Καμπανάκι ειδικών για την εξάρτηση των νέων από το διαδίκτυο

14:28 29/12/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Αύριο, Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου, αναμένεται να ανακοινωθεί το σχέδιο της κυβέρνησης για την προστασία των ανηλίκων στα social media. Βασικός πυλώνας είναι η ενίσχυση του γονικού ελέγχου.

Με αφορμή τις ανακοινώσεις, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε για τη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στους εφήβους με τη Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγο, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ.

Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζει η κ. Ψαλτοπούλου είναι ανησυχητικά. Τονίζει ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί τελικά να γίνει εθισμός και υπογραμμίζει τη λήψη μέτρων τόσο από την Πολιτεία όσο και από την οικογένεια.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής (American Academy of Child and Adolescent Psychiatry), στις ΗΠΑ, άνω του 90% των εφήβων έχουν χρησιμοποιήσει κοινωνικά δίκτυα, με το 75% αυτών να έχουν τουλάχιστον έναν ενεργό λογαριασμό και οι περισσότεροι από τους μισούς να τον επισκέπτονται καθημερινά. Επίσης, οι έφηβοι μπορεί να βρίσκονται στο διαδίκτυο και μέχρι 9 ώρες ημερησίως, χρησιμοποιώντας το πολλές φορές και για την προετοιμασία των μαθημάτων τους.

Πιο αναλυτικά, πάνω από το ήμισυ των εφήβων στις ανεπτυγμένες χώρες εκφράζουν έντονη προσήλωση για την παρακολούθηση βίντεο στο διαδίκτυο, που ξεπερνά σημαντικά άλλες δραστηριότητες. Επίσης, ένα ικανό ποσοστό των εφήβων θεωρεί ότι είναι δύσκολο να εγκαταλείψει τα κοινωνικά δίκτυα ή αισθάνεται άγχος όταν αποσυνδέεται.

Αυξάνεται η προβληματική χρήση κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους

Παράλληλα, τα πιο πρόσφατα δεδομένα από το Γραφείο στην Ευρώπη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) δείχνει αύξηση στην προβληματική χρήση κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους, από το 7% το 2018 σε 11% το 2022. Το γεγονός αυτό παράλληλα με το 12% των εφήβων που διατρέχει κίνδυνο για εξάρτηση από διαδικτυακά παιχνίδια (problematic gaming), υποδεικνύει το μέγεθος του κινδύνου της τεχνολογίας για την ψυχική υγεία και την ευημερία των εφήβων. Σημαντικά στατιστικά στοιχεία από το Γραφείο στην Ευρώπη του ΠΟΥ δείχνουν ότι:

Ένας στους 10 εφήβους προσπαθούσαν να ελέγξουν τη χρήση των διαδικτυακών κοινωνικών δικτύων που συμμετείχαν, με τα κορίτσια να παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά συγκριτικά με τα αγόρια (13% ως προς 9%).

Ένας στους 3 νέους ανέφεραν συνεχή διαδικτυακή επαφή με φίλους και αντίστοιχα ένας στους 3 έφηβους ανέφεραν καθημερινή συμμετοχή σε διαδικτυακά παιχνίδια.

Ένας στους 10 εφήβους προσπαθούσαν να ελέγξουν το χρόνο των διαδικτυακών παιχνιδιών που συμμετείχαν, με τα αγόρια να παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά συγκριτικά με τα κορίτσια (16% ως προς 7%).

Όπως αναφέρεται από την ίδια επιστημονική εταιρεία (AACAP), είναι σημαντικό οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δίκτυα με υπευθυνότητα. Και ενώ στα θετικά του διαδικτύου για έναν έφηβο περιλαμβάνεται η διάδραση με φίλους και η δημιουργία νέων φίλων, η εκπαίδευση και η ικανοποίηση ενδιαφερόντων για κάθε τομέα, από την άλλη πλευρά καταγράφονται πιθανοί κίνδυνοι. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται:

-η έκθεση σε επικίνδυνο ή ακατάλληλο περιεχόμενο (για παράδειγμα βία, ναρκωτικά),

-ο εκφοβισμός (cyberbullying) που αυξάνει την πιθανότητα για κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό,

-η έκθεση σε πολλαπλές διαφημίσεις και υπερ-καταναλωτικά πρότυπα,

– η ατομική υπερέκθεση,

– η παρεμβολή στη διάρκεια των εκπαιδευτικών και οικογενειακών δραστηριοτήτων, στην προετοιμασία της σχολικής εργασίας στο σπίτι, στον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα.

