Η ισχυρότερη έως σήμερα ένδειξη για εξωγήινη ζωή

14:49 19/4/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ενας μακρινός πλανήτης έξω από το ηλιακό μας σύστημα, 124 έτη φωτός μακριά από τη Γη, καλυμμένος από ωκεανό, που σφύζει από ζωή. Δεν είναι σενάριο άλλης μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας, αλλά μια πιθανόν κοσμοϊστορικής σημασίας νέα επιστημονική ανακάλυψη, η «ισχυρότερη έως σήμερα ένδειξη» για εξωγήινη ζωή. Σημείο αναφοράς είναι ο εξωπλανήτης K2-18b στον αστερισμό του Λέοντα – με μάζα 8,6 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης –, όπου αστρονόμοι, με επικεφαλής ομάδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, εντόπισαν το χημικό αποτύπωμα

δύο θειούχων ενώσεων που, εδώ στη Γη, παράγονται μόνο από ζωντανούς οργανισμούς, κυρίως το θαλάσσιο φυτοπλαγκτόν.

Πρόκειται για το διμεθυλοσουλφίδιο (DMS) και το διμεθυλοδισουλφίδιο (DMDS). Οι συγκεντρώσεις τους μάλιστα είναι πολλαπλάσιες από ό,τι στον πλανήτη μας, οπότε πρόκειται για την «ισχυρότερη ένδειξη μέχρι σήμερα για σημαντική βιολογική δραστηριότητα πέρα από το ηλιακό σύστημα», υπογραμμίζει ο Νίκου Μαντουσούνταν, καθηγητής Αστροφυσικής και Εξωπλανητικής Επιστήμης στο Ινστιτούτο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και επικεφαλής της σχετικής μελέτης. Τα ευρήματά της δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters».

Βασίζονται στις καταγραφές του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb και σε αναλύσεις της χημικής σύστασης της ατμόσφαιρας του εξωπλανήτη K2-18b, καθώς αυτός περιστρέφεται πέριξ του άστρου του: ενός λεγόμενου «ερυθρού νάνου», με μέγεθος μικρότερο από το ήμισυ του Ηλιου. Χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες «ο πιο κατοικήσιμος γνωστός κόσμος» πέρα από το ηλιακό μας σύστημα από το 2019, όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb φάνηκε να εντοπίζει υδρατμούς στην ατμόσφαιρά του.

Η θερμοκρασία του K2-18b καταγράφεται ως παρόμοια με αυτή της Γης. Περιφέρεται μεν τόσο κοντά στο αστέρι του, ώστε ένας χρόνος εκεί διαρκεί μόλις 33 γήινες ημέρες, όμως αυτό σημαίνει – κατά τους ερευνητές – ότι λαμβάνει περίπου αντίστοιχη ποσότητα αστρικού φωτός, όπως ο πλανήτης μας από τον Ηλιο.

Προηγούμενες παρατηρήσεις εντόπισαν μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά του, υποδεικνύοντας έναν εξωπλανήτη με ωκεανό και ατμόσφαιρα πλούσια σε υδρογόνο. «Επειτα από δεκαετίες, ίσως κοιτάμε πίσω σε αυτή τη στιγμή και την αναγνωρίσουμε ως το σημείο όπου το ζωντανό Σύμπαν έγινε προσιτό», λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Νίκου Μαντουσούνταν μετά τις νέες επιστημονικές παρατηρήσεις. «Θα μπορούσε να είναι το σημείο καμπής, όπου ξαφνικά το θεμελιώδες ερώτημα για το αν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν γίνεται εφικτό να απαντηθεί».

«Αν υπάρχει συσχέτιση με ζωντανούς οργανισμούς, τότε ο πλανήτης αυτός σφύζει από ζωή», προσθέτει. «Εάν επιβεβαιώσουμε ότι όντως υπάρχει ζωή στον πλανήτη K2-18b, τότε επί της ουσίας θα επιβεβαιώσουμε ότι η ζωή είναι πολύ συνηθισμένη στον γαλαξία μας». Ωστόσο, «είμαστε πολύ προσεκτικοί», υπογραμμίζει. «Πρέπει να αναρωτηθούμε τόσο για το αν οι ενδείξεις είναι πραγματικές, όσο και για το τι σημαίνουν».

Εν μέσω πολλών «αν» και «αλλά» σε αυτό το στάδιο, έτεροι επιστήμονες εκφράζουν σαφείς επιφυλάξεις. «Παραμένει το ερώτημα προέλευσης του αερίου», παρατηρεί μιλώντας στο BBC η Κάθριν Χέιμανς, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

«Στη Γη παράγεται από μικροοργανισμούς στον ωκεανό, αλλά ακόμη και με τέλεια δεδομένα δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι αυτό είναι βιολογικής προέλευσης σε έναν εξωγήινο κόσμο», επισημαίνει. «Πολλά παράξενα πράγματα συμβαίνουν στο Σύμπαν και δεν ξέρουμε τι άλλη γεωλογική δραστηριότητα θα μπορούσε να υπάρχει σε εκείνο τον πλανήτη». Κοντή γιορτή, θα δοθούν και οι απαντήσεις, υποστήριξε στο βρετανικό δίκτυο ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Μαντουσούνταν. «Αυτή είναι η ισχυρότερη ένδειξη ότι ενδεχομένως υπάρχει ζωή εκεί έξω. Μπορώ ρεαλιστικά να πω ότι μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αυτό το σήμα μέσα σε ένα με δύο χρόνια»…