Η Λευκορωσία ως πυρηνική «αυλή» του Πούτιν

09:59 31/5/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Όταν προαναγγέλθηκε ως σχέδιο τον περασμένο Μάρτιο από τα χείλη του ίδιου του Βλαντίμιρ Πούτιν, πολλοί ευχήθηκαν τα περί μεταφοράς ρωσικών τακτικών πυρηνικών όπλων στα εδάφη της Λευκορωσίας να ήταν απλά μια… μπλόφα.

Τότε είχε προκαλέσει σύγχυση και το γεγονός ότι η ανακοίνωση έγινε μόλις λίγες ημέρες μετά την κρίσιμη επίσκεψη του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, στη Μόσχα.

Όμως οι όποιες αμφιβολίες διαλύθηκαν την περασμένη εβδομάδα, όταν η σχετική συμφωνία υπογράφηκε επισήμως, φαρδιά πλατιά, από τους υπουργούς Άμυνας της Ρωσίας και της Λευκορωσίας.

Προ διμήνου,

η Μόσχα υποστήριζε ότι η κίνηση -πρώτη στα χρονικά μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ- δεν παραβιάζει τις διεθνείς δεσμεύσεις της, υποστηρίζοντας ότι ακολουθεί το πρότυπο της πολιτικής «διαμοιρασμού των πυρηνικών όπλων» του ΝΑΤΟ.

Τώρα, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού επικαλείται την «απότομη κλιμάκωση» στα δυτικά σύνορα της χώρας του, λόγω «εξαιρετικά επιθετικής» στρατιωτικής δραστηριότητας του ΝΑΤΟ.

H μεταφορά των πυρηνικών «έχει αρχίσει», υποστήριξε τις προάλλες ο Λευκορώσος πρόεδρος  Αλεξάντερ Λουκασένκο -για την κατάσταση της υγείας του οποίου λέγονται και γράφονται πολλά.

Στις δε αρχές της εβδομάδας υποστήριξε ότι «υπάρχουν πυρηνικά για όλους».

Εν προκειμένω για όσες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες φοβούνται για την ασφάλειά τους και θέλουν να ενταχθούν στο «Ενωσιακό Κράτος Ρωσίας και Λευκορωσίας».

Μια διμερή συμφωνία, που μετρά πάνω από 20 χρόνια.

Είχε αρχικά στόχο τη δημιουργία συνομοσπονδίας.

Σήμερα τυπικά επικεντρώνεται περισσότερο στην οικονομική και αμυντική ενσωμάτωση.

Επί της ουσίας αφορά στην άσκηση ρωσικού ελέγχου στη Λευκορωσία, ενόσω η χώρα παραμένει επισήμως ανεξάρτητη.

Πυρηνική «ρουλέτα»

Οι μεγάλες αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις του 2020 στη Λευκορωσία -που κατεστάλησαν με ωμή βία- και κυρίως ο πόλεμος στην Ουκρανία διέλυσαν τις όποιες απορίες για την μέχρι πρότινος αμφίσημη εξωτερική πολιτική του Μινσκ.

Για τη συνέχιση και πολιτική επιβίωσή του, το καθεστώτος του Αλεξάντερ Λουκασένκο -του λεγόμενου «τελευταίου δικτάτορα στην Ευρώπη»- βασίζεται στη στήριξη από το Κρεμλίνο.

Η δε Ρωσία χρησιμοποιεί εδώ και καιρό τα λευκορωσικά εδάφη ως… κανονική βάση.

Τα χρησιμοποίησε ως εν μέρει ορμητήριο για την εισβολή της στη γειτονική Ουκρανία πέρυσι τον Φεβρουάριο.

Έκτοτε τα κοινά στρατιωτικά γυμνάσια έχουν πυκνώσει, ενώ έχει ανακοινωθεί η συγκρότηση κοινής περιφερειακής στρατιωτικής μονάδας, κυρίως στα δυτικά σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία.

Στα λευκορωσικά εδάφη έχουν αναπτυχθεί πυραυλικά συστήματα αεράμυνας, όπως συστοιχες Iskander-M και εσχάτως, όπως ανακοινώθηκε, S-400.

