Η Αργεντινή στα νύχια του ακροδεξιού λαϊκισμού

20:22 21/11/2023 - Πηγή: Τα Νεα

«Η ψήφος (των πολιτών της Αργεντινής) αντιπροσωπεύει μια απεγνωσμένη προσπάθεια να υπάρξει κάτι νέο, ό,τι και αν είναι αυτό. Οι ψηφοφόροι είχαν την επιλογή ανάμεσα σε κάτι περίπου ίδιο σε καταστροφικές οικονομικές συνθήκες και σε ένα τολμηρό ποντάρισμα σε ένα δυνάμει λαμπρό μέλλον, που συνοδεύεται όμως από μεγάλους κινδύνους περαιτέρω οπισθοδρόμησης».

Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο Μπέντζαμιν Γκένταν, ειδικός σε ζητήματα Αργεντινής στο Wilson Center, τον εκλογικό θρίαμβο του Χαβιέρ Μιλέι στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών

της Κυριακής. Εκεί όπου ο εκκεντρικός οικονομολόγος και συγγραφέας αρκετών βιβλίων στον τομέα αυτόν, καθώς και επιτυχημένος πρώην τηλεαστέρας, διέψευσε τις δημοσκοπήσεις οι οποίες προέβλεπαν «ντέρμπι» και επικράτησε με άνεση του «περονιστή» αντιπάλου του Σέρχιο Μάσα, συγκεντρώνοντας ποσοστό της τάξης του 55,7% και περίπου 3 εκατομμύρια περισσότερες ψήφους.

«Οι Αργεντινοί επέλεξαν έναν διαφορετικό δρόμο. Προφανώς τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που ελπίζαμε. Μίλησα με τον Μιλέι προκειμένου να τον συγχαρώ επειδή είναι ο πρόεδρος τον οποίο η πλειονότητα των Αργεντινών επέλεξε για την επόμενη τετραετία» είπε τη νύχτα της Κυριακής ο έτερος διεκδικητής της προεδρίας και μέχρι σήμερα υπουργός Οικονομικών. Ενας πολιτικός ο οποίος, ως εκπρόσωπος των «περονιστών», αντιλαμβάνεται την απειλή η ήττα αυτή να λάβει στρατηγικά χαρακτηριστικά για το πολιτικό του στρατόπεδο – κάτι που ισχύει επίσης τόσο για τον απερχόμενο πρόεδρο, Αλμπέρτο Φερνάντες, όσο και για την αντιπρόεδρο, Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ.

Οι αντιδράσεις

Κάπως έτσι, η Αργεντινή απέκτησε για την επόμενη τετραετία έναν πρόεδρο ο οποίος προέρχεται από τα… ράφια του ακροδεξιού λαϊκισμού. Γι’ αυτό και την εξέλιξη έσπευσαν να χαιρετίσουν οι εκπρόσωποι του συγκεκριμένου ρεύματος, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. «Ζήτω η Ισπανία, ζήτω η Αργεντινή, ζωή ελεύθερη από τον σοσιαλισμό!» έγραψε στο X ο ηγέτης του Vox, Σαντιάγο Αμπασκάλ. Τα θερμά του συγχαρητήρια έστειλε και ο επικεφαλής της συγκυβερνώσας στην Ιταλία Λίγκας του Βορρά, Ματέο Σαλβίνι, ενώ ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, έκανε λόγο για «μεγάλη νίκη».

«Ολος ο κόσμος παρακολουθούσε! Είμαι πολύ περήφανος για εσάς. Θα αλλάξετε τη χώρα σας και θα κάνετε την Αργεντινή πραγματικά μεγάλη ξανά» ανέφερε στο δικό του μήνυμα ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. «Η ελπίδα λάμπει και πάλι στη Νότια Αμερική» έγραψε και ο τέως πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐρ Μπολσονάρο.

Από την πλευρά του, ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα δήλωσε πως «η δημοκρατία είναι η φωνή των ανθρώπων και πρέπει πάντοτε να γίνεται σεβαστή». Ενας στενός του σύμβουλος επισήμανε όμως ότι ο Μιλέι τον έχει χαρακτηρίσει «διεφθαρμένο κομμουνιστή» και απαίτησε από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο να ζητήσει συγγνώμη, προκειμένου οι σχέσεις των δύο χωρών να εξομαλυνθούν.

Κίεβο και Μόσχα

Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής έχει ταχθεί στο πλευρό της Ουκρανίας, γεγονός που αποτυπώθηκε και στη δήλωση την οποία έκανε ο πρόεδρός της, Βολοντίμιρ Ζελένσκι: «Εκτιμώ την καθαρή του στάση όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας. Προσδοκώ στη συνεργασία μας για να την ενισχύσουμε και να αποκαταστήσουμε τη διεθνή τάξη, βασισμένη στο διεθνές δίκαιο».

