό επειδή από το 2017 ο 70χρονος Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, ο οποίος από προχθές είναι ο 52ος κάτοχος του κορυφαίου αρχιτεκτονικού βραβείου, έχει δημιουργήσει ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, το Fundacion RIA, με στόχο τη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης και έρευνας. Μέσω των δράσεών του συνδυάζονται η προώθηση της τοπικής οικονομίας, η προστασία του αρχιτεκτονικού τοπίου, αλλά και η πρόβλεψη για

τις προκλήσεις του μέλλοντος. Οπως έλεγε ο ίδιος στη συνέντευξή μας για «Το Βήμα της Κυριακής», στις 19 Φεβρουαρίου, επισκεπτόταν τη Γαλικία για πολλά χρόνια με την οικογένειά του και την επέλεξε λόγω της «κανονικότητας» που εκπέμπει - ιδέα που ταιριάζει αρκετά με τη δική του εικόνα ως ενός «αντιστάρ» της αρχιτεκτονικής. «Είναι μια περιοχή όπου τίποτε δεν υπερτιμολογείται και τίποτε δεν "φωνάζει". Για να το πω με ένα παράδειγμα, βρίσκεις παντού τον εσπρέσο με ένα ή ενάμισι ευρώ. Αντιθέτως, στο Λονδίνο ο καθένας τιμολογεί αυτό που νομίζει - και πλέον δεν μιλάμε για εσπρέσο, αλλά κυρίως για την αρχιτεκτονική».

Χάρη στις συγκυρίες των τελευταίων μηνών, το όνομα του Τσίπερφιλντ ήρθε για να ακούγεται ολοένα και συχνότερα στην Ελλάδα. Στις 15 του περασμένου μήνα παρουσιάστηκε το αρχιτεκτονικό προσχέδιο για την αναβάθμιση και επέκταση του νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τα γραφεία David Chipperfield Architects και Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης ΑΕ, το οποίο επιλέχθηκε ανάμεσα σε δέκα προτάσεις διεθνώς βραβευμένων γραφείων (με πρόεδρο της επιτροπής αξιολόγησης τον Ανδρέα Κούρκουλα).

Genius loci

«Στην περίπτωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου η ίδια η συλλογή σού προσφέρει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Δεν θέλω να πηγαίνω σε ένα μουσείο για την αρχιτεκτονική του, αλλά για τις συλλογές του. Μπορεί η αρχιτεκτονική να με βοηθήσει ώστε να απολαύσω την επίσκεψη; Φυσικά, ναι. Ακριβώς όταν σέβεται το genius loci. Στην Αθήνα είναι σημαντικό ότι το Μουσείο ανήκει σε μια ευρύτερη κοινότητα. Γι' αυτόν τον λόγο, ο κήπος, το προαύλιο, ακόμη και το καφέ πρέπει να είναι σημαντικά στοιχεία της νεότερης κατασκευής», ανέφερε σχετικά, εκτός άλλων, στη συνέντευξη του «Βήματος» ο Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ. Το επόμενο ραντεβού μαζί του ορίζεται πλέον για τις 24 Μαΐου, επίσης στην Αθήνα, όπου ορίστηκε να πραγματοποιηθεί η τελετή απονομής. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο μάλιστα σε συνεδρίασή του ενέκρινε την προσωρινή παραχώρηση χρήσης του αρχαιολογικού χώρου και μουσείου της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών, ενώ η χωροθέτηση του δείπνου αναμένεται να γίνει κατά μήκος της εξωτερικής κιονοστοιχίας και του ανδήρου της Στοάς του Αττάλου. Την περίοδο εκείνη, άλλωστε, ο βρετανός αρχιτέκτονας θα συμμετάσχει σε ειδικό πρόγραμμα και έκθεση με «μέντορες και μαθητές» κορυφαίας εταιρείας.

Αυτοσυγκράτηση

Στο σκεπτικό της η επιτροπή Pritzker σημείωσε, εκτός άλλων, ότι τα κτίσματα του Τσίπερφιλντ «χαρακτηρίζονται πάντοτε από κομψότητα, αυτοσυγκράτηση, αίσθηση μονιμότητας και ραφιναρισμένες λεπτομέρειες». Σε μια εποχή «έντονης εμπορευματοποίησης, πληθωρικού σχεδιασμού και υπερβολών, εκείνος καταφέρνει να πετύχει την ισορροπία». Απευθυνθήκαμε στον ίδιο μετά τη βράβευσή του εντοπίζοντάς τον - πού αλλού; - στη Γαλικία, όπου μάλιστα επιβλέπει τη μεταμόρφωση ενός μεγάλου κτιρίου στο Santiago de Compostela σε κέντρο έρευνας και φοιτητικής κατοικίας.

Τι σημαίνει το βραβείο Pritzker σε προσωπικό επίπεδο μέσα σε μια διαδρομή τεσσάρων δεκαετιών;

Σημαίνει πολλά επειδή με επιλέγει μια επιτροπή συνδέοντάς με πλέον με τους προηγούμενους κατόχους του βραβείου, από τους οποίους πήρα μεγάλη έμπνευση σε όλη τη διαδρομή μου. Η αναγνώριση μου δίνει μεγάλη ενθάρρυνση για να συνεχίσω να κατευθύνω τις προσπάθειές μου όχι μόνο στην ουσία της αρχιτεκτονικής και τη σημασία της, αλλά επίσης στην επιβεβαίωση του ρόλου που αυτή πρέπει να έχει για να αντιμετωπίσουμε τις υπαρξιακές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και των κοινωνικών ανισοτήτων.

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό στην αρχιτεκτονική σας που έχει πιθανότατα αναφορά στη σύγχρονη εποχή και αναγνώρισε η κριτική επιτροπή;

Κατά τη δική μου οπτική, είναι ήδη θεμελιώδες ότι η εποχή μας δίνει μεγαλύτερη σημασία στην ποιότητα της αρχιτεκτονικής διαδικασίας, καθώς από αυτήν εξαρτάται η διαχρονική αξία ενός έργου. Για να δημιουργήσουμε ένα πιο δίκαιο δομημένο περιβάλλον με μεγαλύτερη βιωσιμότητα, πρέπει να ασχοληθούμε πιο ενεργά με τη διαδικασία σχεδιασμού, καθώς και τις δυνάμεις ή αποφάσεις που καθορίζουν το τελικό σχήμα αυτού του περιβάλλοντος. Πρέπει επίσης να προσπαθήσουμε περισσότερο για να κατανοήσουμε τις ευρύτερες αναφορές της δουλειάς μας και του αντίκτυπου που έχει στην κοινωνία. Σ' αυτό το πλαίσιο, οφείλουμε να αναλογιστούμε με προσοχή πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πιο υπεύθυνα τις υπάρχουσες πρώτες ύλες - τόσο σε επίπεδο υλικών, όσο και στόχευσης για το τι χτίζουμε. Ολα αυτά βασίζονται στην καθιέρωση μιας ισχυρής συνεργατικής διαδικασίας σχεδιασμού.