Η κληρονομιά του Μιτεράν

19:10 24/5/2021 - Πηγή: Τα Νεα

Την 21η Μαΐου του 1981, η Γαλλία γύρισε σελίδα. Υστερα από 23 χρόνια «γκολισμού», ο Σοσιαλιστής Φρανσουά Μιτεράν με 51,7% ανέλαβε πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ενθουσιασμός για πολλούς και στάση αναμονής από όλους. Στη νίκη του Μιτεράν είχε συμβάλει και το «σκάνδαλο» των διαμαντιών, τα οποία ο αντίπαλός του Ζισκάρ ντ' Εστέν, όπως κατηγορείτο, είχε δεχθεί

από τον δικτάτορα Μποκάσα της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Θυμάμαι, ως διδακτορικός φοιτητής στην Γκρενόμπλ, τη «φαρμακερή» απάντηση του Μιτεράν στον αντίπαλό του Ζισκάρ ντ' Εστέν, «Ποια είναι η τιμή των διαμαντιών του Μποκάσα;», όταν αυτός τον ειρωνεύτηκε, ως δήθεν λαϊκό ηγέτη, ρωτώντας τον «Ποια είναι η τιμή του εισιτηρίου του μετρό;», στη διάρκεια της τηλεοπτικής μονομαχίας τους.

Σε όλο τον κόσμο ανέμεναν, ευχόμενοι ή απευχόμενοι, να διαπιστώσουν αν θα πραγματοποιήσει το σοσιαλιστικό του πρόγραμμα, καθώς στην κυβέρνηση που σχημάτισε συμμετείχαν και τέσσερις κομμουνιστές υπουργοί. Η νίκη του Σοσιαλιστή Μιτεράν δεν θα «τρόμαζε» ιδιαίτερα τη Δύση, αν δεν είχε συμμαχήσει με το ΓΚΚ, καθώς το πολιτικό του παρελθόν δεν ήταν ριζοσπαστικά αριστερό. Γι' αυτό οι κομμουνιστές δεν του έδειχναν εμπιστοσύνη, καθώς γνώριζαν ότι θα έκανε ό,τι μπορούσε για να περιορίσει την επιρροή τους.

Πράγματι, μετά τον «σοσιαλιστικό ενθουσιασμό» των πρώτων δύο ετών, που οδήγησε σε πληθωρισμό και σε ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και παραλίγο να στοιχίσει μια υποτίμηση στο γαλλικό φράγκο και την έξοδο από το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα, ο Μιτεράν ακολούθησε περιοριστική οικονομική πολιτική. Αυτό οδήγησε τους κομμουνιστές να εγκαταλείψουν την κυβέρνηση το 1984, αφού είχαν ήδη υποστεί σημαντική φθορά, απογοητεύοντας τους οπαδούς τους. Στις ευρωεκλογές του 1984 το ΓΚΚ απέσπασε το 11% του εκλογικού σώματος έναντι 15% στις προεδρικές του 1981, ενώ στις εκλογές του 1995 πήρε μόνο 8,5%.

Η στροφή από τον «σοσιαλιστικό ενθουσιασμό» στον «ρεαλισμό» στην οικονομική πολιτική δεν εμπόδισε τον Μιτεράν να αφήσει στον κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα μια πολύ σημαντική κληρονομιά. Οι μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε παραμένουν ακόμη και σήμερα εξαιρετικά τολμηρές. Η συνταξιοδότηση στα 60 αντί στα 65, η ετήσια άδεια των 5 εβδομάδων, το εβδομαδιαίο 39ωρο, η κατάργηση της θανατικής ποινής, τα πολιτιστικά έργα (μοντέρνα Οπερα της Βαστίλλης), η απελευθέρωση των ερτζιανών κ.ά. Η κληρονομιά του Μιτεράν είναι εξαιρετικά σημαντική και για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, με την ενίσχυση της συνεργασίας της Γαλλίας με τη Γερμανία, την έναρξη της νομισματικής ενοποίησης και κυρίως την υποστήριξη του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ από το 1985 μέχρι το 1995 στην προσπάθειά του να ενισχύσει την ενότητα της ΕΕ και να επιδείξει έμπρακτη αλληλεγγύη με τον διπλασιασμό των πόρων της ΕΕ για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες της, πράγμα που όλοι γνωρίζουμε στην Ελλάδα ως «πακέτο» Ντελόρ.

Ο Ναπολέων Μαραβέγιας είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τ. υπουργός και τ. αντιπρύτανης