Αντιθέτως, στη Μόσχα, το σχόλιο που έκανε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου ήταν μάλλον επιφυλακτική. «Σημειώσαμε αρκετές από τις δηλώσεις που έχει κάνει προεκλογικά ο κ. Μιλέι, αλλά θα επικεντρώσουμε και θα τον κρίνουμε με βάση όσα πει μετά τη ορκωμοσία του. Στηρίζουμε την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων με την Αργεντινή» τόνισε ο Ντμίτρι Πεσκόφ. Το σίγουρο είναι ότι ο «αντισυστημικός» Μιλέι πόνταρε, κυρίως, στην απογοήτευση των Αργεντίνων από τα αλλεπάλληλα αποτυχημένα μοντέλα διακυβέρνησης της χώρας τους, η οποία βρίσκεται υπό καθεστώς χρεοκοπίας εδώ και σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα, καθώς και το ναυάγιο των αποκαλούμενων «περονιστών».

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, το γεγονός ότι το κόμμα του (La Libertad Avanza) ελέγχει μόλις τις 38 από τις 257 έδρες της Κάτω Βουλής και τις 8 από τις 72 της Γερουσίας θα τον αναγκάσει να αναζητήσει συμμαχίες, να κάνει συμβιβασμούς και, όπως προβλέπουν αρκετοί, να βάλει νερό στο κρασί του. Γνωρίζει, εξάλλου, ότι οφείλει σε μεγάλο βαθμό την εκλογή του στη στήριξη της παραδοσιακής Δεξιάς, τόσο του πρώην προέδρου Μαουρίτσιο Μάκρι όσο και της αντιπάλου του στον πρώτο γύρο, Πατρίτσια Μπούλριτς.

Οσο για τους συμπολίτες του, μόνο μεγάλη περίοδο χάριτος δεν είναι διατεθειμένοι να του δώσουν, με τον πληθωρισμό να καλπάζει με πάνω από 150% και τη φτώχεια και την ανεργία να τσακίζουν κόκαλα.

Από «Τραμπ» μέχρι «Ελβις» και από «Γούλβεριν» μέχρι «Ελ Λόκο»

«Σήμερα είναι το τέλος του κατήφορου της Αργεντινής. Σήμερα γράφεται το τέλος ενός κράτους που είναι πανταχού παρόν και εξαθλιώνει τους Αργεντινούς», είπε στην επινίκια ομιλία του, ενώπιον χιλιάδων οπαδών του στο κέντρο του Μπουένος Αϊρες, ο Χαβιέρ Μιλέι, ο οποίος στις 10 Δεκεμβρίου πρόκειται να αναλάβει και επισήμως τα ηνία της δεύτερης μεγαλύτερης χώρας της Λατινικής Αμερικής.

Ο 53χρονος νέος πρόεδρος είναι, αναμφίβολα, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, στο οποίο έχουν αποδοθεί μέχρι σήμερα πολλοί χαρακτηρισμοί: Από «Τραμπ της Αργεντινής» μέχρι «Ελβις Πρίσλεϊ της πολιτικής» (εξαιτίας της μεγάλης φαβορίτας του) και από «Γούλβεριν» μέχρι «Ελ Λόκο» (ο τρελός). Αυτό το τελευταίο στοιχείο στην προσωπικότητά του, μάλιστα, μοιάζει να έχει προτεραιότητα για πολλούς. Ανάμεσά τους και για τον Χουάν Λουίς Γκονζάλες, συγγραφέα μιας (ανεπίσημης) βιογραφίας του νέου προέδρου, ο οποίος λέει: «Περισσότερο από τις ιδέες του Μιλέι, αυτό που με ανησυχεί είναι η πνευματική του κατάσταση και η συναισθηματική του αστάθεια».

«Με τη νεανική μετά-πανκ εμφάνισή του – ανακατεμένα μαλλιά και ένα δερμάτινο το οποίο φοράει ακόμη και με θερμοκρασία 30 βαθμών Κελσίου – ο Μιλέι μεταμορφώνεται στις δημόσιες συγκεντρώσεις σε ένα μείγμα ενός ροκ σταρ και ενός μεσαιωνικού πάστορα», γράφει η «Εl Pais», προσπαθώντας να ερμηνεύσει τη δημοτικότητα και την επιτυχία του. Προσθέτει δε ότι από τότε που ήταν παιδί – αν και μοναχικό γενικώς και με αρκετά οικογενειακά προβλήματα που περιλάμβαναν ξυλοδαρμούς και ταπεινώσεις – επέλεγε να στέκεται εκεί όπου αισθανόταν άνετα και να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής.

Στο προαύλιο δε του σχολείου του, αρέσκονταν να μιμείται τον Μικ Τζάγκερ και τον τρόπο που χόρευε ο μύθος των Rolling Stones – χωρίς, προφανώς, να είναι σε θέση να φανταστεί ότι αρκετές δεκαετίες αργότερα, χιλιάδες άνθρωποι θα τον συνόδευαν φωνάζοντας «είμαι ο βασιλιάς ενός χαμένου κόσμου».

