Η μακραίωνη ιστορία του χαρταετού

19:30 1/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η συνήθεια του πετάγματος του χαρταετού συνδέεται με την αποδοχή της άνοιξης και της αναγέννησης της φύσης, καθώς και με τη διαδικασία κάθαρσης, που συνδέεται με τη Σαρακοστή.

Η κίνηση του χαρταετού στον αέρα συμβολίζει την πνευματική αποδέσμευση και την ελευθερία από τα καθημερινά βάρη, ενώ το πέταγμα του χαρταετού από το έδαφος προς τον ουρανό ενσαρκώνει την προσπάθεια του ανθρώπου να ανανεωθεί και να πλησιάσει το θεϊκό.

Η παράδοση αυτή ξεκίνησε περίπου τον 19ο αιώνα, ενώ η εξάπλωσή της στην Ελλάδα έγινε ευρύτερη

κατά τον 20ο αιώνα.

Ειδικότερα, το πέταγμα του χαρταετού την Καθαρά Δευτέρα έγινε συνήθεια κυρίως στις πόλεις και τα χωριά, ενώ συνδέθηκε και με τη γιορτή της Καθαρής Δευτέρας ως μέρος της γιορτής και των εθίμων που συνοδεύουν την ημέρα.

Η ιστορία του χαρταετού

Δεν είναι σαφές πότε εφευρέθηκαν οι χαρταετοί αλλά πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αναπτύχθηκαν στην Κίνα.

Άλλα στοιχεία δείχνουν ότι οι χαρταετοί χρησιμοποιούνταν από τους πολιτισμούς της Μαλαισίας, της Ινδονησίας και του Νότιου Ειρηνικού ως αλιευτικά όργανα φτιαγμένα από φυσικά υλικά όπως φύλλα και καλάμια.

Το 450 π.Χ., ο διάσημος Κινέζος φιλόσοφος Μο-τσε πέρασε τρία χρόνια κατασκευάζοντας προσεκτικά ένα ξύλινο πουλί που πετούσε με δεμένο σχοινί για το οποίο υπάρχει συζήτηση σχετικά με το αν πρόκειται για έναν πρώιμο χαρταετό.

Η παλαιότερη γραπτή αναφορά για το πέταγμα χαρταετού είναι στην Κίνα το 200 π.Χ.

Ο Κινέζος στρατηγός Χαν Χσιν της δυναστείας Χαν πέταξε έναν χαρταετό πάνω από τα τείχη μιας πόλης στην οποία επιτίθετο για να μετρήσει πόσο μακριά θα έπρεπε να προχωρήσει ο στρατός του για να περάσει τις άμυνες.

Μέχρι τον 13ο αιώνα, το πέταγμα χαρταετού είχε εξαπλωθεί από τους εμπόρους από την Κίνα στην Κορέα και σε όλη την Ασία στην Ινδία και τη Μέση Ανατολή.

Εξάπλωση στην Ευρώπη

Στα τέλη του 13ου αιώνα, ο Ευρωπαίος εξερευνητής Μάρκο Πόλο περιγράφει στο βιβλίο του (1295) τους χαρταετούς και τις ικανότητές τους να σηκώνουν ανθρώπους, αφού είδε Κινέζους εμπόρους να χρησιμοποιούν χαρταετούς για να καθορίσουν αν ένα ταξίδι θα ήταν επιτυχές ή όχι.

Το πέταγμα χαρταετού εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη μεταξύ του 14ου και του 15ου αιώνα με αναφορές από τους Vasco da Gama, Giovanni Della Porta και William Shakespeare.

Ωστόσο οι χαρταετοί θεωρήθηκαν αρχικά ως αξιοπερίεργα κατασκευάσματα και είχαν μικρή επίδραση στον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Επιστημονικές χρήσεις

Τον 18ο αιώνα, οι χαρταετοί άρχισαν να αυξάνουν τη δημοτικότητά τους μεταξύ των παιδιών.

Ωστόσο, ήταν η χρήση χαρταετών από φυσικούς και μετεωρολόγους που έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη χαρταετών για επιστημονικούς σκοπούς.

Μερικοί από τους πιο διάσημους είναι οι Alexander Wilson & Thomas Melville, οι οποίοι έκαναν τα πρώτα καταγεγραμμένα πειράματα καιρού με τη χρήση χαρταετών το 1749.

Το πείραμα του χαρταετού του Μπέντζαμιν Φράνκλιν που λέγεται ότι οδήγησε στην ανακάλυση του ηλεκτρισμού

Στη συνέχεια ο Benjamin Franklin και ο De Romas αρχίζουν να διεξάγουν ηλεκτρικά πειράματα με χαρταετούς το 1752-3.