Τώρα αναπτύσσονται και τακτικά πυρηνικά όπλα από το ρωσικό οπλοστάσιο, με την Μόσχα να διατηρεί τον πλήρη έλεγχο.

Η κίνηση έρχεται σε μια κρίσιμη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ το Κίεβο προετοιμάζεται με τη στήριξη της Δύσης για ευρεία αντεπίθεση και η Μόσχα προειδοποιεί για πολλοστή φορά για τον κίνδυνο κλιμάκωσης, με «νέα διάσταση» του πολέμου.

Προσώρας ο πρόεδρος του Καζακστάν -χώρα που ο Λουκασένκο κατονόμασε ως πιθανό παράδειγμα για τη μεταφορά κι άλλων ρωσικών πυρηνικών όπλων- απέρριψε κάθετα την ιδέα.

Η ΕΕ απειλεί τη Λευκορωσία με πρόσθετες κυρώσεις.

Το δε Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτήρισε την πρόσφατη συμφωνία Μόσχας-Μινσκ ακόμη ένα «δείγμα ανεύθυνης συμπεριφοράς από τη Ρωσία».

Παρ’ όλα αυτά «δεν έχουμε δει κανένα λόγο να προσαρμόσουμε την  στρατηγική πυρηνική μας στάση», προσέθεσε ο εκπρόσωπος Μάθιου Μίλερ, «ούτε ενδείξεις ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο»…

Δοκιμάζοντας τα όρια

Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία οι φόβοι για τη χρήση πυρηνικών όπλων από τη ρωσική ηγεσία βρίσκονται σε μια διαρκή κλιμάκωση.

Αυτή ωστόσο δεν έχει -ευτυχώς- «μεταφραστεί» εμπράκτως, παρά το ότι η Δύση δοκιμάζει διαρκώς τις «κόκκινες γραμμές» της Μόσχας, ενόσω το Πεκίνο έχει ξεκαθαρίσει ακόμη και στον Πούτιν πως τη θεωρεί «κόκκινη γραμμή».

Από την πρώτη κιόλας ανακοίνωση του περασμένου Μαρτίου, αναλυτές παρατηρούν ότι η ανάπτυξη ρωσικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία αποτελεί κίνηση μικρής γεωστρατηγικής σημασίας.

Επί της ουσίας, δεν αλλάζει πολλά στη δυναμική του πολέμου, ούτε στην πυρηνική απειλή απέναντι στο ΝΑΤΟ.

Θεωρητικά η Ρωσία μπορεί να εξαπολύσει πυρηνικά πλήγματα από αεροσκάφη, επίγεια πυραυλικά συστήματα και υποβρύχια.

Παρά δε την άμεση γειτνίαση της Λευκορωσίας με τα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, η Ρωσία διατηρεί τον θύλακα του Καλίνινγκραντ, που βρίσκεται αρκετά βαθύτερα στα ευρωπαϊκά εδάφη.

Σε αυτό το φόντο βρίθουν τα σενάρια για τους πιθανούς λόγους πίσω από τη ρωσική απόφαση για την ανάπτυξη τακτικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.

Ο ένας είναι ο λογικοφανής: η αποτροπή μιας κλιμάκωσης μέσω της απειλής για την πρόκλησή της.

Ο δεύτερος δείχνει προς ακόμη πιο στενό ρωσικό έλεγχο του Λουκασένκο και της κατάστασης εντός της Λευκορωσίας.

Ο πλήρης έλεγχος των πυρηνικών όπλων στα εδάφη της θα είναι εξάλλου στα «χέρια» του Κρεμλίνου, αρμόδιου για την ασφάλειά τους με οποιαδήποτε αφορμή ή αιτία.

Ένας τρίτος λόγος μπορεί να είναι η χρήση των πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία ως επιπλέον διαπραγματευτικό χαρτί της Μόσχας σε μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για το ουκρανικό.

Μπορεί επίσης να αποτελεί δομικό μέρος του γεωπολιτικού σχεδιασμού του Βλαντίμιρ Πούτιν για ανασύνταξη του πάλαι ποτέ σοβιετικού χώρου, με την εμπόλεμη Ουκρανία και την ποδηγετούμενη Λευκορωσία ως κράτη υποτελή.