Εκτός από τους Stones, ο Μιλέι υπήρξε θαυμαστής του Μπομπ Μάρλεϊ και του Τζουζέπε Βέρντι. «Αγαπά την όπερα. Τραγουδά όπερα. Δεν είναι όμως πολύ καλός – αλλά μην του το πείτε», δήλωσε στην «Guardian» μία γερουσιαστής που τον στηρίζει. Οσο για την τηλεοπτική του καριέρα, ο νέος πρόεδρος έχτισε τη φήμη του ασχολούμενος με θέματα που είχαν να κάνουν με την οικονομία, τη διαφθορά και το… ταντρικό σεξ.

Ποιες είναι οι βασικές του θέσεις

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Εχθρός του κράτους

Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής αυτοχαρακτηρίζεται ως «αναρχοκαπιταλιστής» και έχει παρομοιάσει το κράτος με «ένα παιδόφιλο σε μια αυλή γεμάτη με παιδιά». Θέση του είναι όχι απλώς η πλήρης φιλελευθεροποίηση και ιδιωτικοποίηση της οικονομίας, με δραματική συρρίκνωση του δημόσιου τομέα και των παροχών του, αλλά και η «δολαριοποίησή» της, με παράλληλη κατάργηση της κεντρικής τράπεζας της χώρας. «Εάν είχα να επιλέξω ανάμεσα στο κράτος και τη μαφία, θα επέλεγα τη μαφία, διότι διαθέτει κώδικες, συμμορφώνεται, δεν λέει ψέματα και, πάνω από όλα, είναι ανταγωνιστική», έχει πει χαρακτηριστικά.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οπαδός των ΗΠΑ

Ο Μιλέι δηλώνει θιασώτης της στενής συμμαχίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, παίρνοντας σαφείς αποστάσεις από την πολιτική του προκατόχου του και τις όποιες τάσεις χειραφέτησης της Αργεντινής και της συμπόρευσής της με άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, κυρίως με τη Βραζιλία. Εχει προαναγγείλει ότι θα ακυρώσει την είσοδο στην ομάδα των BRICS από την 1η Ιανουαρίου, ενώ έχει χαρακτηρίσει την πολιτική της Κίνας «εγκληματική». Τάσσεται χωρίς αστερίσκους υπέρ του Ισραήλ στην εν εξελίξει κρίση – ενώ, αν και καθολικός, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ασπαστεί τον Εβραϊσμό.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Είναι ένας μύθος

Η Αργεντινή μπορεί να υποφέρει την τελευταία τριετία από σοβαρή ξηρασία, που έχει τεράστιες επιπτώσεις στην αγροτική και κτηνοτροφική της παραγωγή, όμως ο Μιλέι δεν δίνει δεκάρα τσακιστή για τις εκτιμήσεις των ειδικών που παραπέμπουν στην κλιματική αλλαγή. «Πρόκειται για ένα ακόμη σοσιαλιστικό ψέμα», έχει δηλώσει επανειλημμένως, τονίζοντας πως θεωρεί λάθος «κάθε θεωρία η οποία χρεώνει την ευθύνη στην ανθρώπινη δραστηριότητα».

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, όπλα για όλους

Σύμφωνα με τον Μιλέι, το εμπόριο ανθρώπινων οργάνων θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως «μία ακόμη αγορά», ενώ με βάση τη θεωρία του, τα εκατομμύρια των φτωχών θα έχουν την επιλογή να πουλήσουν ένα… νεφρό για να επιβιώσουν. Επίσης, έχει χαρακτηρίσει «δολοφονία» τις αμβλώσεις – οι οποίες νομιμοποιήθηκαν μόλις πριν από τρία χρόνια – ενώ έχει χαρακτηρίσει τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ως τμήμα μιας «μετά-μαρξιστικής ατζέντας». Υποστηρίζει την απελευθέρωση της αγοράς όπλων και της χαλάρωσης των νόμων που διέπουν τη χρήση τους.

 ΙΣΤΟΡΙΑ

Νοσταλγός της δικτατορίας

Τόσο ο Μιλέι όσο και η αντιπρόεδρός του, Βικτόρια Βιγιαρουέλ, χαρακτηρίζουν «υπερβολές» τα περί κρατικής τρομοκρατίας και εγκλημάτων κατά του λαού της Αργεντινής και της ανθρωπότητας στη διάρκεια της δικτατορίας (1976-83). Δηλωμένος εχθρός της Αριστεράς και αντικομμουνιστής, όπως και οι «φίλοι» του Τραμπ και Μπολσονάρο, δεν δίστασε κατά την προεκλογική εκστρατεία να κάνει λόγο για «ανθρώπινα αποβράσματα», ενώ έχει χαρακτηρίσει «κομμουνιστή» ακόμη και τον Πάπα Φραγκίσκο. Εχει φροντίσει να αποκτήσει δεσμούς με τη «Διεθνή» της Ακροδεξιάς, συμπεριλαμβανομένου του ισπανικού Vox.