Η Κύπρος ευγνωμονεί τον Σημίτη για την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ενωση

13:00 12/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η πρώτη συνάντηση με τον νέο πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη του προέδρου Κληρίδη έλαβε χώρα στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός έπαιρνε εκτενείς σημειώσεις δικές του. Κατά διαστήματα διέκοπτε τον πρόεδρο Κληρίδη και υπέβαλλε διευκρινιστικές ερωτήσεις. Στο τέλος κάθε ενότητας συνόψιζε για να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές. Αυτό μου προξένησε πολύ καλή εντύπωση γιατί φάνηκε πως ήθελε η συνάντηση να είναι παραγωγική με απτά αποτελέσματα.

Κατά την έναρξη της δεύτερης θητείας του ο πρόεδρος Κληρίδης πραγματοποίησε επίσημη κρατική επίσκεψη στην Αθήνα.

Αυτή περιελάβανε και επίσημο δείπνο προς τιμή του που παρέθεσε ο πρόεδρος Στεφανόπουλος. Το πρωτόκολλο με έφερε εμένα να καθίσω δίπλα στον πρωθυπουργό Σημίτη. Μαζί του είχα εκείνο το βράδυ μια μακρά συνομιλία. Η συνομιλία μας επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην ενταξιακή πορεία. Συζήτησα με τον Σημίτη ένα πρακτικό αλλά εκ των πραγμάτων ουσιαστικό θέμα. Την τελική απόφαση για την ένταξη της Κύπρου θα την έπαιρναν εκείνος και οι δεκατέσσερεις ομόλογοί του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη προεργασία με υπουργούς Εξωτερικών, διπλωμάτες, με κοινοβουλευτικούς και άλλους, ο παράγοντας «αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης» δεν έπρεπε να παραγνωριστεί. Από αυτούς τους τελευταίους μπορούσε να προκύψει κάτι το απρόβλεπτο. Η μετάβαση του προέδρου Κληρίδη σε όλες τις πρωτεύουσες των «15» ήταν σε πολλές περιπτώσεις πρακτικά δύσκολη. Σε ορισμένες τέτοιου είδους επισκέψεις ήταν δύσκολο να καθοριστούν σε αμοιβαία αποδεκτό χρόνο. Ο πρόεδρος Κληρίδης δεν μπορούσε να μετακινείται εξαιτίας των συνομιλιών για το Κυπριακό και φυσικά λόγω της ηλικίας του. Υπέδειξα στον πρωθυπουργό ότι ένα μεγάλο βάρος στον τομέα αυτό έπρεπε να πέσει στους δικούς του ώμους. Ο πρωθυπουργός Σημίτης κατανοούσε αυτή την ευθύνη και ήταν πρόθυμος να την αναλάβει. Μαζί διεξήλθαμε κατά τη διάρκεια του δείπνου έναν προς έναν τους ομολόγους του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αξιολογήσαμε το πόσο καλά γνωρίζουν το Κυπριακό και ποια ήταν η προδιάθεσή τους έναντι της δικής μας υπόθεσης. Ο πρωθυπουργός πραγματοποίησε επισκέψεις σε όλες τις πρωτεύουσες των κρατών – μελών, έχοντας σταθερά στην ημερήσια διάταξη με τους ομολόγους του το Κυπριακό και την υποψηφιότητα για ένταξη. Ο Σημίτης μέσα από τις αλλεπάλληλες συνεδρίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχε αποκτήσει μια οικειότητα με τους ομολόγους του και με τη σοβαρότητα των παρεμβάσεών του κέρδισε την εκτίμηση και τον σεβασμό τους.

H στρατηγική του Κώστα Σημίτη ήταν να ενταχθεί η Κύπρος στην ΕΕ κατά την προσεχή διεύρυνση και η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει προς τούτο όλα τα θεσμικά εργαλεία που διέθετε υπό την ιδιότητά της ως κράτους – μέλους. Θεωρούσε ότι αυτό το όφειλε η Ελλάδα προς την Κύπρο, παρόλο που ενδεχομένως θα έμπαινε σε αντιδικία με τους εταίρους της, αν αυτό θα χρειαζόταν. Ηταν η αποζημίωση προς όσα υπέστη η Κύπρος εξαιτίας της χούντας, που με το πραξικόπημα έφερε την Τουρκία στην Κύπρο. Εάν αποδεδειγμένα η Κύπρος έκανε με τη συμπεριφορά της ό,τι μπορούσε για να λυθεί το Κυπριακό, η Ελλάδα δεν θα ανεχόταν να τιμωρηθεί η Κύπρος για δεύτερη φορά εξαιτίας της Τουρκίας. Η Ελλάδα με το να βάλει την Κύπρο στην ΕΕ τρόπον τινά χειραφετούσε την Κύπρο για να μπορέσει να σταθεί στα δικά της τα πόδια, πολιτικά, διπλωματικά και οικονομικά, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την Τουρκία που ήταν εντός των πυλών.

