Ιράν – ΗΠΑ: Κρίσιμες συνομιλίες στο Ομάν

11:56 12/4/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Αντιπροσωπείες του Ιράν και των ΗΠΑ θα συμμετάσχουν σήμερα το απόγευμα στις συνομιλίες στο Ομάν, στο πλαίσιο των προσπαθειών της Ουάσιγκτον να σταματήσει το εξελισσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

Στο Ομάν είχαν γίνει επίσης πολλές από τις μυστικές συνομιλίες που είχαν καταλήξει το 2015 σε συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης που υπογράφηκε από το Ιράν και έξι διεθνείς δυνάμεις: τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία,

το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία, μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η συμφωνία εκείνη ξηλώθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ το 2018 κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησής του. Επτά χρόνια αργότερα και ενώ οι πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν έχουν αναπτυχθεί σε σημείο που θα μπορούσε σε λίγο διάστημα να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, ο Τραμπ επιστρέφει στο τραπέζι διαπραγματεύσεων εξαπολύοντας ταυτόχρονα στρατιωτικές απειλές.

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία, λένε αμερικανοί αξιωματούχοι, οι ΗΠΑ δεν θα διστάσουν να εξαπολύσουν «κόλαση» στο Ιράν.

«Θέλω το Ιράν να είναι μια υπέροχη, μεγάλη, ευτυχισμένη χώρα. Αλλά δεν μπορεί να έχει πυρηνικό όπλο», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στο Air Force One, λίγες ώρες πριν από την έναρξη των συνομιλιών.

Εν τω μεταξύ, ο σύμβουλος του Ιρανού ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, Αλί Σαμχανί, δήλωσε ότι η Τεχεράνη «επιδιώκει μια πραγματική και δίκαιη συμφωνία», προσθέτοντας ότι έχουν έτοιμες «σημαντικές και εφαρμόσιμες προτάσεις».

Οι όροι για τα πυρηνικά

Οι ΗΠΑ λένε ότι θα ζητήσουν από το Ιράν να διαλύσει το πυρηνικό του πρόγραμμα – κάτι που επαναλαμβάνει διαρκώς το Ισραήλ – αλλά η «κόκκινη γραμμή» τους είναι η Τεχεράνη να μην αποκτήσει πυρηνικό όπλο.

Θεωρείται απίθανο το Ιράν, που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην οικονομία του από τις κυρώσεις που του έχουν επιβληθεί μετά και την κατάρρευση της συμφωνίας του 2015, να δεχτεί να καταστρέψει τις πυρηνικές του υποδομές αλλά φαίνεται πρόθυμο να μπει σε συζητήσεις και να καταλήξει σε κάποια συμφωνία.

Εκτός από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τίθεται και η κατάσταση στη Μέση Ανατολή καθώς ο πόλεμος στη Γάζα μαίνεται, η εκεχειρία είναι ετοιμόρροπη στον Λίβανο, οι Χούθι συνεχίζουν τις επιθέσεις παρά τα βαριά πλήγματα των ΗΠΑ στην Υεμένη και η Συρία παραμένει ασταθής.

Άμεσες ή έμμεσες συνομιλίες

Η καχυποψία και των δύο πλευρών είναι δεδομένη ενώ ακόμα και η μορφή που θα λάβουν οι συνομιλίες δεν έχει επιβεβαιωθεί. Οι ΗΠΑ τις χαρακτηρίζουν ως άμεσες αλλά το Ιράν το διαψεύδει και επιμένει ότι θα υπάρχει μεσάζοντας καθώς όπως λέει οι απειλές της Ουάσιγκτον και οι εχθρικές σχέσεις δεν επιτρέπουν απευθείας συζητήσεις.

Σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim οι αντιπροσωπείες θα ξεκινήσουν τις έμμεσες διαπραγματεύσεις μετά από συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών του Ομάν Μπαντρ μπιν Χαμάντ αλ Μπουσαϊντί.

Της αντιπροσωπίας των ΗΠΑ θα ηγηθεί ο Στιβ Γουίτκοφ, εργολάβος ακινήτων και φίλος του Τραμπ, που έχει αποκτήσει το προσωνύμιο «απεσταλμένος για τα πάντα» καθώς έχει αναλάβει επίσης τις συνομιλίες για τη Γάζα και την Ουκρανία.

Επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Ιράν είναι ο ΥΠΕΞ της χώρας, Αμπάς Αραγκτσί, ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στο χαρτοφυλάκιο των πυρηνικών καθώς στο παρελθόν ήταν ο επικεφαλής διαπραγματευτής της χώρας του και συμμετείχε σε κάποιες από τις πρώτες μυστικές συνομιλίες στο Ομάν πριν από 12 χρόνια.

Το νέο των συνομιλιών ανακοινώθηκε από τον Τραμπ κατά την υποδοχή του Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, που σίγουρα δεν επιθυμούσε μία τέτοια εξέλιξη καθώς δεν κρύβει ότι επιδιώκει ένα από κοινού χτύπημα ΗΠΑ και Ισραήλ στην Τεχεράνη.

Τι επιδιώκει ο Τραμπ

Το ανανεωμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για μια συμφωνία με το Ιράν γεννά ερωτήματα για τις επιδιώξεις του Λευκού Οίκου, με αναλυτές να επισημαίνουν ότι ο Τραμπ αποσκοπεί στο να κρύψει το άγχος απόδοσης της κυβέρνησής του.

Οι εξωτερικές σχέσεις των ΗΠΑ βρίσκονται υπό σημαντική πίεση εξαιτίας της δασμολογικής πολιτικής του προέδρου, ενώ ο ίδιος απέτυχε να φέρει την ειρήνη στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες όπως καυχιόταν παλιότερα.

Στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ δεν έχει να επιδείξει τίποτε άλλο παρά μια εξαιρετικά εύθραυστη εκεχειρία στον Λίβανο και τη συνέχεια του αδιεξόδου στη Γάζα.

«Τελικά, η παρουσίαση του εαυτού του ως παγκόσμιου ειρηνοποιού που έχει δεσμευτεί να τερματίσει τους πολέμους δεν έχει ακόμη ανταποκριθεί στην πραγματικότητα», επισημαίνει σε ανάλυσή του το Middle East Eye.

Έχει υπονομεύσει περαιτέρω αυτή την αντίληψη υποσχόμενος έναν πρωτοφανή αμυντικό προϋπολογισμό ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.

Από όλες τις πιθανές συμφωνίες που θα ήθελε να επιτύχει ο Τραμπ, αυτή με το Ιράν παρουσιάζει μερικά από τα πιο σημαντικά εμπόδια, εν μέσω μιας βαθιάς και ιστορικής αμοιβαίας δυσπιστίας.

Οι δυσκολίες του Ιράν

Αλλά και η Τεχεράνη που θα ήθελε να αρθούν οι κυρώσεις εις βάρος της και να απομακρυνθεί το ενδεχόμενο μιας σύγκρουσης δεν είναι εύκολο να συμφωνήσει με τις ΗΠΑ καθώς αυτό θα μπορούσε να πλήξει το ηγετικό της προφίλ στην περιοχή. Ιδίως εάν η συμφωνία προϋποθέτει μεγάλες παραχωρήσεις από την Τεχεράνη.

Με το Ισραήλ να συνεχίζει τη σφαγή στη Γάζα και να μιλά ανοιχτά για εθνοκάθαρση, με τα πλήγματα στον Λίβανο να συνεχίζονται και την προώθηση των IDF στη Συρία το Ιράν θα διακινδύνευε να χάσει τον ρόλο του στην περιοχή εάν προχωρούσε σε έναν μεγάλο συμβιβασμό, τη στιγμή μάλιστα που οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να έχουν μία βιώσιμη στρατηγική για τη Μέση Ανατολή που να εξασφαλίζει την πρωτοκαθεδρία του Ισραήλ ως συμμάχου και τη συναίνεση των αραβικών κρατών.

Πολλοί συνηγορούν ότι δεν πρέπει να περιμένουμε αποτελέσματα από τις συνομιλίες στο Ομάν καθώς μάλλον το σημερινό ραντεβού είναι περισσότερο αναγνωριστικό των προθέσεων των δύο πλευρών. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνουν, τα περιθώρια λάθους – ιδίως από την πλευρά των ΗΠΑ – στενεύουν ασφυκτικά.

Πηγή: in