Η Ελένη Πορτάλιου αναζητάει τη μνήμη στα χαλάσματα της ιστορίας

12:18 25/7/2019 - Πηγή: Τα Νεα

Τη νέα ποιητική συλλογή της κυκλοφόρησε πρόσφατα η Ελένης Πορτάλιου με τίτλο «Η Μνήμη επιστρέφει στα χαλάσματα της ιστορίας» από τις εκδόσεις Μικρή Άρκτος.

Η Ελένη Πορτάλιου γεννήθηκε στο Ρέθυμνο και μετακόμισε με την οικογένειά της στην Αθήνα για να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Σήμερα είναι καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ.

Από την εποχή της δικτατορίας μέχρι σήμερα έχει συνεχή κοινωνική και πολιτική δράση. Αρθρογραφεί συστηματικά και έχει δημοσιεύσει θεωρητικά επιστημονικά κείμενα και έργα σε θέματα πόλης, κοινωνικών κινημάτων και δημοκρατίας.

«Η Μνήμη επιστρέφει στα χαλάσματα της ιστορίας» είναι το δεύτερο ποιητικό της βιβλίο από τις Εκδόσεις Μικρή Άρκτος αφού το 2014 κυκλοφόρησαν τα «Ίχνη ζωής».

Η Ελένη Πορτάλιου μιλάει στα «Νέα» για το νέο της βιβλίο, τη μνήμη και τη νοσταλγία.

Πως προέκυψε η ιδέα για το βιβλίο;

Η ιστορία και η μνήμη προσλαμβάνουν βιωματικές διαστάσεις που καθορίζουν τη ζωή μου. Αποτελούν επίσης αντικείμενα θεωρητικού προβληματισμού- για παράδειγμα δύο από τα μεταπτυχιακά μαθήματα που δίδαξα ως καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική Σχολή είχαν συναφή θέματα: Πόλη και Μνήμη , Δημόσιος Χώρος και Δημόσια Σφαίρα ( αρχαιότητα έως Γαλλική Επανάσταση).

Τα τελευταία χρόνια , με αφορμή επετείους, όπως της Ρώσικης Επανάστασης, βλέπουμε επίσης ιστορικές αναδρομές και μνημονικές αφηγήσεις μέσα από εκθέσεις και σχετικές εκδηλώσεις, που αποτελούν ένα είδος δεύτερης μεταπολίτευσης. Το βιβλίο μου γεννήθηκε σε αυτό το περιβάλλον.

Πως η μνήμη και η ιστορία συναντιούνται στις σελίδες των ποιημάτων σας ;

Η ιστορία ορίζει τον υπερκείμενο της ανθρώπινης ζωής χρόνο. Όσο κι αν γράφεται από τις πράξεις των ανθρώπων αυτές καθίστανται δυσδιάκριτες στη ροή της.

«Όπως πάντα στην Ιστορία φυσάει διαβολεμένος αέρας», γράφει ο Τάκης Σινόπουλος στο Χρονικό. Η μνήμη, οι ατομικές και συλλογικές μνήμες διατηρούν την ανθρωπινότητα της Ιστορίας . Στα ποιήματα μιλώ για τους δύο αυτούς κόσμους.

«Όπως έλεγε ένα κορίτσι του 68

οι σύντροφοι ήταν καταδικασμένοι

σ ένα είδος ακινησίας

ακοίμητων φρουρών στα περάσματα της Ιστορίας

….. Ένας αόρατος κόσμος

κινεί τα οράματα των ανθρώπων.

Είναι εκείνοι με το φέγγος της νειότης τους που κρατούν σκοπιά στη μνήμη.

Γράφω στο ποίημα « Νοσταλγία»

Σε σχέση με το πρώτο σας έργο, «Ίχνη ζωής», το δεύτερο τώρα πως αναπτύσσεται;

Και τα δύο βιβλία έχουν συναφή θέματα. Αλλά τα « Ίχνη ζωής» ανακαλούν σε ένα μέρος τους τις μνήμες της ζωής μου στο Ρέθυμνο- την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα, παραδομένη στην υγρή μελαγχολία της και την αθωότητα της σχολικής ζωής.

Η ιστορία μπορεί να γράψει τελικά από μόνη της κάποιου είδους ποίηση , κατά τη γνώμη σας

Η ιστορία και το ανθρώπινο πεπρωμένο μέσα στη ροή της γέννησαν τα μεγάλα αριστουργήματα της ποίησης, από τον Όμηρο μέχρι την τραγωδία και τη συγκλονιστική, κατά τη γνώμη μου, ποίηση του 20ου αιώνα. Πάρτε για παράδειγμα δύο πολύ αγαπημένους μου ποιητές : τον Γιώργο Σεφέρη και τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Μιλούν για το ανθρώπινο δράμα μέσα στον υπερκείμενο χρόνο της ιστορίας .

Η μνήμη θεωρείται πως έχει εγκαταλείψει το σύγχρονο άνθρωπο και δεν μαθαίνει από την ιστορία του;

Δεν το πιστεύω . Αλλά τόσο η ιστορική διάσταση των συμβάντων της εποχής μας όσο και τα βαθειά μνημονικά ίχνη που αφήνουν πάνω μας φοβάμαι ότι εξασθενούν μέσα στην πολλή συνάφεια της σύγχρονης εποχής της ακατάσχετης πληροφορίας και της διάχυσης πάσης φύσεως μηνυμάτων.