«Η ελκυστικότητα της λήψης συνεχών ενημερώσεων και εικονικής επικύρωσης διαμορφώνει τις απόψεις, αλλά παράλληλα μπορεί να καταναλώσει τον χρόνο, την προσοχή, ακόμα και την ψυχική υγεία, ειδικά σε ανήλικα άτομα. Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί τελικά να γίνει εθισμός», σημειώνει η κ. Ψαλτοπούλου.

 Οι συστάσεις για την ορθή χρήση του διαδικτύου

Οι συστάσεις της ΑΑCAP, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του εφήβου περιλαμβάνουν:

Να τεθούν στόχοι: Καθορισμός εφικτού στόχου για τη μείωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εφαρμογή μικρών αλλαγών, όπως καθορισμένες ώρες ή περιόδους χωρίς κοινωνικά δίκτυα κατά τη διάρκεια της ημέρας (όπως για παράδειγμα, μη χρήση διαδικτύου κατά τη διάρκεια του φαγητού ή στο δωμάτιο ή μέχρι να περατωθεί η προετοιμασία των εργασιών στο σπίτι).

Χρήση εργαλείων: Αξιοποίηση τεχνολογίας που μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της χρήσης, όπως εφαρμογές που παρακολουθούν τον χρόνο οθόνης ή εμποδίζουν την πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανάλογα και με την ηλικία του εφήβου.

Ειδοποιήσεις περιορισμού: Απενεργοποίηση των μη βασικών ειδοποιήσεων, όπως ειδοποίηση εντοπισμού τοποθεσίας ή άλλων προσωπικών δεδομένων. Επίσης, είναι σημαντική η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση των εφήβων, έτσι ώστε να μην κοινοποιούν ολόκληρο ονοματεπώνυμο, διευθύνσεις και τηλέφωνα, κωδικούς ή αριθμούς καρτών.

Συμφωνία με τους γονείς, ώστε να ακολουθούν τους εφήβους στα κοινωνικά τους δίκτυα.

Επαγγελματική βοήθεια: Εάν ο εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζει σοβαρά τη ζωή του εφήβου, είναι σημαντική η συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας.

Επίσης, σύμφωνα με το Γραφείο του ΠΟΥ στην Ευρώπη είναι σημαντικά τα κάτωθι:

– Οργάνωση του σχολείου ως προς την ψηφιακή εκπαίδευση των μαθητών

– Προώθηση του ανοιχτού διαλόγου μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

– Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτών και των επαγγελματικών υγείας για το θέμα αυτό.

– Επιβολή λογοδοσίας στις πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων, όσον αφορά στην προστασία των εφήβων.

– Ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας με εξασφάλιση της εμπιστευτικότητας,

‘Αλλες στρατηγικές σύμφωνα με την κ. Ψαλτοπούλου θα μπορούσε να είναι:

Αυτογνωσία: Αναγνώριση της έκτασης του εθισμού και του αντίκτυπού του. Η τήρηση ημερολογίου σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των προτύπων και των αιτιών.

Εναλλακτικές λύσεις: Ενασχόληση με δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν οθόνες, όπως διάβασμα, αθλήματα, μουσική ή επαφή με τη φύση.

Ψηφιακή αποτοξίνωση: Τακτικά διαλείμματα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που κυμαίνονται από μία ημέρα έως μία εβδομάδα ή περισσότερο, για μείωση της εξάρτησης και βελτίωση της ψυχικής ευεξίας.