Πρώιμα αεροπλάνα

Πολλά από τα πειράματα και τις εξελίξεις κατά τη δεκαετία του 1800 οδήγησαν άμεσα στην τελική ανάπτυξη του μηχανοκίνητου αεροπλάνου και των υπερατλαντικών ασύρματων επικοινωνιών στις αρχές του 20ού αιώνα.

Οι αδερφοί Ράιτ

Οι αδελφοί Ράιτ ήταν επιδέξιοι στο πέταγμα χαρταετού, και ήταν τα χρόνια του πετάγματος χαρταετού που οδήγησαν άμεσα στην εφεύρεση του αεροπλάνου τους.

Μια μέρα, ενώ πετούσαν χαρταετούς στο Kitty Hawk, οι αδελφοί ανακάλυψαν ότι οι χαρταετοί παρείχαν αρκετή άνωση ώστε να μπορούν να σηκώσουν έναν άνθρωπο από το έδαφος.

Τον Αύγουστο του 1899 κατασκεύασαν έναν διθέσιο χαρταετό, γνωστό και ως χαρταετό στρέβλωσης.

Στρατιωτική Χρήση

Η εφεύρεση του μηχανοκίνητου αεροπλάνου δεν αποτελεί το τέλος της χρήσης των χαρταετών.

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), ο βρετανικός, ο γαλλικός, ο ιταλικός και ο ρωσικός στρατός διέθεταν όλες μονάδες χαρταετών για την παρατήρηση του εχθρού και τα σώματα σημάτων.

Ο Paul E. Garber κρατά τον χαρταετό-στόχο Mark I που σχεδίασε για την εξάσκηση αντιαεροπορικών συστημάτων σε πλοία όταν ήταν διοικητής του Πολεμικού Ναυτικού.

Πηγή: History Net

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο χαρταετός είναι ο πρόδρομος των σημερινών drones.

Η διαστημική εποχή

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δύο καινοτομίες χαρταετών, ο χαρταετός flexi-wing του Francis Rogallo (1948) και ο χαρταετός parafoil του Domina Jalbert (1964), συνέβαλαν στην ανάπτυξη των σύγχρονων αιωροπτεριστών και των αθλητικών αλεξιπτώτων αντίστοιχα.

Ο Rogallo είχε αρχικά εφεύρει το Flexi-wing με την ιδέα να δημιουργήσει ένα αεροσκάφος που θα ήταν αρκετά απλό και φθηνό ώστε να μπορεί να το αποκτήσει ο καθένας.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Rogallo συνεργάστηκε με τη NASA για να χρησιμοποιήσει το σχέδιό του ως εναλλακτικό σύστημα ανάκτησης για τις διαστημικές κάψουλες Gemini.

O εφευρέτης Domina Jalbert, του οποίου το έργο πάνω στα στέγαστρα και τις εναέριες συσκευές τύπου πολυκυψελωτής πτέρυγας αποτέλεσε το κλειδί για το σύγχρονο αλεξίπτωτο πλαγιάς, το kiting και την ελεύθερη πτώση. Πηγή: fai.org

Η NASA προτίμησε τελικά τα στρογγυλά αλεξίπτωτα, αλλά το σχέδιο του Rogallo ενέπνευσε πολλά σχέδια αιωρούμενων ανεμοπτέρων.

Ένας άλλος σχεδιασμός που αναπτύχθηκε κατά τη δεκαετία του 1960 ήταν από τον Domina Jalbert, η οποία εφηύρε μια πλήρως εύκαμπτη αεροτομή διπλής επιφάνειας με εμβολισμό.

Αυτή η εφεύρεση θα άλλαζε ριζικά το kiting, το αλεξίπτωτο πλαγιάς και το αιωροπτερισμό.

Χαρταετοί ως άθλημα

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1600, οι χαρταετοί χρησιμοποιούνταν συνήθως για τη διασκέδαση των ενηλίκων.

Σιγά σιγά άρχισαν να εμφανίζονται απεικονίσεις παιδιών που έπαιζαν με χαρταετούς σε σχήμα αχλαδιού γύρω στο 1618, και οι χαρταετοί συνέχισαν να αυξάνουν τη δημοτικότητά τους μεταξύ των παιδιών μέχρι σήμερα.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, το σύγχρονο πεδίο του χαρταετού άρχισε να μεταμορφώνεται με μεγάλους θεματικούς χαρταετούς και αθλήματα έλξης όπως το εξτρίμ σπορ, kite surfing.