Η παγίδα της λογοκρισίας

07:11 11/3/2023 - Πηγή: Τα Νεα

Ο πολιτιστικός πόλεμος στις ΗΠΑ δείχνει ότι δεν θα κατασιγάσει. Σύμφωνα με τον οργανισμό προστασίας της ελευθερίας του λόγου ΡΕΝ America, το τελευταίο διάστημα (Ιούνιος 2021 - Ιούλιος 2022) 1.648 βιβλία απαγορεύτηκαν από τα δημόσια σχολεία. Η τάση είναι ανοδική καθώς μερίδες των συντηρητικών πολιτικών και άλλοι οργανισμοί που ταυτίζονται με τις απόψεις τους εντείνουν τις προσπάθειές τους να λογοκρίνουν λογοτεχνικά έργα των οποίων η θεματική περιστρέφεται γύρω

από τη σεξουαλική και φυλετική ταυτότητα.

Το PEN America στην έρευνά του αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2021-22 αυτό που ξεκίνησε ως μια μέτρια δραστηριότητα σε σχολικό επίπεδο αμφισβήτησης και αφαίρεσης βιβλίων εξελίχθηκε σε ένα ολοκληρωμένο κοινωνικό και πολιτικό κίνημα, με τη βοήθεια τοπικών, πολιτειακών και εθνικών ομάδων. Η συντριπτική πλειονότητα των βιβλίων που έχουν στοχεύσει αυτές οι ομάδες περιλαμβάνει κυρίως μυθιστορήματα με ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρες ή έγχρωμους χαρακτήρες τα οποία ασχολούνται με τη φυλή και τον ρατσισμό στην αμερικανική ιστορία, τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες ή τη σεξουαλική αγωγή.

Οι σημερινές απαγορεύσεις βιβλίων προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από δεξιούς λαϊκιστές πολιτικούς και ομάδες γονέων που ισχυρίζονται ότι θέλουν να προστατεύσουν τις υγιείς, οικογενειακές χριστιανικές κοινότητες από την παρακμή της αμερικανικής αστικής μεγαλούπολης. Γι' αυτό και ένα παιδικό βιβλίο με LGBTQ+ χαρακτήρες εμπίπτει στον ορισμό τους για την πορνογραφία. Πολιτείες που ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικανούς, όπως η Φλόριντα και η Γιούτα, έχουν επιβληθεί σκληρά στις σχολικές βιβλιοθήκες τους τελευταίους μήνες, απαγορεύοντας τίτλους που αναφέρονται σε φυλετικά, καθώς και σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, όπως το «How to Be an Antiracist» («Πώς να γίνεις αντιρατσιστής») του Ibram Χ. Kendi και το «Gender Queer: Α Memoir» της Maia Kobabe.

Σε ορισμένες περιοχές της Φλόριντα, τα σχολεία έχουν λάβει οδηγίες να περιορίσουν την πρόσβαση σε βιβλία σχετικά με τη φυλή και τη διαφορετικότητα και έχουν προειδοποιηθεί ότι οι εκπαιδευτικοί που μοιράζονται με τους μαθητές το λεγόμενο «άσεμνο και πορνογραφικό υλικό» μπορεί να αντιμετωπίσουν πέντε χρόνια φυλάκιση. Στη Νότια Καρολίνα, ο κυβερνήτης Χένρι ΜακΜάστερ επεσήμανε το βιβλίο της Kobabe, το οποίο κέρδισε το βραβείο Alex Award της Αμερικανικής Ενωσης Βιβλιοθηκών για τη λογοτεχνία νεαρών ενηλίκων το 2020, ως παράδειγμα «άσεμνου και πορνογραφικού υλικού».

