Η εξωτερική πολιτική στη νέα εποχή Ερντογάν, η ΕΕ, η Αίγυπτος και το Ισραήλ

11:22 20/6/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Ένα από τα ερωτήματα για τη νέα εποχή Ερντογάν είναι ποια εξωτερική πολιτική θα ακολουθήσει. Με ποιους θα επιδιώξει καλές σχέσεις και με ποιους όχι.

Στην επικοινωνία του τόσο με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν όσο και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε να θέτει ψηλά στην τουρκική ατζέντα το ζήτημα των σχέσεων με την ΕΕ.

Ο Ερντογάν δηλώνει ότι οι περιφερειακές προκλήσεις

μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο εφόσον υπάρξει συνεργασία με την Τουρκία και ζητά δίκαιη μεταχείριση και πλήρη ένταξη.

Το Κυπριακό

Αλλαγή των σχέσεων Τουρκίας – ΕΕ ωστόσο σημαίνει – ή θα έπρεπε να σημαίνει – και πρόοδο στο Κυπριακό, κάτι που επί του παρόντος δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητες της Άγκυρας. Αντίθετα η Τουρκία φαίνεται να επιμένει στο αδιέξοδο, επαναλαμβάνοντας τις σταθερές της θέσεις.

Την ίδια στιγμή Τουρκία δείχνει να θέλει μία αλλαγή στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και μία επιστροφή σε καλύτερες μέρες του παρελθόντος. Έστω και αν οι αναλυτές σημειώνουν ότι και αυτό μένει να φανεί σε βάθος χρόνου, ανάλογα και με τις κινήσεις της Άγκυρας. Με την αρχή για την αλλαγή σελίδας στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας πάντως να θεωρείται ότι έχει ήδη γίνει με τον διορισμό του Χακάν Φιντάν στη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Με πρώτο θέμα στην ατζέντα του Ερντογάν απέναντι στις ΗΠΑ να είναι η απόκτηση των F-16.

Ο διορισμός Φιντάν

Ο διορισμός Φιντάν φαίνεται να επισπεύδει τις εξελίξεις  και στο ζήτημα της εξομάλυνσης των σχέσεων με την Αίγυπτο. Με στόχο της Τουρκίας να είναι να μπει τέλος στην περίοδο της ψυχρότητας. Ένας στόχος που τα προηγούμενα χρόνια έμοιαζε ιδιαίτερα δύσκολος, αφού για το Κάιρο η καχυποψία απέναντι στην Άγκυρα παρέμενε λόγω των σχέσεων Ερντογάν με τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους».

Ερντογάν και Ισραήλ

Ερωτηματικό και ποιες θα είναι οι σχέσεις Ερντογάν με το Ισραήλ, με ρεπορτάζ της Jerusalem Post στις 12 Ιουνίου να κάνει αναφορά στον νέο υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας και το «σημαντικό ρόλο» του στη συνεργασία με το Ισραήλ. Το ίδιο ρεπορτάζ σημείωνε δε ότι ο Χακάν Φιντάν «είναι ένα πρόσωπο που έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στις σχέσεις Άγκυρας και Ιεροσολύμων εδώ και πολλά χρόνια και είχε διασυνδέσεις με την ηγεσία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών».

Στο άρθρο επισημαίνεται δήλωση του Νιμρόντ Γκορέν, προέδρου του Ισραηλινού Ινστιτούτου Περιφερειακής Εξωτερικής Πολιτικής Mitvim, σύμφωνα με τον οποίο ο Φιντάν έχει διαδραματίσει κομβικό ρόλο στις σχέσεις Άγκυρας και Ιεροσολύμων καθώς «είχε διασυνδέσεις με την ηγεσία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, ακόμη και σε περιόδους έντασης μεταξύ των χωρών».

Σύμφωνα με τον ίδιο ο Φιντάν «έχει ηγηθεί κινήσεων για τη βελτίωση των τουρκο- ισραηλινών σχέσεων».

Η άμεση συμμετοχή του Φιντάν

Θετική άποψη για το ρόλο Φιντάν φαίνεται να έχει και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος για την Εθνοτική Κατανόηση (Foundation for Ethnic Understanding), ραβίνος Marc Schneier, ο οποίος έχει στενή σχέση με τον ισραηλινό πρόεδρο Χέρτζογκ, όπως επισημαίνει η εφημερίδα και υποστηρίζει επίσης από την πλευρά του ότι «ο Φιντάν είχε άμεση συμμετοχή σε συζητήσεις με την ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών για πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της θεματικής που άπτεται των ανησυχιών της ισραηλινής πλευράς για τις επιχειρήσεις της Χαμάς στην Τουρκία, είναι δε ιδιαιτέρως συνειδητοποιημένος κι ευαισθητοποιημένος σ’ ό,τι αφορά στις ανησυχίες του Ισραήλ για τρομοκρατικές ομάδες στην περιοχή».

Σύμφωνα με τον ίδιο ο Ερντογάν «επιθυμεί πραγματικά να οικοδομήσει μια σχέση με το Ισραήλ» και ο Φιντάν από τη θέση του «μπορεί να συνεισφέρει».

Για τον Γκορέν άλλωστε ο νέος τούρκος Υπουργός Εξωτερικών «έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη».

Τι πρέπει να λάβει υπόψη του το Ισραήλ

Παρά τα όσα αναφέρονται για τον Φιντάν πάντως η εφημερίδα θεωρεί ότι το Ισραήλ θα πρέπει να λάβει ακόμη υπόψη του ότι οι διμερείς σχέσεις βρίσκονται ακόμη σε φάση ανοικοδόμησης εμπιστοσύνης κι ότι ο Ερντογάν μπορεί να ξανα-αλλάξει προσέγγιση και να υιοθετήσει εκ νέου εχθρική πολιτική έναντι του Ισραήλ. Το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να προσέξει, σύμφωνα με την εφημερίδα, ώστε η εμβάθυνση των δεσμών με την Τουρκία να μην αποβεί εις βάρος των στρατηγικών σχέσεων με την Κύπρο και την Ελλάδα.

Βάσει των ανωτέρω, όπως υπογραμμίζει η Jerusalem Post, στο συγκεκριμένο άρθρο της, το Ισραήλ θα πρέπει να είναι προσεκτικό στην προώθηση της συνεργασίας με την Τουρκία σε ευαίσθητους τομείς, ιδίως σ’ ό,τι αφορά σε οπλικές συμφωνίες.

Τέλος, παρά τους όποιους οικονομικούς πειρασμούς και τον ελκυστικό χαρακτήρα της τουρκικής επιλογής, το Ισραήλ θα πρέπει να απέχει από τυχόν διεύρυνση της συνεργασίας με την Τουρκία στις εξαγωγές φυσικού αερίου -τουλάχιστον προς το παρόν, δεδομένου ότι ενδεχόμενο λάθος θα μπορούσε να έχει ακριβό τίμημα και να οδηγήσει σε σημαντικές στρατηγικές και οικονομικές ζημίες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για την Αθήνα μία προσέγγιση της Τουρκίας με συμμάχους της Ελλάδας δεν είναι κάτι που δημιουργεί ανησυχία. Αντίθετα για την ελληνική διπλωματία θα μπορούσε να είναι και το έναυσμα, ώστε η Άγκυρα να μπει πιο εύκολα στο δρόμο της διεθνούς νομιμότητας, λειτουργώντας σε ένα πλαίσιο χωρών που δεν αποδέχονται αναθεωρητικές πολιτικές.