Η εργαλειοποίηση των θεσμών από την Ουάσιγκτον στην Αγκυρα

01:02 4/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Οι αλλαγές που η νέα αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να επιφέρει στη λειτουργία και στελέχωση των αμερικανικών κρατικών θεσμών θυμίζουν πλέον κράτη τα οποία κάθε άλλο παρά παράδειγμα προς μίμησιν αποτελούν. Η προσπάθεια επηρεασμού ανεξαρτήτων κρατικών Αρχών όπως η κεντρική τράπεζα, ελέγχου της δικαστικής εξουσίας ή και εργαλειοποιήσεώς της με σκοπό την άσκηση διώξεων εναντίον πολιτικών αντιπάλων δεν συμβαίνει πλέον μόνο σε ημιαυταρχικά ή αυταρχικά

καθεστώτα, αλλά και σε μία από τις πλέον ριζωμένες δημοκρατίες του πλανήτη. Τούτο βεβαίως εκλαμβάνεται διεθνώς ως μείωση της απαξίας παρομοίων πρακτικών και πολιτικών και ως έμμεση συγκατάθεση για τη συνέχισή τους.

Υπό το φως αυτών των εξελίξεων, δεν αποτελεί έκπληξη η ένταση των δικαστικών πιέσεων εναντίον της τουρκικής αντιπολιτεύσεως, με κύριο στόχο τον δήμαρχο της Κωνσταντινουπόλεως Εκρέμ Ιμάμογλου. Οι συλλήψεις συνεργατών του συνεχίζονται, με τελευταίο στον κατάλογο τον δήμαρχο του προαστίου της μικρασιατικής ακτής του Βοσπόρου Μπέικοζ, Αλαατίν Κιοσελέρ, ενώ έχουν ασκηθεί και ποινικές διώξεις εναντίον του Ιμάμογλου με αφορμή την κριτική που άσκησε εναντίον κρατικών λειτουργών που εμπλέκονται στις διώξεις και συλλήψεις. Ενδιαφέρον είχε και η προσπάθεια αμφισβητήσεως της εγκυρότητος του πανεπιστημιακού διπλώματος του Ιμάμογλου. Ενώ ουδείς αμφισβητεί ότι όντως ο Ιμάμογλου απεφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινουπόλεως, αμφισβητείται η εγκυρότητα της μετεγγραφής του από το «Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Κερυνείας», στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, στο οποίο και είχε ξεκινήσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το τουρκικό Σύνταγμα ο πρόεδρος της χώρας πρέπει να είναι κάτοχος πανεπιστημιακού διπλώματος, ενώ κατά το παρελθόν είχαν διατυπωθεί και αμφισβητήσεις για την εγκυρότητα του πανεπιστημιακού διπλώματος και του ίδιου του προέδρου Ερντογάν. Ως εντυπωσιακή κλιμάκωση των πιέσεων κατά των αντιφρονούντων μπορούν να θεωρηθούν και οι συλλήψεις του προέδρου του Συνδέσμου Τούρκων Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών (TÜSİAD) Ορχάν Τουράν και του προέδρου του Ανωτάτου Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων τoυ ιδίου οργανισμού Ομέρ Αράς με την κατηγορία της «διασποράς ψευδών ειδήσεων» λόγω της κριτικής που άσκησαν στην κυβερνητική πολιτική σε συνέδριο που διοργάνωσε ο ίδιος ο Σύνδεσμος. Καθώς το ενδεχόμενο καταδίκης και δικαστικής απαγορεύσεως του Ιμάμογλου ενισχύεται, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) αποφάσισε τη διεξαγωγή προκριματικών εκλογών για τον ορισμό του υποψηφίου του κατά τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Ο προφανής σκοπός είναι με την πανηγυρική εκλογή του Ιμάμογλου να αυξήσει το πολιτικό κόστος μιας πιθανής δικαστικής απαγορεύσεώς του, ενώ ο εξίσου δημοφιλής δήμαρχος της Αγκυρας Μανσούρ Γιαβάς αποτελεί τον εναλλακτικό προεδρικό υποψήφιο.

Καθοριστικές, ωστόσο, για τις εξελίξεις θα είναι και οι σχέσεις Ιμάμογλου – Γιαβάς. Καθώς ο δήμαρχος της Αγκύρας δεν είναι μέλος του CHP, δήλωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στη διαδικασία των προκριματικών εκλογών, χωρίς όμως να αποκλείει την υποβολή ανεξαρτήτου υποψηφιότητος κατά τις προσεχείς προεδρικές εκλογές. Η εκλογική συνεργασία των δύο, ωστόσο, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, ώστε να έχουν πιθανότητα επιτυχίας οι πολιτικοί σχεδιασμοί της αντιπολιτεύσεως σε έναν προεκλογικό αγώνα ο οποίος δεν προβλέπεται να διεξαχθεί επί ίσοις όροις.

Ο Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επικεφαλής του Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