Ο Ρον ΝτεΣάντις

Ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις, πιθανός υποψήφιος για την προεδρία, είναι ο κορυφαίος υποστηρικτής της κρατικής λογοκρισίας και των σύγχρονων απαγορευμένων βιβλίων. Τον περασμένο μήνα, ο ΝτεΣάντις και οι σύμμαχοί του εισήγαγαν ένα νέο νομοσχέδιο που θα απαγόρευε στα πανεπιστήμια και τα κολέγια να υποστηρίζουν δραστηριότητες στην πανεπιστημιούπολη που «υποστηρίζουν τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη ή τη ρητορική της κριτικής φυλετικής θεωρίας». Το νομοσχέδιο επιδιώκει επίσης να αφαιρέσει την κριτική φυλετική θεωρία, τις σπουδές φύλου και τη διατομεακότητα, καθώς και κάθε «παράγωγη κατεύθυνση αυτών των συστημάτων αντίληψης», από τα ακαδημαϊκά προγράμματα σπουδών.

Παρά το ότι υπάρχουν λιγότερες εκκλήσεις από αριστερούς προοδευτικούς να απαγορεύσουν βιβλία, μπορούν και αυτοί να είναι μισαλλόδοξοι απέναντι στη λογοτεχνία που τους προσβάλλει. Κλασικά βιβλία όπως το «Οταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» και «Οι περιπέτειες του Χόκλεμπερι Φιν» έχουν αφαιρεθεί από ορισμένες λίστες ανάγνωσης στα σχολεία, επειδή περιέχουν ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς και μπορεί να «περιθωριοποιήσουν» ορισμένους αναγνώστες.

Σίγουρα, η καταστολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας από τη Δεξιά είναι πιο επικίνδυνη από τις λογοτεχνικές αλλεργίες της Αριστεράς. Αυτό που είναι ενδιαφέρον, ωστόσο, είναι πόσα κοινά έχουν η αριστερή και η δεξιά μισαλλοδοξία. Δεξιοί λαϊκιστές όπως ο ΝτεΣάντις τείνουν να μιμούνται την προοδευτική ρητορική για τη «συμπερίληψη» και την «ευαισθησία» στην τάξη. Οι λευκοί μαθητές, ισχυρίζονται, πρέπει να προστατεύονται από το να μαθαίνουν για τη δουλεία ή τον ρόλο της λευκής υπεροχής στην αμερικανική ιστορία, επειδή μπορεί να τους αναστατώσει και να τους κάνει να νιώσουν ένοχοι.

Και οι αριστεροί

Οι προοδευτικοί που θέλουν να σταματήσουν τη διδασκαλία του «Χόκλεμπερι Φιν» στα σχολεία ή απαιτούν να αφαιρεθούν λέξεις όπως «χοντρός» από τα παιδικά βιβλία του Ρόαλντ Νταλ ακολουθούν την ίδια λογική. Και αυτοί, επίσης, δεν θέλουν τα παιδιά να αισθάνονται προσβεβλημένα ή «ανεπιθύμητα». Η ιδέα τους για την εκπαίδευση μοιάζει με τη θεραπεία: σκοπός της είναι να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους, παρά να μάθουν πώς να απορροφούν πληροφορίες και να σκέφτονται μόνα τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι απειλές που προέρχονται από την Αριστερά για την πρόσβαση των μαθητών στα βιβλία είναι τόσο σοβαρές όσο αυτές που προέρχονται από την Ακρα Δεξιά. Σε αντίθεση με τα ακροδεξιά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του σημερινού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, οι πολιτικοί της Κεντροαριστεράς δεν ζητούν γενικά νομικές απαγορεύσεις που επιβάλλονται από το κράτος.

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα καθώς στερείται μιας συνεκτικής οικονομικής πλατφόρμας έχει μπει με όλες του τις δυνάμεις στους πολιτιστικούς πολέμους των ΗΠΑ. Αλλά, δεδομένου ότι οι εκκλήσεις των θρησκευτικών και κοινωνικών συντηρητικών τείνουν να κερδίζουν περισσότερο τους ψηφοφόρους από ό,τι οι δογματικές θέσεις για τις φυλετικές και σεξουαλικές ταυτότητες, πιθανόν αυτός δεν είναι ένας πόλεμος για να τον κερδίσει η Αριστερά. Οι Δημοκρατικοί και άλλα προοδευτικά κόμματα στον δυτικό κόσμο, καλά θα κάνουν να επικεντρωθούν λιγότερο στα πληγωμένα συναισθήματα και περισσότερο στα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των ψηφοφόρων.