Ο Σημίτης προειδοποίησε κάποιους ομολόγους του και ιδίως τον Τόνι Μπλερ ότι η Ελλάδα θα σταματούσε τη διεύρυνση των δέκα αν σε αυτή δεν περιλαμβανόταν και η Κύπρος. Ο Σημίτης μάς είπε κατά την πρώτη συνάντησή του μαζί μας ότι το βέτο της ελληνικής κυβέρνησης μπορούσε να κρατήσει για έξι μήνες, έναν χρόνο. Το ίδιο μας είπε και την τελευταία μέρα πριν από την τελική απόφαση. Μετά επέρχεται ένας συμβιβασμός για να ξεμπλοκαριστεί η διαδικασία. Για να ενισχυθεί η ελληνική θέση επιστρατεύθηκε και η Βουλή των Ελλήνων. Σε συνεννόηση με την αντιπολίτευση, ο πρόεδρος του Σώματος Απόστολος Κακλαμάνης δήλωνε δημοσίως και προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η Βουλή των Ελλήνων ομόφωνα δεν θα επικύρωνε καμία διεύρυνση αν σε αυτή δεν περιλαμβανόταν και η Κύπρος.

Ολα πήγαιναν καλά μέχρι την τελευταία μέρα της λήψης της τελικής απόφασης. Εκείνο το πρωί προέκυψε εμπλοκή. Ο Ντέιβιντ Χάνεϊ, βρετανός απεσταλμένος της αγγλικής κυβέρνησης για το Κυπριακό, συνεπικουρούμενος από τον αντίστοιχο αμερικανό απεσταλμένο κ. Γουότσον, εκμεταλλευόμενοι την ασθένεια του Ντενκτάς, ήλθαν στον πρόεδρο Κληρίδη πέντε το πρωί για να του πουν ότι η Τουρκία τούς διαβεβαίωσε ότι θα αποστείλει έναν αντικαταστάτη, οποίος είχε οδηγίες να υπογράψει τη λύση του Κυπριακού με τις τελευταίες πινελιές που θα συμφωνούνταν εκείνο το πρωί στο δανέζικο υπουργείο Εξωτερικών, στη βάση του Σχεδίου Ανάν. Του ζήτησαν λοιπόν να δηλώσει ότι το ίδιο θα έπραττε και ο ίδιος. Ο Κληρίδης τούς είπε ότι αμφιβάλλει ότι οι Τούρκοι θα υπογράψουν και δεν δεσμεύτηκε σε τίποτε. Στη συνέχεια δεν μετέβη ο ίδιος στο δανέζικο υπουργείο Εξωτερικών, αλλά απέστειλε τον Αλέκο Μαρκίδη να διαπραγματευτεί εκ μέρους του.

Ο Κληρίδης συγκάλεσε νωρίς το πρωί το Εθνικό Συμβούλιο για να τους ενημερώσει. Εκεί κατέφθασε και ο πρωθυπουργός Σημίτης. Διαπίστωσε ένταση και εκνευρισμό από τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Ο Σημίτης τούς είπε ότι η απόφαση ανήκει στους ίδιους διότι αφορά το μέλλον της Κύπρου. Εγώ, είπε, μπορώ να κρατήσω ανοικτή την απόφαση για έξι μήνες, έναν χρόνο. Ο πρόεδρος Κληρίδης ήταν σιωπηλός και ήρεμος. Μην ανησυχείτε, μας είπε. Ούτε οι Τούρκοι θα υπογράψουν ούτε εγώ θα υπογράψω. Υστερα μου αποκάλυψε ότι το πρόσωπο που έστελναν εκ μέρους του Ντενκτάς ήταν ο Ερτουγρούλογλου, σκληροπυρινικότερος και χειρότερος τούτου.

Ο Σημίτης αναχώρησε για τη συνεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η απόφαση για την ένταξη των δέκα λήφθηκε γύρω στις έντεκα το πρωί και ήταν ομόφωνη. Θα έμπαινε σε ισχύ στις τέσσερις το απόγευμα. Θα μπορούσαν μέχρι τότε να επανέλθουν. Το ελληνικό βέτο δεν θα ήταν το πρώτο που θα έπεφτε στο τραπέζι. Θα ήταν το δεύτερο εναντίον της Κύπρου. Η ώρα 4 μ.μ. ήλθε και παρήλθε. Η Κύπρος θα γινόταν μέλος της ΕΕ. Η αγγλοαμερικανική παρέμβαση ήταν τελικά μια μπλόφα. Η Κύπρος ευγνωμονεί τον Σημίτη, του οποίου το όνομα καταγράφεται στην Ιστορία.

Ο Ιωάννης Κασουλίδης είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου